Những chuyển biến tích cực 

Ngay sau khi có Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XVI, Thành ủy Hà Nội ra quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình số 04-CTr/TU về “Phát triển văn hóa - xã hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thủ đô, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2016 - 2020”, ban hành Kế hoạch số 165/KH-UBND, phân công nhiệm vụ cho các thành viên; ban hành Quy chế hoạt động; thành lập tổ giúp việc và được rà soát, kiện toàn và bổ sung hằng năm. Công tác kiểm tra luôn được quan tâm chú trọng. Các địa phương thực hiện các cuộc kiểm tra công vụ đột xuất tại các xã, phường, thị trấn, đánh giá cụ thể công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Hoạt động xây dựng đời sống văn hóa cơ sở được quan tâm triển khai đến các quận, huyện, thị xã, nâng cao chất lượng các mô hình văn hóa.

Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành, triển khai thực hiện Kế hoạch “Nâng cao chất lượng mô hình “Gia đình văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Tổ dân phố văn hoá” trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020”; đồng thời triển khai các mô hình cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa; phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị; xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới. Kiểm tra, rà soát việc triển khai xây dựng các mô hình văn hóa tại 30 quận, huyện, thị xã nhằm đánh giá thực trạng chất lượng các mô hình văn hóa, làm cơ sở đề xuất các giải pháp, nhiệm vụ và giao chỉ tiêu kinh tế - xã hội cho địa phương. Hằng năm, công tác hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện quy trình, thủ tục công nhận các danh hiệu văn hóa cơ sở được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc, chú trọng đến chất lượng. Thành phố đã ban hành hướng dẫn công tác quản lý, tổ chức hoạt động đối với nhà văn hóa, khu thể thao thôn, tổ dân phố và kế hoạch “Hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống thiết chế văn hoá, thể thao trên địa bàn thành phố đến năm 2020”. Toàn thành phố có 23 thiết chế văn hóa cấp thành phố; 32 trung tâm văn hóa, thông tin và thể thao cấp huyện; 150/584 nhà văn hóa xã, phường, thị trấn; 386 xã có quy hoạch trung tâm văn hóa xã; 4.061/7.978 nhà văn hóa, điểm sinh hoạt cộng đồng thôn, tổ dân phố, trong đó có 2.289/2.456 nhà văn hóa thôn (đạt 93,2%); 1.734/5.452 nhà văn hóa, điểm sinh hoạt cộng đồng tổ dân phố (đạt 31,8%); 23/30 sân vận động, 18/30 bể bơi, 24/30 nhà thi đấu. Các thiết chế văn hóa, thể thao từng bước đổi mới phương thức tổ chức hoạt động, cơ sở vật chất được tăng cường, khai thác có hiệu quả phục vụ nhu cầu của nhân dân.

Phong trào văn hóa, văn nghệ tại các quận, huyện, thị xã ngày càng được quan tâm. Chất lượng của các hoạt động văn hóa, văn nghệ được đổi mới và nâng cao, sản phẩm văn hóa, nghệ thuật phong phú, đa dạng. Các loại hình nghệ thuật truyền thống được quan tâm, bảo tồn như chèo, cải lương, múa rối, kịch; các làn điệu múa hát như hát trống quân, hát dô, hát chèo tàu, hát múa ải lao… Hoạt động sáng tác kịch bản, dàn dựng vở diễn mới được quan tâm. Thành phố xây dựng mới và triển khai nhiều chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống kết hợp với đương đại nhằm đa dạng hóa các loại hình sản phẩm văn hóa, nghệ thuật độc đáo có sức hấp dẫn cao.

Xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, văn minh, thanh lịch

Thành phố ban hành Đề án nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thành phố Hà Nội giai đoạn 2016 - 2020, trong đó, tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng, năng lực làm việc, ý thức, tinh thần trách nhiệm, thái độ ứng xử, phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Thực hiện chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, tiếp nhận vào công chức không qua thi tuyển đối với thủ khoa xuất sắc, người có kinh nghiệm công tác được xem xét tiếp nhận vào công chức. Thực hiện Đề án thí điểm đào tạo chương trình song bằng tú tài trung học phổ thông quốc gia Việt Nam, đến nay, Hà Nội đã mở rộng quy mô tại 1 trường tiểu học, 7 trường trung học cơ sở và 2 trường trung học phổ thông thực hiện chương trình song bằng (cấp chứng chỉ IGCSE), học sinh sau khi học song bằng được cấp chứng chỉ quốc tế công nhận, có cơ hội được lựa chọn các trường đại học uy tín trong nước và thế giới, có khả năng và thích ứng cao trong môi trường làm việc quốc tế; tổ chức thành công và giành kết quả cao trong kỳ thi Toán học Hà Nội mở rộng (HOMC). Công tác đào tạo nghề, nâng cao tỷ lệ lao động qua đào tạo được tập trung đầu tư và đẩy mạnh, đào tạo gắn với doanh nghiệp của các trường dạy nghề công lập. Đây là hướng đi mới nhằm gắn kết giữa doanh nghiệp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đào tạo theo địa chỉ sử dụng là một trong những giải pháp đem lại những bứt phá mới trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp, góp phần tạo ra nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp...

Công tác xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh triển khai có trọng tâm, trọng điểm. Đây là khâu đột phá trong thực hiện Chương trình 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội với các chuẩn mực cơ bản. Thành phố hướng dẫn các địa phương xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, trong đó tập trung bình xét, công nhận các danh hiệu: “Gia đình văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa”, “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa”, xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội... Thành phố ban hành hai quy tắc ứng xử, đồng thời triển khai kế hoạch đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục ứng xử văn hóa và đấu tranh phòng chống các hành vi bạo lực trên địa bàn Thủ đô. Đến nay, phát hành hơn 40.000 sổ tay Quy tắc ứng xử; 584 xã, phường, thị trấn và 7.960 thôn, tổ dân phố đã tổ chức tọa đàm về quy tắc ứng xử. Nhiều hội thi được tổ chức, như: Hội thi tuyên truyền Quy tắc ứng xử nơi công cộng, hội thi ứng xử thanh lịch, văn minh…; tổ chức tuyên truyền trên tuyến xe buýt, tại sân bay, nhà ga, bến xe, trường học, bệnh viện, khu chung cư. Các quy tắc ứng xử từng bước đi vào cuộc sống, có những tác động tích cực, được dư luận nhân dân đồng tình, hưởng ứng…

Giải pháp xây dựng văn hóa Thủ đô xứng tầm với truyền thống ngàn năm văn hiến

Trong bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước diễn ra nhiều phức tạp, thành phố Hà Nội cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, có chiến lược, tầm nhìn phát triển, sáng tạo các giá trị văn hóa mới nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh của Hà Nội, phù hợp với xu thế của thời đại. Hà Nội là địa phương đầu tiên của Việt Nam chính thức trở thành thành viên mạng lưới các “Thành phố sáng tạo của UNESCO” - một động lực quan trọng cho đổi mới sáng tạo, xây dựng thành phố thông minh, năng động và bền vững, nâng cao vị thế, tạo dựng hình ảnh hấp dẫn mới cho Thủ đô.

Hai là, đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, tinh thần đổi mới, sáng tạo ở các cấp (nhất là người đứng đầu), các ngành và cộng đồng dân cư trong triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển sự nghiệp văn hóa. Quan tâm phát triển văn hóa ở vùng nông thôn, vùng đồng bào các dân tộc, các khu công nghiệp, từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa thành thị và nông thôn, giữa các khu vực dân cư.

Ba là, chuẩn hóa tổ chức bộ máy, mô hình quản lý, đầu tư cơ sở vật chất và đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng hệ thống thiết chế văn hóa trên địa bàn thành phố. Tập trung nguồn lực quản lý bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa; bảo đảm hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, có chính sách đãi ngộ đối với nghệ nhân dân gian, văn nghệ sĩ,… khuyến khích trao truyền, sáng tạo các giá trị văn hóa mới.

Bốn là, chủ động và sáng tạo trong hội nhập quốc tế về văn hóa, tích cực đưa Hà Nội trở thành địa điểm hấp dẫn về giao lưu hợp tác, tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao trong nước và quốc tế. Quy hoạch, tổ chức thực hiện quy hoạch gắn với thiết kế sáng tạo, quản lý, khai thác hiệu quả các không gian văn hóa công cộng, cảnh quan, di tích; gắn phát triển công nghiệp văn hóa với kinh tế du lịch, tạo ra các sản phẩm du lịch văn hóa bền vững, có giá trị kinh tế cao. 

Năm là, kiên trì mục tiêu xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, phát triển toàn diện. Hình thành hệ giá trị văn hóa mới phù hợp với xu thế thời đại gắn với phát huy những giá trị nhân văn sâu sắc của Thăng Long - Hà Nội ngàn năm văn hiến, anh hùng. Bồi đắp lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, tình yêu Hà Nội, truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo, gương mẫu về đạo đức, lối sống, khát vọng đổi mới sáng tạo, ý chí vươn lên của mỗi người dân Thủ đô./.