Nửa đầu nhiệm kỳ khóa XII, Ban Chấp hành Trung ương đã thảo luận và thông qua ba nghị quyết quan trọng, đồng bộ về công tác tổ chức xây dựng Đảng, đó là: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa XII về “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”. Việc nghiên cứu, xây dựng và ban hành 3 nghị quyết nêu trên đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện toàn diện công tác xây dựng Đảng và các nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước; đồng thời đã hoàn thành 3 nhiệm vụ trong 6 nhiệm vụ trọng tâm mà Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã đề ra.

Sự đổi mới tích cực trong công tác cán bộ thể hiện ngay sau Đại hội XII của Đảng, cùng với việc sắp xếp, bố trí và phân công ủy viên Trung ương, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đã lãnh đạo, chỉ đạo việc kiện toàn ngay các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn để kịp thời đáp ứng các nhiệm vụ mới mà không chờ đến hết nhiệm kỳ của Quốc hội khóa XIII. Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã trực tiếp chỉ đạo phải tiếp tục đẩy mạnh công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác cán bộ, xử lý nghiêm minh những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước với tinh thần không có “vùng cấm” nhằm chặn đứng và đẩy lùi có hiệu quả những tiêu cực trong công tác cán bộ, như chạy chức, chạy quyền, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy tuổi, chạy bằng cấp... lấy lại niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng.

Ngay từ năm 2016, hàng loạt các quy trình bổ nhiệm, quy hoạch cán bộ đã được bổ sung, điều chỉnh, như quy trình năm bước trong bổ nhiệm và giới thiệu bầu cử cán bộ(1) và quy trình bốn bước trong công tác quy hoạch cán bộ; Ban Bí thư cũng đã kịp thời ban hành Thông báo số 13-KL/TW, ngày 17-8-2016, “Kết luận của Ban Bí thư về xác định tuổi của đảng viên”. Các kết luận của Trung ương được kịp thời ban hành theo hướng công khai, dân chủ, khách quan, minh bạch hơn, đặc biệt là đã ngăn chặn, chấn chỉnh ngay những sơ hở, tiêu cực trong công tác cán bộ. Tiếp theo đó, nhiều quy định về công tác cán bộ cũng đã kịp thời được ban hành, như Quy định số 89-QĐ/TW, ngày 04-8-2017, của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; Quy định số 90-QĐ/TW, ngày 4-8-2017, của Bộ Chính trị về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; Quy định số 105-QĐ/TW, ngày 19-12-2017, của Bộ Chính trị quy định về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử; Quy định số 98-QĐ/TW, ngày 07-10-2017, của Bộ Chính trị về luân chuyển cán bộ; Quy định số 126-QĐ/TW, ngày 28-2-2018 của Bộ Chính trị về công tác bảo vệ chính trị nội bộ... Có thể khẳng định, các quy định, quy chế được ban hành, thể hiện quyết tâm cao trong lãnh đạo, chỉ đạo siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác cán bộ của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đến các cấp ủy, tổ chức đảng các cấp; những tiêu cực trong công tác cán bộ đã từng bước được ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả. Bên cạnh đó, việc xử lý nghiêm minh những cán bộ, đảng viên vi phạm, kể cả đương chức hoặc đã nghỉ hưu, không có “vùng cấm”, đã có tác động mạnh mẽ đến cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và việc xử lý những tiêu cực trong công tác cán bộ, đã củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên, nhân dân đối với Đảng. Theo số liệu của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, từ năm 2014 đến nay các cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 840 tổ chức đảng và hơn 58.120 đảng viên vi phạm; từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã có gần 60 cán bộ cấp chiến lược, trong đó 10 đồng chí là ủy viên Trung ương, nguyên ủy viên Trung ương, 1 đồng chí là ủy viên Bộ Chính trị, một số sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang đã bị xử lý kỷ luật, xử lý theo pháp luật.

Trên cơ sở tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương đã thảo luận và thông qua Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19-5-2018, về “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”. Đây là nghị quyết quan trọng và cấp thiết trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế và phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, bởi lẽ qua hơn 20 năm thực hiện Chiến lược cán bộ, đội ngũ cán bộ đã có sự trưởng thành, phát triển về nhiều mặt, nhưng một số nội dung trong Chiến lược cán bộ không còn phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới; đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ đã bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, bất cập, nhưng chậm được khắc phục và đẩy lùi, làm suy giảm niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân, đe dọa vai trò lãnh đạo của Đảng, sự tồn vong của chế độ. Trong khi đó, công cuộc xây dựng, phát triển đất nước đang đứng trước những yêu cầu, nhiệm vụ hết sức to lớn, đó là phải tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nền kinh tế số, kinh tế tri thức đang phát triển ngày càng mạnh mẽ; giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội; giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức từ mặt trái của kinh tế thị trường, toàn cầu hóa và tác động của biến đổi khí hậu... Bên cạnh đó, bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn còn hiện hữu, có mặt còn gay gắt hơn, do đó đòi hỏi phải có đội ngũ cán bộ xứng tầm, có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín; phải coi trọng xây dựng và phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của tình hình mới.

Đồng thời, tới đây cũng là giai đoạn chuyển giao giữa các thế hệ cán bộ được rèn luyện, trưởng thành trong chiến tranh, được đào tạo trong môi trường xã hội chủ nghĩa, sang lớp cán bộ sinh ra, lớn lên trong hòa bình và được đào tạo từ nhiều nguồn, nhiều nước khác nhau, đặt ra những yêu cầu mới đối với công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ.

Quan điểm, phương châm xuyên suốt, bao trùm nghị quyết về công tác cán bộ trong thời kỳ mới hiện nay là: 1- Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, công tâm, khách quan; chuẩn hóa, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đi đôi với tạo cơ chế, môi trường, điều kiện để khuyến khích đổi mới, sáng tạo phục vụ phát triển và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung. Tăng cường kiểm soát quyền lực, triệt để chống chạy chức, chạy quyền và đẩy lùi tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên. 2- Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược, bí thư cấp ủy và người đứng đầu các cấp đủ phẩm chất, năng lực và uy tín; có bản lĩnh chính trị vững vàng; kiên định với mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; biết cống hiến, dám hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới.

Để cụ thể hóa và triển khai thực hiện Nghị quyết, Bộ Chính trị đã ban hành Kế hoạch số 10-KH/TW, ngày 06-6-2018, về “Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”. Theo đó, tất cả các cấp ủy, tổ chức đảng các cơ quan, đơn vị trực thuộc Trung ương phải chỉ đạo và triển khai thực hiện 19 nhiệm vụ thường xuyên; các cơ quan (bao gồm Đảng đoàn Quốc hội, Ban Cán sự đảng Chính phủ; các ban, cơ quan của Đảng và một số đảng ủy trực thuộc Trung ương) phải triển khai xây dựng, cụ thể hóa Nghị quyết thành các văn bản quy phạm pháp luật, các quy chế, quy định để thực hiện. Các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan tham mưu của Đảng đang tích cực xây dựng và hoàn thiện các chỉ thị, quy định, quy chế, như chỉ thị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; các quy định về công tác đánh giá, quy hoạch cán bộ; về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ; về cơ chế khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; về tiến cử cán bộ và cơ chế phát hiện người có đức, có tài để quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ; về khảo sát nhân sự; về cách chức, bãi nhiệm, miễm nhiệm, từ chức của cán bộ... về kế hoạch triển khai thực hiện chủ trương bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương và khuyến khích thực hiện đối với các chức danh khác; về xây dựng Chương trình quốc gia về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, về Chiến lược quốc gia thu hút nhân tài, Chương trình quốc gia về học tập ngoại ngữ cho cán bộ các cấp, về thống nhất việc kiểm định chất lượng đầu vào công chức của hệ thống chính trị và Chương trình học song ngữ trong các cấp học phổ thông...

Điểm mới nổi bật trong công tác quy hoạch cán bộ đó là: ngoài việc thực hiện chặt chẽ quy trình bốn bước trong công tác quy hoạch cán bộ, Trung ương cũng triệt để phân cấp, các cấp ủy trực thuộc xem xét, quyết định phê duyệt quy hoạch các chức danh cấp mình quản lý. Ban Tổ chức Trung ương phối hợp với Ủy ban Kiểm tra Trung ương xem xét phê duyệt các chức danh cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý. Đối với việc quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước nhiệm kỳ 2021 - 2026 (gọi tắt là quy hoạch cán bộ cấp chiến lược), đây là nhiệm kỳ thứ hai thực hiện việc quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhưng đã có rất nhiều đổi mới theo hướng dân chủ, công khai, khoa học và minh bạch hơn; được tiến hành chặt chẽ, riêng cho từng đối tượng, như quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương trình xin ý kiến tại Hội nghị Trung ương 9 khóa XII; quy hoạch Bộ Chính trị, Ban Bí thư trình và quy hoạch các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước sẽ trình xin ý kiến tại các hội nghị Trung ương 11 và 12 khóa XII. Việc quy hoạch Ban Chấp hành Trung ương vừa qua đã thực sự phát huy được dân chủ trong việc giới thiệu của các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương; các nhân sự được giới thiệu đều được thẩm định của các cơ quan có liên quan trước khi trình Bộ Chính trị xem xét, phê duyệt.

Có thể khẳng định từ đầu nhiệm kỳ khóa XII đến nay, công tác cán bộ đã có nhiều đổi mới, tiến bộ, đã tiến hành nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện và ban hành nhiều nghị quyết, quy định, quy chế, kết luận và các văn bản quy phạm pháp luật, kịp thời đáp ứng yêu cầu tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ công tác cán bộ, bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, công tâm, khách quan; cùng với việc chuẩn hóa, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đi đôi với tạo cơ chế, môi trường, điều kiện để khuyến khích đổi mới, sáng tạo và tăng cường kiểm soát quyền lực, triệt để chống chạy chức, chạy quyền, kịp thời ngăn chặn và đẩy lùi có hiệu quả những tiêu cực trong công tác cán bộ.

Bước sang năm 2019 và đến hết nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng nhiệm vụ về công tác cán bộ còn hết sức nặng nề, đó là tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các quy định, quy chế về công tác cán bộ theo tinh thần Nghị quyết số 26-NQ/TW của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương đã đề ra bảo đảm sự đồng bộ, liên thông, thống nhất giữa các quy định của Đảng và Nhà nước; ban hành Chỉ thị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; tiếp tục triển khai công tác quy hoạch cán bộ cấp chiến lược, mở các lớp bồi dưỡng cán bộ dự nguồn ở các cấp; tiếp tục sắp xếp, bố trí cán bộ gắn với thực hiện chủ trương bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương và công tác nhân sự đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng, nhân sự lãnh đạo chủ chốt của Quốc hội, hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Nhiệm vụ đó đặt ra cho các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan tổ chức cán bộ ở các cấp phải không ngừng phấn đấu, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác, góp phần đưa công tác cán bộ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ, hiệu quả; kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi những tiêu cực trong công tác cán bộ, tạo niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng./.

-------------------------------------

(1) Xem: Hướng dẫn số 06-HD/BTCTW, ngày 24-2-2017, của Ban Tổ chức Trung ương về “Sửa đổi, bổ sung một số nội dung về công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý nêu tại Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW, ngày 5-11-2012, của Ban Tổ chức Trung ương”