Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá: “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng Mười chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu, hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế”(1). Với ý nghĩa đó, Người khẳng định: “Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Mười đã dạy cho giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới nhiều bài học hết sức quý báu, bảo đảm cho sự nghiệp giải phóng triệt để của giai cấp công nhân và của cả loài người”(2). Người đã chỉ rõ những bài học đó là: (1) Cần có sự lãnh đạo của một chính đảng cách mạng chân chính của giai cấp công nhân, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. (2) Lấy xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu toàn diện của quân đội. (3) Phải xây dựng quân đội theo nguyên lý vũ trang toàn dân, có tính nhân dân và tính dân tộc cao; phải thực hiện cho được liên minh công - nông, vì đó là sự bảo đảm chắc chắn nhất những thắng lợi của cách mạng. (4) Phải xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ; dùng bạo lực cách mạng chống lại bạo lực phản cách mạng, giành lấy chính quyền và bảo vệ chính quyền; không ngừng tăng cường và củng cố nền chuyên chính vô sản, đó là nhiệm vụ hàng đầu của giai cấp công nhân sau khi đã giành được chính quyền; nhân dân các nước cần có tinh thần cách mạng triệt để, kiên quyết đấu tranh đến cùng vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. 

V.I. Lê-nin từng nhận định, Cách mạng Tháng Mười đã mở đầu “một sự nghiệp mới mẻ”, “sự nghiệp sáng tạo ra một chế độ nhà nước xưa nay chưa từng có”. Cách mạng Tháng Mười Nga đã biến nước Nga Sa Hoàng lạc hậu thành một siêu cường, đứng đầu hệ thống xã hội chủ nghĩa, một thời kỳ dài trong lịch sử là chỗ dựa cho hàng trăm dân tộc bị áp bức đứng lên chống ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc, giành độc lập dân tộc, bảo vệ hòa bình thế giới. Có thể nói, nếu không có Cách mạng Tháng Mười Nga, nhân loại không thể sống trong kỷ nguyên độc lập, tự do. Ngay trong lòng chủ nghĩa tư bản hiện đại, những quyền dân sinh, dân chủ, quyền con người,... mà nhân dân lao động có được là một phần nhờ ảnh hưởng to lớn của Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại.

Đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo toàn dân làm nên Cách mạng Tháng Tám năm 1945, mở ra kỷ nguyên mới cho đất nước - kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã đánh thắng các đế quốc sừng sỏ trong thế kỷ XX, nêu gương sáng cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do của các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Ngày nay, trong điều kiện quốc tế mới, các thế lực thù địch hiếu chiến liên tục tiến công, bao vây các nước xã hội chủ nghĩa từ nhiều phía. Trong điều kiện chiến tranh thông tin bùng nổ, các thế lực thù địch lợi dụng các phương tiện thông tin để chống phá cách mạng Việt Nam. Điều đó đòi hỏi Đảng, Nhà nước ta phải nhận thức rõ mọi thách thức để có chiến lược, sách lược đúng đắn. Trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ, việc thực hiện chính sách đa dạng hoá, đa phương hoá các quan hệ quốc tế phải bảo đảm giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, giữ vững nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, bình đẳng, cùng có lợi, bảo đảm an ninh quốc gia, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Có được những thắng lợi hết sức lớn lao trong tiến trình cách mạng nước ta, trước hết là nhờ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng luôn luôn lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động cách mạng của dân tộc. Đảng đã sáng suốt lựa chọn con đường phát triển của cách mạng Việt Nam trong quỹ đạo của cách mạng vô sản, trong lô-gíc tiến tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản - xu thế tất yếu của thời đại mới đã được mở ra từ Cách mạng Tháng Mười Nga.

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn vận dụng đúng đắn, sáng tạo những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, những bài học của Cách mạng Tháng Mười Nga vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam, lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác và xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam trưởng thành, chiến thắng vẻ vang, cùng toàn dân lập nên những chiến công hiển hách: đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Từ những bài học lịch sử của Cách mạng Tháng Mười Nga, có thể thấy, quân đội ta giành được nhiều thắng lợi vẻ vang là nhờ đã thực hiện triệt để những bài học kinh nghiệm cơ bản sau:

Một là, quân đội ta được đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam 

Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định bản chất cách mạng, sự trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta. Có sự lãnh đạo của Đảng, quân đội ta mới có bản chất cách mạng tốt đẹp, triệt để của giai cấp công nhân, có mục tiêu chiến đấu và đường lối xây dựng đúng đắn. Đảng đã giáo dục cho quân đội ta lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, lý tưởng xã hội chủ nghĩa và biết tự giác phấn đấu cho lý tưởng cao đẹp đó. Kinh nghiệm lịch sử của Cách mạng Tháng Mười Nga cho thấy, chỉ dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng Cộng sản Bôn-sê-vích Nga, một đảng cách mạng và chân chính, đứng đầu là V.I. Lê-nin, thì giai cấp công nhân và binh lính công - nông Nga mới giành được thắng lợi vĩ đại và triệt để. Thực tiễn lịch sử đã khẳng định một cách hùng hồn rằng, sở dĩ “quân đội ta có sức mạnh vô địch, vì nó là một Quân đội nhân dân do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục”(3). Chỉ có Đảng ta là chính đảng duy nhất nắm quyền lãnh đạo quân đội; Đảng không chia sẻ quyền lãnh đạo đó cho bất cứ một đảng phái hoặc tổ chức chính trị nào khác. Đảng quyết định mục tiêu chiến đấu, chủ trương, đường lối, quan điểm, tư tưởng, nguyên tắc tổ chức, nhiệm vụ chính trị và mọi hoạt động xây dựng, chiến đấu của quân đội; đồng thời, trực tiếp lãnh đạo, kiểm tra việc tổ chức thực hiện, bảo đảm đường lối, chủ trương biến thành hiện thực. Đảng lãnh đạo quân đội trên cả ba mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức. Sự lãnh đạo của Đảng trong quân đội phải bao quát được hết mọi thứ quân, mọi quân chủng, binh chủng, mọi ngành nghiệp vụ, chuyên môn, mọi công tác, mọi mặt hoạt động,... Đấy là một nguyên tắc bất di bất dịch trong việc xây dựng quân đội ta nói chung và xây dựng quân đội về chính trị nói riêng.

Hai là, lấy xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu toàn diện của quân đội

Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị là nguyên lý cơ bản nhất trong học thuyết Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân. Đó là bài học quý báu nhất của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết và phát triển từ kinh nghiệm xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng. Đó cũng chính là sự vận dụng triệt để, sáng tạo những bài học lịch sử của Cách mạng Tháng Mười Nga, nhất là bài học từ việc xây dựng, chuẩn bị về mặt chính trị - tư tưởng cho binh lính công - nông, cho lực lượng quần chúng cách mạng, để toàn quân, toàn dân một ý chí, tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn, giành lấy thắng lợi hoàn toàn khi thời cơ cách mạng đã đến.

Có sự lãnh đạo của Đảng, quân đội ta luôn luôn lấy việc xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao sức mạnh chiến đấu tổng hợp, thường xuyên tăng cường hiệu lực công tác đảng - công tác chính trị. Khi đã có Nhà nước, trở thành một bộ phận của Nhà nước, quân đội ta tuân thủ Hiến pháp và pháp luật. Thực tiễn lịch sử cho thấy, cơ chế quản lý của Nhà nước về quốc phòng không làm suy yếu sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, vì quân đội là một tổ chức quân sự, khác với các tổ chức khác trong bộ máy nhà nước. Vì vậy, trong xây dựng quân đội, Đảng ta thường xuyên quan tâm đến giáo dục chính trị cho cán bộ, chiến sĩ. Thông qua việc giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, đường lối, chủ trương của Đảng và nhất là giáo dục mục đích của cách mạng, nhiệm vụ chính trị và quân sự của Đảng qua các thời kỳ mà củng cố lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội cho cán bộ, chiến sĩ; từ đó, biến lý tưởng, ý chí, sức mạnh tinh thần của cán bộ, chiến sĩ thành sức mạnh vật chất, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội. 

Ba là, quân đội ta được xây dựng theo nguyên lý vũ trang toàn dân, có tính nhân dân và tính dân tộc cao

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga đã minh chứng rằng, trước khi nổ ra, nếu không có sự vũ trang toàn dân, không có các Xô-viết công - nông - binh được hình thành trên khắp đất nước thì cuộc Cách mạng không thể giành thắng lợi vĩ đại và triệt để, và điều quan trọng là, không thể bảo vệ, giữ gìn được thành quả của Cách mạng.

Đường lối cách mạng, đường lối quân sự, đường lối chiến tranh nhân dân và quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân của Đảng là ngọn cờ bách chiến, bách thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Hướng theo ngọn cờ đó, quân đội ta được xây dựng, trưởng thành từ nhỏ đến lớn, từ yếu thành mạnh, càng đánh càng mạnh và lập nên những chiến công rực rỡ. Trong mọi giai đoạn cách mạng, sự trưởng thành và sức mạnh chiến thắng của quân đội ta chỉ có thể bắt nguồn trước hết từ đường lối chiến tranh nhân dân và quốc phòng toàn dân, nguyên lý vũ trang nhân dân do Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đề ra. Trong thời kỳ mới, quân đội ta cùng với toàn dân củng cố hòa bình, bảo vệ công cuộc lao động, xây dựng, phát triển đất nước về mọi mặt; cùng toàn dân làm thất bại mọi mưu đồ của các thế lực thù địch, đẩy lùi, ngăn chặn chiến tranh, phòng, chống “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ, xung đột vũ trang, sẵn sàng làm nòng cốt cho toàn dân đánh thắng chiến tranh xâm lược kiểu mới của địch. 

Bốn là, xây dựng quân đội ta cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại

Đây là nhiệm vụ quan trọng nhất, một nguyên tắc cơ bản quyết định bảo đảm sức mạnh chiến đấu của quân đội. Trước hết, cần tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, bảo đảm cho quân đội luôn giữ vững bản chất cách mạng, bản chất giai cấp công nhân, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, xứng đáng là lực lượng nòng cốt bảo vệ Tổ quốc. Sở dĩ Cách mạng Tháng Mười Nga giành được thắng lợi hoàn toàn và là cuộc cách mạng vô sản triệt để nhất trong lịch sử là vì những người tham gia Cách mạng, từ cận vệ Đỏ, binh lính đến lực lượng quần chúng đều mang bản chất cách mạng của giai cấp công nhân hoặc đứng trên lập trường của giai cấp công nhân.

Nhiệm vụ chính trị hàng đầu của quân đội ta hiện nay là sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Trách nhiệm chính trị của quân đội là phải đánh thắng, không những phải đủ sức đánh thắng địch trong điều kiện chiến tranh thông thường, mà còn phải đánh thắng địch trong các loại hình chiến tranh khác, kể cả chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao. Vì vậy, cùng với việc giữ vững và phát huy bản chất cách mạng của quân đội, vấn đề xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại cũng là một đòi hỏi khách quan và cấp thiết. Để xây dựng quân đội ngày càng trở nên chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ngay trong thời bình, chúng ta cần tận dụng thời gian, khai thác mọi nguồn lực cho xây dựng quân đội thì mới đáp ứng được các tiêu chí đó. Có chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại thì quân đội ta mới có được sự thống nhất cao, sự nhanh nhạy, sắc bén, làm chủ tình thế và từ đó, có được sức mạnh toàn diện để hoàn thành nhiệm vụ và chiến thắng./.

---------------------------------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 12, tr. 300

(2) Hồ Chí Minh: Sđd, t. 12, tr. 303

(3) Hồ Chí Minh: Sđd, t. 12, tr. 350