Một số vấn đề tồn đọng

Năm 2014, Kiểm toán Nhà nước đã tiến hành kiểm toán tại 190 đầu mối và kiểm toán Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2013 tại Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Kết quả kiểm toán cho thấy vẫn còn nhiều vấn đề, cụ thể:

Về dự toán chi thường xuyên

Vẫn lặp lại các sai sót đã được phát hiện trong những năm trước, như: Dự toán của một số bộ, cơ quan trung ương lập cao hơn số kiểm tra của Bộ Tài chính, chưa sát thực tế; giao dự toán chưa phù hợp quy định. Một số địa phương lập dự toán thiếu cơ sở, giao dự toán chưa tuân thủ định mức phân bổ của hội đồng nhân dân tỉnh, chưa tính trừ tiết kiệm chi thường xuyên thực hiện cải cách tiền lương theo quy định; giao chỉ tiêu biên chế cao hơn chỉ tiêu do Bộ Nội vụ giao…

Về quản lý thu ngân sách nhà nước

Việc hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí tính thuế, từ đó tính thiếu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, lợi nhuận còn lại phải nộp ngân sách nhà nước… vẫn diễn ra tại các doanh nghiệp, đơn vị được kiểm toán; tình trạng thất thu về thuế, phí, lệ phí và thu khác ngân sách nhà nước tại các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc bộ, cơ quan trung ương, địa phương chưa khắc phục được nhiều… Qua kiểm toán, Kiểm toán nhà nước xác định các khoản phải nộp ngân sách nhà nước tăng thêm 3.284,5 tỷ đồng; việc thực hiện quy định về phí, lệ phí tại các cơ sở đào tạo, khám chữa bệnh công lập chưa có chuyển biến tích cực, như: thu vượt học phí, viện phí, các khoản lệ phí và thu một số khoản chưa có trong quy định; chưa nộp kịp thời hoặc chưa đầy đủ vào Kho bạc Nhà nước các khoản phí, lệ phí đã thu; công tác quản lý thuế còn hạn chế, nợ thuế do ngành Thuế và Hải quan quản lý tăng so với năm trước…

Về quản lý nợ công

Theo Báo cáo của Bộ Tài chính, tổng dư nợ công đến ngày 31-12-2013 theo Luật Quản lý nợ công là 1.954.261 tỷ đồng, bằng 54,5% GDP, bao gồm: Nợ Chính phủ 1.528.131 tỷ đồng (nợ nước ngoài 763.198 tỷ đồng, nợ trong nước 764.933 tỷ đồng), chiếm 78,2%; nợ được Chính phủ bảo lãnh 396.114 tỷ đồng, chiếm 20,3%; nợ chính quyền địa phương 30.016 tỷ đồng, chiếm 1,5%. Dư nợ nước ngoài của quốc gia tính đến ngày 31-12-2013 là 1.336.194 tỷ đồng.

Kết quả kiểm toán cho thấy: Bộ Tài chính thống kê, tổng hợp số liệu nợ công chưa kịp thời, chưa đầy đủ; còn báo cáo thừa, thiếu một số khoản vay, dẫn đến số liệu nợ công tính đến ngày 31-12-2013 giảm 25,28 tỷ đồng so với con số tại Báo cáo về các chỉ tiêu giám sát nợ năm 2013. Số liệu theo dõi nợ nước ngoài của Chính phủ tại hệ thống DMFAS còn sai sót, chưa đối chiếu đầy đủ với các chủ nợ.

Các tổ chức tài chính, ngân hàng

Kết quả kiểm toán tại Ngân hàng Nhà nước, 04 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, chuyên đề Huy động và sử dụng vốn tại các công ty cho thuê tài chính giai đoạn 2011 - 2013 được khái quát như sau:

- Các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm được kiểm toán cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao; kinh doanh có lãi và bảo đảm các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động. Song, còn một số chỉ tiêu chưa đạt kế hoạch đề ra.

- Ngân hàng Nhà nước đã điều hành tương đối linh hoạt và hiệu quả các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ, góp phần hoàn thành các mục tiêu kinh tế vĩ mô theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2013. Đến ngày 31-12-2013, tổng phương tiện thanh toán tăng 14,64%; huy động vốn tăng 15,61%; tăng trưởng tín dụng 12,5% (kế hoạch khoảng 12%); thanh khoản của hệ thống ngân hàng thương mại được cải thiện, bảo đảm khả năng thanh toán và chi trả của hệ thống; tỷ giá ngoại tệ ổn định; mặt bằng lãi suất huy động và lãi suất cho vay giảm.

Chú trọng những vấn đề xã hội đang quan tâm

Trước những bức xúc của dư luận về việc hóa đơn tiền điện tăng bất thường thời gian qua, Kiểm toán Nhà nước khẳng định sẽ đưa vấn đề này vào nội dung làm việc của năm tới. Ông Đào Văn Dũng, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp Kiểm toán Nhà nước cho biết: "Một trong những tiêu chí chúng tôi lựa chọn để đưa vào kế hoạch kiểm toán là những vấn đề được dư luận xã hội quan tâm. Giá điện cũng là một vấn đề như vậy. Là những người tham mưu, chúng tôi sẽ đưa vào kế hoạch kiểm toán năm 2016".

Kết quả kiểm toán năm 2014 được công bố sáng nay cũng có kết luận liên quan đến cách điều hành giá xăng, với một số bất cập được đề nghị xử lý. Cụ thể, giai đoạn 2011 - 2013, một số doanh nghiệp đầu mối nhập xăng dầu không chấp hành đầy đủ quy định về hạn mức nhập khẩu xăng dầu và dự trữ lưu thông theo quy định. Do đó, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương kiểm tra và xử lý các đơn vị này cũng như những doanh nghiệp mua xăng không phải từ doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu để kinh doanh./.