Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh và phát triển con người An Giang trong thời đại số

Giữ gìn bản sắc văn hóa, hướng tới phát triển con người toàn diện

Ngày 1-7-2025, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và các quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, tỉnh An Giang và Kiên Giang hợp nhất, chính thức hình thành tỉnh An Giang mới. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt lịch sử, mở ra không gian phát triển mới, tạo thêm nhiều cơ hội để phát huy sức mạnh văn hóa, trí tuệ và tinh thần sáng tạo của con người, khẳng định quyết tâm xây dựng An Giang trở thành vùng đất hội tụ văn hóa đa dạng, năng động, và giàu sức sống.

Nhiệm kỳ qua, sự đồng lòng, chung sức của toàn hệ thống chính trị và nhân dân, An Giang đã đạt được nhiều thành tựu toàn diện trên lĩnh vực văn hóa - xã hội. Mạng lưới thiết chế văn hóa - thể thao được mở rộng, hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, học tập, rèn luyện và phát triển năng lực của người dân. Hiện nay, 100% số xã, phường, đặc khu đều có nhà văn hóa, thư viện hoặc điểm sinh hoạt cộng đồng hoạt động hiệu quả, trở thành những “điểm hẹn” gắn kết cộng đồng. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai sâu rộng, lan tỏa đến từng khu dân cư, từng hộ gia đình và cá nhân, góp phần hình thành môi trường sống văn minh, nghĩa tình. Tỷ lệ hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa trên 92%; ấp, khóm đạt danh hiệu văn hóa 84%. Đây là minh chứng sinh động cho sự đồng thuận, hưởng ứng và tinh thần tự giác, chủ động của người dân trong việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

Công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống được triển khai một cách bài bản, kết hợp chặt chẽ với quảng bá hình ảnh địa phương và phát triển du lịch văn hóa. An Giang sở hữu 2 di sản văn hóa phi vật thể nhân loại được UNESCO ghi danh (Nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ; Lễ hội Bà Chúa Xứ Núi Sam) và 10 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cùng với 28 di tích cấp quốc gia và nhiều công trình văn hóa tiêu biểu, như Quảng trường và Tượng đài Hồ Chí Minh tại Phú Quốc, nhà hát An Giang, đền tưởng niệm anh hùng liệt sĩ tại các địa điểm lịch sử cách mạng, tỉnh An Giang đã xây dựng nền tảng văn hóa vững chắc, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ và sức hút đặc sắc cho du lịch văn hóa. Các lễ hội truyền thống và nghề thủ công đặc sắc được duy trì đều đặn, tổ chức bài bản, thu hút đông đảo du khách, góp phần nâng cao vị thế An Giang trên bản đồ văn hóa quốc gia.

Đặc biệt, du lịch văn hóa kết hợp du lịch biển đảo đã có bước bứt phá mạnh mẽ, trở thành động lực quan trọng của phát triển kinh tế - xã hội. Trong 7 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã đón 16,3 triệu lượt khách, trong đó hơn 1 triệu lượt khách quốc tế; tổng doanh thu đạt 42.599 tỷ đồng, tăng 16,2% về lượt khách và 76,8% về doanh thu so với cùng kỳ năm 2024. Phú Quốc nổi lên như điểm sáng du lịch, thu hút 5,2 triệu lượt khách, gần 1 triệu lượt khách quốc tế, đóng góp hơn một nửa tổng doanh thu ngành du lịch tỉnh. Thành tựu này khẳng định sức hấp dẫn của du lịch An Giang, chứng minh hiệu quả trong việc khai thác giá trị văn hóa - lịch sử, kết hợp với phát triển dịch vụ hiện đại, đáp ứng yêu cầu của thị trường du lịch quốc tế.

Các lĩnh vực giáo dục - đào tạo, y tế, thể thao tiếp tục được quan tâm đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ và cơ sở hạ tầng. Chỉ số phát triển con người (HDI) của tỉnh duy trì ở mức khá trong vùng đồng bằng sông Cửu Long, khẳng định những bước tiến vững chắc trong việc nâng cao chất lượng đời sống nhân dân, hình thành con người An Giang toàn diện cả về thể chất, tri thức, văn hóa và tinh thần.

Tỉnh An Giang đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một vùng đất hội tụ tinh hoa văn hóa, giàu tiềm năng du lịch, có con người năng động, sáng tạo và giàu bản sắc. Việc giữ gìn giá trị truyền thống gắn với phát triển con người toàn diện là nhiệm vụ trọng tâm của ngành văn hóa - xã hội, chiến lược then chốt để tỉnh vững bước hội nhập, phát triển bền vững, nâng cao vị thế trên bản đồ quốc gia và khu vực. Văn hóa và con người chính là nền tảng để tỉnh An Giang xây dựng một xã hội thịnh vượng, nhân văn và hiện đại, góp phần đưa vùng đất đầu nguồn sông Cửu Long trở thành điểm sáng phát triển toàn diện của cả nước.

Yêu cầu đặt ra trong thời đại số

Trong thời đại số, sự biến đổi nhanh chóng về cách thức giao tiếp, học tập, lao động và sáng tạo văn hóa đặt ra yêu cầu mới đối với công tác phát triển văn hóa. Việc xây dựng môi trường văn hóa không chỉ gói gọn trong đời sống thực, mà còn phải bao quát không gian mạng - nơi thông tin, tri thức và giá trị văn hóa được lan tỏa. Mỗi sản phẩm số, mỗi nền tảng trực tuyến cần vừa lành mạnh, vừa giàu tính giáo dục, hướng con người đến những chuẩn mực đạo đức, trí tuệ và cộng đồng. Không gian số không chỉ là nơi giải trí, mà còn phải trở thành kênh bảo tồn và truyền tải giá trị bản sắc, kết nối cộng đồng, lan tỏa văn hóa tích cực.

Phát triển con người toàn diện trở thành yêu cầu trọng tâm. Sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ, đạo đức, thể chất, kỹ năng sống và năng lực số là điều kiện để mỗi cá nhân vừa thích ứng với môi trường số, vừa đáp ứng yêu cầu hội nhập, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn như du lịch, dịch vụ chất lượng cao và kinh tế biển. Con người An Giang trong thời đại mới cần vừa am hiểu văn hóa bản địa, vừa thành thạo công nghệ, có khả năng giao tiếp và hợp tác quốc tế, trở thành lực lượng chủ lực trong phát triển bền vững của địa phương.

Bên cạnh phát triển con người, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đa dạng là nhiệm vụ chiến lược. Từ các giá trị văn hóa Khmer, Chăm, Hoa ở miền núi, vùng biên cho đến văn hóa biển đảo tại Phú Quốc, Thổ Châu, Kiên Hải, mọi di sản cần được định danh, bảo vệ và phát triển bền vững, kết hợp với du lịch văn hóa - sinh thái - tâm linh. Đây là yếu tố quan trọng để An Giang khẳng định thương hiệu văn hóa và du lịch trên bản đồ quốc gia và khu vực, tăng sức hấp dẫn trong đầu tư và phát triển kinh tế. Đồng thời, thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng, đặc biệt tại các miền núi, hải đảo và đặc khu, là nhiệm vụ ưu tiên. Mọi người dân, bất kể vị trí địa lý hay điều kiện kinh tế, đều phải có cơ hội tiếp cận hạ tầng công nghệ, dịch vụ số và sản phẩm văn hóa chất lượng. 

Sau sáp nhập, An Giang không chỉ mở rộng không gian địa lý mà còn gia tăng vốn văn hóa - con người. Sự giao thoa giữa đồng bằng sông nước, núi non hùng vĩ và sắc thái biển đảo, thương mại quốc tế đã tạo nên diện mạo mới cho con người An Giang: năng động, sáng tạo, hội nhập nhưng kiên định giữ gìn bản sắc, sẵn sàng thích ứng với nhịp vận động mạnh mẽ của thời đại số.

Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh và phát triển con người An Giang trong thời đại số

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Cần tiếp tục cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng môi trường văn hóa trong bối cảnh chuyển đổi số, bảo đảm tính thống nhất từ trung ương đến địa phương. Trên cơ sở đó, Tỉnh ủy ban hành Chương trình hành động giai đoạn 2025 - 2035 với tầm nhìn đưa An Giang trở thành một trung tâm văn hóa - du lịch biển, đảo kết hợp văn hóa đồng bằng, có sức lan tỏa trên phạm vi cả nước.

Hai là, phát triển môi trường văn hóa lành mạnh. Cùng với việc hoàn thiện và nâng cấp hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao ở cơ sở, nhất là các đặc khu, vùng nông thôn, miền núi và hải đảo, cần triển khai mô hình “Khu dân cư số văn minh” và “Đặc khu văn hóa số” dựa trên nền tảng quản lý, kết nối và phục vụ cộng đồng trực tuyến. Đồng thời, đẩy mạnh công tác kiểm soát, kịp thời ngăn chặn, loại bỏ các sản phẩm văn hóa độc hại, thông tin xấu độc trên không gian mạng, góp phần bảo vệ thuần phong mỹ tục và giá trị đạo đức xã hội.

Ba là, phát triển con người An Giang trong thời đại số. Tỉnh cần chú trọng giáo dục kỹ năng công dân số cho thanh thiếu niên, bao gồm kỹ năng quản trị thông tin, tư duy phản biện, ứng xử văn minh trên không gian mạng. Tập trung bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch - dịch vụ chất lượng cao, phục vụ chiến lược phát triển các địa bàn trọng điểm như Phú Quốc, Kiên Hải, Thổ Châu. Việc phát động phong trào học tập suốt đời gắn với hệ thống thư viện số cộng đồng, góp phần nâng cao dân trí và tạo nền tảng tri thức vững chắc cho người dân.

Bốn là, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Một trong những nhiệm vụ quan trọng là tiến hành số hóa toàn bộ di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của tỉnh, xây dựng ngân hàng dữ liệu văn hóa số làm cơ sở cho nghiên cứu, giáo dục và quảng bá. Trên nền tảng này, tỉnh có thể phát triển các sản phẩm du lịch - văn hóa ứng dụng công nghệ 3D, VR, AR cho những lễ hội đặc sắc như: Lễ hội Bà Chúa Xứ, đua bò Bảy Núi, chợ nổi Long Xuyên, hay cảnh quan biển đảo Nam Du... Hoạt động quảng bá hình ảnh An Giang cần được thực hiện trên các nền tảng số đa ngôn ngữ, tiếp cận thị trường trong và ngoài nước.

Năm là, phát triển văn hóa trên không gian mạng. Cần xây dựng một cổng thông tin văn hóa - du lịch tích hợp, cung cấp đầy đủ dữ liệu, hình ảnh, video và dịch vụ tra cứu trực tuyến. Việc hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ để sản xuất nội dung số chất lượng cao về văn hóa, ẩm thực, lịch sử An Giang sẽ giúp nâng cao sức hấp dẫn và giá trị thương hiệu địa phương. Đồng thời, bảo đảm an ninh mạng, phòng, chống tin giả, tin xấu độc để tạo môi trường mạng an toàn, lành mạnh.

Sáu là, huy động nguồn lực xã hội. Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh và phát triển con người An Giang trong thời đại số đại số cần có sự chung tay của toàn xã hội đồng hành cùng Nhà nước. Cần có những chính sách khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư vào hạ tầng, dịch vụ, đào tạo nhân lực và sản phẩm văn hóa. Ngoài ra, việc mở rộng hợp tác quốc tế sẽ giúp An Giang tiếp cận công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực bảo tồn di sản, đào tạo nhân lực chất lượng cao, quảng bá hiệu quả hình ảnh tỉnh trên trường quốc tế. Huy động nguồn lực xã hội tạo điều kiện để việc xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh lan tỏa, bám rễ sâu vào cộng đồng dân cư từ đó trở thành động lực để con người An Giang chuyển đổi, phát triển đáp ứng yêu cầu trong thời đại số./.