Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng vai trò và sức mạnh của thanh niên. Người chỉ rõ: “Thanh niên là người chủ tương lai của đất nước, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do thanh niên”⁽¹⁾. Trong các nội dung giáo dục thanh niên, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi giáo dục đạo đức cách mạng là cơ sở, điểm xuất phát cho nội dung giáo dục khác. Đạo đức cách mạng là cái “gốc”, là nền tảng vững chắc để thanh niên có thể tự phấn đấu hoàn thiện, hình thành năng lực thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.

Đề cao đạo đức cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân, bởi sự nguy hại của nó đối với cách mạng. Chủ nghĩa cá nhân là việc gì cũng chỉ lo cho lợi ích của riêng mình, không quan tâm đến lợi ích chung của tập thể. Nó là nguồn cơn của mọi tính hư, nết xấu, như: lười biếng, suy bì, kiêu căng, kèn cựa, nhút nhát, lãng phí, tham ô… Nó là kẻ thù hung ác của đạo đức cách mạng, của chủ nghĩa xã hội. Như vậy, chủ nghĩa cá nhân là luôn đặt lợi ích của cá nhân mình lên trên hết, trước hết, không quan tâm đến lợi ích của cộng đồng, thậm chí chà đạp lên lợi ích của người khác để đạt được lợi ích của bản thân.

Thực tiễn thời gian qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam thường xuyên quan tâm đến việc xây dựng và phát triển thế hệ thanh niên quân đội toàn diện cả về phẩm chất và năng lực theo hình mẫu “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Trong đó, coi trọng giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên nói chung và phòng, chống chủ nghĩa cá nhân trong thanh niên nói riêng là một nhiệm vụ, nội dung quan trọng nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội. Vì thế, công tác phòng, chống chủ nghĩa cá nhân cho thanh niên quân đội đạt được những kết quả rất quan trọng. Hầu hết thanh niên luôn có lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, đồng thời phát huy bản chất truyền thống tốt đẹp của quân đội, xứng đáng là lực lượng ưu tú của thanh niên Việt Nam mang phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, xung kích thực hiện nhiệm vụ đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất, góp phần xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ngang tầm nhiệm vụ.

Tuy nhiên, trước ảnh hưởng của quá trình hội nhập, mặt trái của nền kinh tế thị trường, cuộc sống xa gia đình... đã tác động không nhỏ đến tâm tư, tình cảm, đạo đức, lối sống của thanh niên. Quá trình thực hiện nhiệm vụ vẫn còn một số cán bộ, đoàn viên, thanh niên chưa tự giác cao trong đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, còn biểu hiện, như ngại va chạm, làm việc cầm chừng, thiếu ý thức trách nhiệm với tập thể, thiếu tự giác, gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu; sống thực dụng, băn khoăn, dao động trước những khó khăn; vi phạm pháp luật, kỷ luật, quy định về những điều đảng viên không được làm, đặc biệt là sa vào chủ nghĩa cá nhân…. Tuy số lượng nhỏ lẻ, chỉ là những “con sâu bỏ rầu nồi canh”, nhưng điều đó gây ra nhiều hệ lụy xấu, ảnh hưởng đến gia đình và đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị cũng như phẩm chất, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ".

Những hạn chế, khuyết điểm trên do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu do "công tác tư tưởng, giáo dục chính trị ở một số cơ quan, đơn vị chưa được quan tâm đúng mức; việc cụ thể hóa các chuẩn mực “Bộ đội Cụ Hồ” và nhận diện các biểu hiện chủ nghĩa cá nhân còn chung chung; chưa kết hợp chặt chẽ giữa phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân với thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng”⁽²⁾. Bên cạnh đó, công tác giáo dục đạo đức, lối sống trong thanh niên chưa thật sự được coi trọng, chưa có sự quan tâm đầu tư cần thiết. Một số nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục đạo đức cách mạng còn bộc lộ những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu xác lập và phát triển lối sống văn hóa cho thanh niên. Đời sống vật chất, tinh thần, môi trường, điều kiện bảo đảm và mặt bằng nhận thức của thanh niên trong quân đội chưa đồng đều. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch đang ra sức tấn công trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, chúng luôn coi thanh niên là đối tượng đặc biệt để lợi dụng thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Hiện nay, trước âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch ngày càng quyết liệt hòng kích hoạt, làm nảy sinh chủ nghĩa cá nhân trong quân đội, yêu cầu phòng, chống chủ nghĩa cá nhân trong cán bộ, chiến sĩ quân đội nói chung, thanh niên quân đội nói riêng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Trước những biến đổi nhanh chóng và phức tạp của đời sống xã hội, để thực hiện hiệu quả việc phòng, chống chủ nghĩa cá nhân trong thanh niên quân đội, cần bám sát những định hướng lớn của Đảng tại Đại hội XIII về công tác thanh niên: “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ cho thế hệ trẻ”⁽³⁾.

Để phòng, chống chủ nghĩa cá nhân trong thanh niên quân đội hiện nay, cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống cho thanh niên quân đội. Đây là giải pháp cơ bản, quan trọng hàng đầu góp phần ngăn ngừa, hạn chế ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân trong thanh niên. Đấu tranh phòng, chống chủ nghĩa cá nhân chỉ thực sự có hiệu quả khi mỗi thanh niên quân đội hiểu rõ mục tiêu, lý tưởng, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và kỷ luật quân đội; tiêu chí xây dựng thanh niên Việt Nam, tiêu chí phấn đấu xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Xây dựng cho thanh niên tinh thần trách nhiệm và ý thức chính trị, nhận thức rõ về sự nguy hại của chủ nghĩa cá nhân đối với cơ quan, đơn vị, đối với xã hội và quân đội. Tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện đạo đức cách mạng, đặc biệt là phải thường xuyên giáo dục, quán triệt để cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc mục tiêu, quan điểm của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới, góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, tạo khả năng “tự miễn dịch” đối với những tác động tiêu cực và ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân. Cần đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục cho thanh niên về phòng, chống chủ nghĩa cá nhân thông qua sinh hoạt, quán triệt, giao nhiệm vụ; thông qua các hội nghị giao ban; thông qua các buổi giao lưu, diễn đàn, tọa đàm về phòng, chống chủ nghĩa cá nhân; thông qua các hoạt động phong trào của đoàn thể gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của đơn vị…, trong đó mỗi thanh niên cần tăng cường tự học tập, nghiên cứu về những biểu hiện và tính chất nguy hại của chủ nghĩa cá nhân đối với quá trình tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của bản thân. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, rèn luyện của tổ chức và tự giáo dục, rèn luyện của từng thanh niên.

Hai là, phát huy vai trò của cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong giáo dục, bồi dưỡng phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân cho đoàn viên, thanh niên quân đội. Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị cần xây dựng và thực hiện tốt chương trình, kế hoạch giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng cho thanh niên gắn với đẩy mạnh thực hiện việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Chú trọng việc bồi dưỡng, giáo dục đoàn viên, thanh niên những giá trị và truyền thống văn hóa tiêu biểu của dân tộc và quân đội. Đồng thời, quán triệt sâu sắc và cụ thể hóa tiêu chuẩn “Bộ đội Cụ Hồ” sát hợp với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị, làm cơ sở cho đoàn viên, thanh niên trong đơn vị phấn đấu thực hiện. Trên cơ sở các biểu hiện về chủ nghĩa cá nhân được Quân ủy Trung ương nhận diện, các cấp ủy, tổ chức đảng, đơn vị phải cụ thể và chi tiết hơn nữa những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân ở đơn vị mình, làm cơ sở cho đoàn viên, thanh niên chủ động đấu tranh, khắc phục những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân.

Ba là, tiếp tục đổi mới phương thức giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên quân đội. Nội dung giáo dục rèn luyện cần bám sát chức năng, nhiệm vụ của quân đội, nhất là đối với đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đơn vị làm nhiệm vụ trên những địa bàn trọng điểm, nơi có nhiều khó khăn, thử thách. Tập trung giáo dục đoàn viên, thanh niên hiểu rõ mục đích, yêu cầu, nội dung chương trình huấn luyện, xây dựng động cơ, trách nhiệm, quyết tâm cao trong thực hiện nhiệm vụ; giáo dục, rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định, nhạy bén trước mọi diễn biến của tình hình; có ý thức thường trực sẵn sàng chiến đấu cao, luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, vượt lên mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, chi bộ. Đẩy mạnh phong trào thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, góp phần đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả các biểu hiện chủ nghĩa cá nhân. Phong trào thanh niên cần đi vào thực chất, thiết thực, hiệu quả, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng chính đáng, đa dạng, phong phú của tuổi trẻ. Chú trọng phát hiện, xây dựng bồi dưỡng các mô hình, điển hình tiên tiến trên các lĩnh vực hoạt động, nêu gương người tốt, việc tốt, động viên khen thưởng kịp thời những tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc. Ngoài ra, cần phát huy vai trò tích cực, chủ động của thanh niên trong tự tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất, năng lực phấn đấu xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”. Thường xuyên tự tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất, năng lực của thanh niên là quá trình nỗ lực, tự giác của thanh niên nhằm tự tổ chức, tự điều chỉnh sự hình thành, phát triển và hoàn thiện những phẩm chất nhân cách của bản thân. 

Bốn là, chăm lo xây dựng môi trường văn hóa, lành mạnh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần; kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân trong một bộ phận cán bộ, đoàn viên thanh niên quân đội. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục đạo đức cách mạng với chăm lo nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội, phát huy tác dụng của các thiết chế văn hóa, xây dựng nếp sống văn hóa ở nơi công sở, tạo môi trường đơn vị đoàn kết, dân chủ, kỷ luật, kỷ cương, thương yêu đồng chí, đồng đội. Kiên quyết làm vô hiệu hóa thủ đoạn lợi dụng những hạn chế, khuyết điểm, vi phạm kỷ luật của cán bộ, chiến sĩ để phủ nhận phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” của quân đội ta, giúp mỗi thanh niên gắn bó với đơn vị, tự hào được sống, chiến đấu, lao động, học tập trong môi trường quân đội. Đồng thời kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các vi phạm, làm trong sạch nội bộ, giữ vững kỷ cương, kỷ luật và uy tín của quân đội nói chung, giữ vững phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” nói riêng, khắc phục những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân trong cán bộ, đoàn viên, thanh niên quân đội.

Năm là, nêu cao ý thức đấu tranh tự phê bình và phê bình, kết hợp chặt chẽ giữa phấn đấu, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” với kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân. Phát huy dân chủ, đề cao tự phê bình và phê bình, tạo sự thống nhất về ý chí và hành động, phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm, tăng cường sự giám sát của tập thể đối với đoàn viên, thanh niên. Tự khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, “dĩ hòa vi quý”, “bằng mặt, không bằng lòng” và thực hiện tốt mục đích phê bình để giúp cho mọi người đều tiến bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, "một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”⁽⁴⁾. Do đó, muốn phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, khắc phục chủ nghĩa cá nhân, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu các cấp phải gương mẫu, đi đầu trong thực hiện các quy định nêu gương của Đảng, quán triệt tốt phương châm “trên làm gương mẫu mực, dưới tích cực làm theo”, phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu, thực sự là tấm gương sáng cho cán bộ, chiến sĩ noi theo./.

----------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 15, tr. 216
(2) Xem: Tổng Cục Chính trị - Cục Tuyên huấn: Đề cương tuyên truyền Nghị quyết số 847-NQ/TW, ngày 28-12-2021, của Quân ủy Trung ương “Về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới”, Hà Nội, 2021, tr. 2 - 3
(3) Xem: Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 11, tr. 284