Đang sáng dần bức tranh kinh tế Việt Nam

Bức tranh kinh tế Việt Nam từ đầu năm đến nay thật đặc biệt với cả 2 trạng thái: khó khăn hội tụ, dồn nén đến đỉnh điểm vào những tháng giữa năm; và, sự giảm nhiệt, giải tỏa áp lực với nhiều bứt phá được đánh giá là “ngoạn mục”, củng cố niềm tin và hy vọng nền kinh tế tiếp tục đà tăng trưởng mạnh mẽ khi bước vào những tháng cuối năm.

Kinh tế Việt Nam nửa đầu năm 2008 đã xuất hiện nhiều động thái mới, phức tạp và khó khăn hơn hẳn mươi năm trở lại đây, với những “khoảng tối” rất đậm như: tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại đáng kể; tỷ lệ lạm phát cao vọt và xuất hiện nhiều “lốc xoáy” trên thị trường USD, thị trường vàng, thị trường xăng dầu, thị trường chứng khoán, cũng như thị trường bất động sản;mức nhập siêu tăng cao nhất trong nhiều năm qua; môi trường đầu tư sản xuất - kinh doanh bị “nhiễu” bởi một số động thái phi thị trường lành mạnh và mệnh lệnh quản lý mang tính hành chính; đời sống của nhiều người dân, đặc biệt là người nghèo trở nên khó khăn hơn; các vấn đề xã hội gia tăng áp lực …

Tuy nhiên, từ những tháng của nửa cuối năm 2008, mặc dù nền kinh tế vẫn còn đang gặp nhiều khó khăn, vẫn tiềm ẩn những yếu tố bất ổn, khó lường, không kém phần phức tạp, nhưng việc xuất hiện ngày càng nhiều và đậm những dấu hiệu tích cực góp phần củng cố niềm tin và kinh nghiệm điều hành nền kinh tế. Giới phân tích, nghiên cứu kinh tế cho rằng, tuy không nên chủ quan, thỏa mãn với những gì đã đạt được, nhưng cũng đã có thể nghĩ đến khả năng: nền kinh tế đã qua khỏi “mắt bão”.

Thứ nhất, thu hút vốn đầu tư nước ngoài đang có những dấu hiệu rất tốt, đặc biệt kết quả thu hút FDI đạt mức kỷ lục chưa từng có trong lịch sử đất nước.

Vốn đăng ký trong 6 tháng đầu năm 2008 đạt 31,6 tỉ USD, gấp 3,7 lần cùng kỳ năm trước, vượt 48% so với mức 21,3 tỉ USD của cả năm 2007…Riêng tháng 7-2008, FDI đăng ký đạt tới kỷ lục mới 14,1 tỉ USD, bằng hơn 43% tổng FDI đăng ký 6 tháng đầu năm 2008, đưa tổng FDI đăng ký 7 tháng đầu năm 2008 lên tới 45,7 tỉ USD, gấp hơn 2 lần năm 2007 và bằng hơn 80% tổng vốn FDI đăng ký của các năm từ 1988 đến 2005 cộng lại. Một điểm nữa cần nhấn mạnh rằng, đang và sẽ xuất hiện ngày càng nhiều dự án FDI “siêu” lớn tới với số vốn hàng chục tỉ USD, và sự gia tăng các dự án phát triển công nghiệp phụ trợ, phát triển khu vực dịch vụ, nhất là dịch vụ trình độ cao, chất lượng cao, góp phần tạo sự thay đổi về chất trong quá trình “mở cửa”, thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Những con số này thể hiện ở một khía cạnh nhất định sự tin tưởng của cộng đồng doanh nhân thế giới đối với triển vọng tốt đẹp của nền kinh tế Việt Nam.

Dòng đầu tư gián tiếp nước ngoài có dấu hiệu gia tăng và ổn định trở lại, nhất là trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng. Xu hướng đẩy mạnh mua vào cổ phiếu, liên doanh và sáp nhập với các ngân hàng Việt Nam của các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng đậm nét hơn. Tỷ trọng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài đang tăng dần và chiếm khoảng 20% thị phần thị trường chứng khóan Việt Nam. Các nhà đầu tư nước ngoài dường như đang bước sang giai đoạn tăng tốc chiếm lĩnh thị trường Việt Nam.

Thứ hai, thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản sau khi trải qua giai đoạn giảm sâu, căng thẳng đầy kịch tính, đang hồi phục dần, tuy chậm, nhưng khá vững chắc.

Lòng tin và nụ cười đã trở lại với giới đầu tư, nhất là các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Kết thúc phiên giao dịch cuối tuần - 22-08-2008, chỉ số VN-Index tăng nhẹ 1 điểm, chốt ở mức 526,98 điểm. Tổng khối lượng giao dịch đạt 23,3 triệu đơn vị ứng với tổng giá trị giao dịch 905,17 tỉ đồng. Trên sàn Hà Nội, chỉ số HASTC-Index đạt mức 164,28 điểm, tăng 1,32 điểm Tổng khối lượng giao dịch báo giá đạt 10,4 triệu đơn vị, ứng với tổng giá trị giao dịch đạt hơn 443,06 tỉ đồng.Trong số 147 cổ phiếu niêm yết, có 113 mã tăng giá, 30 mã giảm giá và 3 mã đứng giá. Các nhà đầu tư ngoại trong phiên này mua vào 26 mã với tổng khối lượng là 273.000 cổ phiếu và bán ra 13 mã với tổng khối lượng là 364.800 cổ phiếu. Cổ phiếu được nhà đầu tư nước ngoài mua vào nhiều nhất là PVI…

Thị trường bất động sản đang ấm dần lên, nhất là ở khu vực phía Bắc và tại các đô thị mới mở rộng. Nhiều dấu hiệu cho thấy sẽ có những khởi sắc đáng kể ở những phân khúc thị trường tiềm năng như thị trường nhà cho người thu nhập thấp, thị trường nhà cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài và thị trường nhà văn phòng cho thuê…

Thứ ba, chỉ số lạm phát và thâm hụt thương mại có xu hướng tăng chậm, và do đó, mối lo về nguy cơ khủng hoảng tiền tệ đã dịu đi.

Từ tháng 6, tháng 7-2008 trở lại đây, tốc độ tăng CPI trên thị trường trong nước đã chững lại khá rõ rệt dù chưa thật vững chắc. Chỉ số CPI cả nước trong tháng 8-2008 có thể khá thấp, còn khoảng 1,6% -1,7% (giá tiêu dùng tháng 1-2008 so với tháng trước tăng: 2,38%; tháng hai: 3,56%; tháng ba: 2,99%; tháng tư: 2,2%; tháng năm: 3,91%; tháng sáu: 2,14% và tháng bảy là 1,13%; mức lạm phát 7 tháng đầu năm 2008 so với tháng 12-2007 là 19,78%, và so với cùng kỳ năm ngoái là 27,04%).

Thanh toán quốc tế vẫn được duy trì ổn định, sự căng thẳng thâm hụt trong cán cân thanh toán trong tháng 4 và 5-2008 đang dần được cải thiện, nguy cơ về khả năng suy giảm mạnh thị trường tiền tệ đã dịu đi, tuy rằng áp lực do tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại, trong khi lãi suất huy động và cho vay không thể giảm sâu một cách nhanh chóng, vẫn còn là bài toán chưa dễ giải cho ngành ngân hàng để tạo môi trường thuận lợi cho tăng trưởng tốc độ cao về trung hạn.

Thị trường nội tệ và ngoại tệ đã có sự ổn định trở lại, ít nhất là về tâm lý. Sau cú “sốc” tỷ giá và thiếu tính thanh khoản trên thị trường trong quý II/2008, hiện tại tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đồng đô la Mỹ trên thị trường“chợ đen” đã giảm đáng kể.

Thâm hụt thương mại của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm 2008 là 15 tỉ đô la, nhưng được cải thiện rõ rệt trong hai tháng 6 và 7, ở mức dưới 1 tỉ đô la Mỹ mỗi tháng, so với con số trung bình từ tháng 1 đến tháng 5 là 2,7 tỉ đô la. Kim ngạch xuất khẩu trong hai tháng 6 và 7 đạt hơn 6,2 tỉ đô la mỗi tháng, tăng 53,7% và 46,1% tương ứng với cùng kỳ năm trước, và, đây là lần đầu tiên kể từ tháng 11 năm 2006, kim ngạch xuất khẩu vượt quá kim ngạch nhập khẩu.

Thứ tư, các khu vực kinh tế lấy lại đà tăng trưởng khá ổn định, dù cho những sóng gió vẫn còn trên thị trường trong nước và thị trường thế giới.

Xuất khẩu hàng dệt may trong 7 tháng đầu năm 2008 tăng 19,7% so với cùng kỳ năm trước, giày dép tăng 18%, máy tính và thiết bị điện tử tăng 30%. Giá cả hàng hóa toàn cầu và nhu cầu về hàng hóa Việt Nam vẫn là yếu tố thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu, tạo thêm xung lực để nâng cao tốc độ tăng trưởng kinh tế. Hiện Việt Nam đã vượt Ấn Độ, trở thành nước xuất khẩu hàng dệt may lớn thứ hai trên thế giới (sau Trung Quốc) vào thị trường Mỹ. Năm 2008, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Mỹ dự báo sẽ đạt trên 12 tỉ USD.

Một yếu tố thuận lợi nữa giúp các khu vực kinh tế trong nước phục hồi và tăng trưởng trong thời gian tới là xu hướng phục hồi của nền kinh tế thế giới. Theo tính tóan, chu kỳ suy thoái của kinh tế thế giới sắp đạt tới đáy và đã có những dấu hiệu cho thấy tình hình đang trở nênkhả quan theo báo cáo củaMorgan Stanley vừa qua. Ngày 18-7-2008, Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF) cũng đã tăng mức dự đoán tốc độ phát triển kinh tế thế giới năm 2008 lên mức 4,1% so với dự đoán trước kia là 3,7% (mặc dù, IMF cũng cảnh báo kinh tế toàn cầu sẽ vẫn còn phải chứng kiến một vài biến động mạnh khi nhu cầu về nhiên liệu và các mặt hàng thiết yếu khác đang giảm tại các quốc gia phát triển).

Thứ năm, uy tín và “thương hiệu Việt Nam” đang ngày càng được củng cố trong sự nhìn nhận và lựa chọn của thế giới.

Sự thành công trên nhiều lĩnh vực kinh doanh và quản lý kinh tế của Việt Nam trong thời gian qua đã được nhiều tổ chức và báo chí thế giới đánh giá cao. Tổ chức Tư vấn nổi tiếng thế giới AT Kearney và Tập san Ngoại giao (Foreign Policy Magazine) của Mỹ công bố Chỉ số toàn cầu hóa (Globalisation Index 2007), trong đó, Việt Nam xếp thứ 48 trong số 72 nước trong danh sách đang được xét đến, trên cả một số nước láng giềng như Thái Lan: thứ 53, và In-đô-nê-xi-a: thứ 69. Trong đó, cụ thể Việt Nam đứng thứ 10 về lĩnh vực thương mại, thứ 15 về lượng kiều hối, thứ 19 về tốc độ phát triển kinh tế và hội nhập, thứ 33 về đầu tư trực tiếp nước ngoài... Thứ hạng này chắc chắn sẽ còn cao hơn khi hai tổ chức nghiên cứu trên thêm vào trong danh sách nhiều quốc gia khác. Tổ chức Phát triển và Thương mại Liên hiệp quốc (UNCTAD) trong báo cáo cuối năm 2007 đã xếp Việt Nam trong “top” 10 nước (đứng sau Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Nga và Bra-xin) được các công ty đa quốc gia lựa chọn đầu tư trong giai đoạn 2007-2009.

Tổ chức Tư vấn và Kiểm toán thế giới PriceWaterHouseCoopers xếp Việt Nam đứng thứ 1 trong số 20 nền kinh tế đang lên và có sức hấp dẫn cao với các nhà đầu tư vào ngành sản xuất, trong đó có công nghiệp phụ trợ. Ngân hàng Thế giới cũng đưa Việt Nam lên nhiều bậc trong báo cáo về môi trường thương mại và kinh doanh. Ngoài ra, rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài, quỹ đầu tư, ngân hàng và tín dụng quốc tế, công ty đa quốc gia đều có những thành công khá rực rỡ trong năm vừa qua, cả về tài chính cũng như củng cố địa vị tại Việt Nam.

Nhiều nhà đầu tư đã có dấu hiệu di chuyển trung tâm điều hành đầu não từ các nước như Xin-ga-po, Thái Lan... sang Việt Nam. Tờ Thời báo Doanh nghiệp Singapore Business Time đã xếp Việt Nam đứng thứ 2 trong việc thu hút đầu tư của Xin-ga-po ra nước ngoài…

"Việt Nam là một đất nước của tương lai. Việt Nam có tiềm lực phát triển phi thường xứng đáng với quyền lợi của các nhà đầu tư nước ngoài" - đó là sự khẳng định của Tổng thống Thụy Sỹ Pa-xơ-can Ku-sơ-panh (Pascal Couchepin) đăng trên mạng thông tin Thụy Sỹ "Swissinfo" ngày 7-8-2008, sau khi kết thúc chuyến thăm Việt Nam từ ngày 4 đến 6-8-2008.

Những nhận định trên cho thấy, thế giới đang hiểu và “nhích” lại gần Việt Nam hơn; đến lượt mình, cả trong nhận thức và quyết tâm trên thực tế, Việt Nam không những muốn đẩy nhanh tiến trình hội nhập, mà còn chủ động tìm sự hỗ trợ kỹ thuật từ các quốc gia thành viên quan trọng của WTO. Minh chứng điển hình là những chuyến công du gần đây của các phái đoàn cấp cao của Đảng và Nhà nước Việt Nam sang Mỹ, Trung Quốc, châu Âu và các hoạt động của phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc…/.