Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ 4-5-2009 đến 10-5-2009)

1. Mỹ và Hàn Quốc đạt thoả thuận đối phó với ''chủ nghĩa khủng bố trên mạng''

Ngày 4-5-2009, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cho biết, Mỹ và Hàn Quốc đã đạt được thoả thuận thăm dò về việc thành lập lực lượng chung giữa hai nước để đối phó với ''chủ nghĩa khủng bố trên mạng'' nhằm vào các mạng máy tính quân sự của hai nước. Trước hết, hai nước sẽ tăng cường khả năng phối hợp tác chiến của các hệ thống thông tin do Quân đội Mỹ và Quân đội Hàn Quốc sử dụng. Văn bản ký kết này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi để hai bên có thể trao đổi kinh nghiệm về việc phát hiện và tiêu diệt ''chủ nghĩa khủng bố trên mạng''. Hai bên thống thất, ít nhất mỗi năm một lần sẽ tiến hành hội thảo về khả năng sẵn sàng chiến đấu của hai nước vào các cuộc tiến công trên mạng. Tổng thống Ô-ba-ma có kế hoạch đề xuất một chương trình tác chiến mạng có quy mô lớn hơn chương trình trước đây kéo dài 5 năm trị giá 17 tỉ USD đã được Quốc hội Mỹ thông qua năm 2008. Động thái trên của Chính quyền Ô-ba-ma diễn ra sau khi tờ “Thời báo phố Uôn” đăng tải báo cáo trong đó chỉ rõ, các trinh sát mạng đã sao chép thành công một số dữ liệu nhạy cảm liên quan đến máy bay chiến đấu F-35, một phần trong dự án phát triển máy bay tiêm kích trị giá 300 tỉ USD của Bộ Quốc phòng Mỹ.

2. Gru-di-a dẹp yên vụ binh biến

Ngày 5-5-2009, Bộ trưởng Nội vụ Gru-di-a Va-nô Mê-ra-bi-svi-li tuyên bố chính quyền nước này đã dẹp tan cuộc binh biến của tiểu đoàn tăng - thiết giáp đóng tại Mu-khơ-rô-va-ni. Toàn bộ binh lính tham gia binh biến đã giao nộp vũ khí và viên chỉ huy cuộc binh biến này đã bị bắt giữ. Các nhân viên quân cảnh Gru-di-a đã kiểm soát toàn bộ căn cứ Mu-khơ-rô-va-ni và lính binh biến đã được đưa ra khỏi căn cứ này. Bộ Ngoại giao Gru-di-a khẳng định lính binh biến đã thừa nhận nổi loạn để ngăn cản cuộc tập trận của NATO trên lãnh thổ Gru-di-a. Tổng thống Gru-di-a Mi-kha-in Sa-a-ca-svi-li (Mikhael Saakashvili) đã tới căn cứ Mu-khơ-rô-va-ni để thuyết phục lính binh biến đầu hàng và ông đã trở lại thủ đô Tbi-li-xi (Tbilisi) cách căn cứ này 30 km.

3. Bổ nhiệm chức Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách vấn đề an toàn và an ninh

Ngày 6-5-2009, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-mun (Ban Ki-moon) thông báo quyết định bổ nhiệm ông Gre-gô-ri B.Xta (Gregory B. Starr), quan chức an ninh ngoại giao kỳ cựu của Mỹ, giữ chức Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách vấn đề an toàn và an ninh thay ông Đây-vít Ve-nít (David Veness). B.Xta là quan chức an ninh của Mỹ kể từ năm 1980 và hiện giữ chức Giám đốc Cơ quan an ninh ngoại giao của Bộ Ngoại giao Mỹ và là Thư ký thứ hai của Văn phòng an ninh ngoại giao Mỹ, chịu trách nhiệm về các chương trình an ninh trong và ngoài nước, bảo vệ hơn 285 đại sứ quán và lãnh sự Mỹ ở nước ngoài, 100 văn phòng đại diện của Bộ Ngoại giao Mỹ ở trong nước, và 85.000 nhân viên ngoại giao.

4. Pa-ki-xtan mở chiến dịch chống Ta-li-ban

Ngày 6-5-2009, Pa-ki-xtan mở chiến dịch tiến công Ta-li-ban ở khu vực Tây Bắc nước này, vài giờ trước khi Tổng thống Pa-ki-xtan A-xíp A-li Da-đa-ri, đang ở thăm Mỹ và hội đàm về chủ đề chống khủng bố với Tổng thống nước chủ nhà Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) tại thủ đô Oa-sinh-tơn. Theo thông báo của Pa-le-xtin, 64 tay súng Ta-li-ban đã bị tiêu diệt trong các cuộc giao tranh. Đây là vụ giao tranh ác liệt nhất tại khu vực này kể từ tháng 2-2009.

5. Cu-ba không chấp nhận điều kiện phải thay đổi chế độ để thiết lập mối quan hệ bình thường với Mỹ

Ngày 7-5-2009, một quan chức Bộ Ngoại giao Cu-ba khẳng định, Chính phủ Cu-ba sẵn sàng đối thoại cởi mở với Mỹ, nhưng La Ha-ba-na sẽ không bao giờ chấp nhận điều kiện phải thay đổi chế độ để thiết lập mối quan hệ bình thường với Oa-sinh-tơn. Phát biểu trong một cuộc hội thảo về 50 năm Cách mạng Cu-ba, tổ chức tại Kinh-xtơn (Ca-na-đa), Vụ trưởng Vụ Bắc Mỹ Bộ Ngoại giao Cu-ba nêu rõ, Mỹ sẽ phải đơn phương dỡ bỏ bao vây, cấm vận kinh tế chống Cu-ba, cũng như thay đổi chính sách thù địch chống La Ha-ba-na vì việc bình thường hóa quan hệ giữa Cu-ba và Mỹ sẽ tạo thuận lợi cho cả hai quốc gia. Phía Cu-ba cho rằng, Mỹ cần phải từ bỏ thói quen áp đặt điều kiện để bình thường hóa quan hệ với Ha-ba-na. Mỹ sẽ không thể xây dựng mối quan hệ đáng tin cậy với Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê nếu không thay đổi chính sách đối với Cu-ba.

6. Mỹ mong muốn CHDCND Triều Tiên quay trở lại đàm phán sáu bên

Ngày 7-5-2009, Stê-phen Bô-xơ-uốt (Stephen Bosworth), đặc phái viên của Mỹ về vấn đề hạt nhân của CHDCND Triều Tiên một lần nữa khẳng định Oa-sinh-tơn mong muốn đàm phán với Bình Nhưỡng cả theo cơ chế song phương lẫn đa phương. Ông Bô-xơ-uốt đưa ra phát biểu này khi đến Bắc Kinh, chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du kéo dài hơn một tuần đến Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Nga trong nỗ lực thuyết phục Triều Tiên trở lại bàn đàm phán sáu bên về vấn đề hạt nhân. Phát biểu sau cuộc gặp Ngoại trưởng nước chủ nhà Dương Khiết Trì, ông Bô-xơ-uốt nhấn mạnh biện pháp tốt nhất để giải quyết tình hình căng thẳng hiện nay ở khu vực Đông Bắc Á là đối thoại. Trong ngày 7-5, ông Bô-xơ-uốt cũng đã gặp trưởng đoàn đàm phán sáu bên của Trung Quốc, ông Vũ Đại Vĩ, thảo luận các khả năng nhằm nối lại đàm phán sáu bên.

7. Ngoại trưởng Nga thăm Mỹ

Ngày 7-5-2009, sau khi tiếp Ngoại trưởng Nga Xéc-gây La-vrốp (Sergei Lavrov) tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) tuyên bố, Mỹ và Nga có thể thu hẹp bất đồng trong vấn đề vũ khí hạt nhân, Trung Đông và nhiều vấn đề khác. Phát biểu với các phóng viên, Tổng thống Ô-ba-ma cho biết, ông đã thảo luận với Ngoại trưởng Nga nhiều vấn đề dự kiến đặt ra trong chuyến thăm của ông tới Mát-xcơ-va tháng 7-2009. Trước đó, Ngoại trưởng La-vrốp đã có cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton) tại trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ, trong đó hai bên đều bày tỏ lạc quan sẽ nâng mối quan hệ hai nước lên tầm cao mới. Hai ngoại trưởng cho biết, họ đã đạt được tiến triển đối với nghị trình mà tháng trước Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma và Tổng thống Nga Đmi-tơ-ri Mét-vê-đép đã nhất trí nhằm hoàn tất một thỏa thuận mới cắt giảm vũ khí hạt nhân vào cuối năm 2009 cũng như cải thiện các chuẩn mực về an ninh hạt nhân và không phổ biến vũ khí hạt nhân. Ngoại trưởng La-vrốp khẳng định: "Chúng ta cần bình thường hóa quan hệ và rũ bỏ mọi di sản tiêu cực trong quá khứ. Chúng ta cần nâng mối quan hệ hai nước lên tầm cao mới".

8. Lễ kỷ niệm 64 năm Ngày chiến thắng phát xít Đức

Ngày 9-5-2009, Lễ kỷ niệm 64 năm Ngày chiến thắng phát xít Đức trong Chiến tranh thế giới lần thứ II được tổ chức trên Quảng Trường Đỏ ở thủ đô Mat-xcơ-va và 23 thành phố khắp nước Nga, với 4 triệu người Nga tham gia. Đây là một trong những ngày lễ trọng đại nhất không chỉ của Liên Xô trước đây, nước Nga ngày nay, mà còn của tất cả các dân tộc yêu chuộng hoà bình, tự do và công lý trên thế giới. Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Tổng thống Nga Đ.Met-vê-đep đánh giá, ngày 9-5-1945 mãi mãi được ghi vào lịch sử là ngày chấm dứt thảm kịch lớn nhất trong thế kỷ XX. Tham gia Lễ duyệt binh trên Quảng Trường Đỏ có 9000 binh sĩ, hơn 100 xe quân sự các loại, 70 trực thăng và máy bay, các hệ thống vũ khí hiện đại nhất như tên lửa đường đạn xuyên lục địa thế hệ mới Topol-M, tên lửa phòng không S-400 tiên tiến nhất thế giới và nhiều vũ khí trang bị hiện đại khác; 1.100 nghệ sĩ biểu diễn những ca khúc hùng tráng ca ngợi chiến công hiển hách của đại gia đình các dân tộc trong Liên bang Xô Viết trong cuộc Chiến tranh vệ quốc vĩ đại.

9. Nga và Nhật Bản cần thể hiện sự kiên trì và quan tâm tới lợi ích của mỗi bên

Ngày 10-5-2009, Thủ tướng Nga Vla-đi-mia Pu-tin (Vladimir Putin) tuyên bố với báo giới, Nga và Nhật Bản cần thể hiện sự kiên trì và quan tâm tới lợi ích của mỗi bên nếu muốn giải quyết những vấn đề khó khăn như tranh chấp chủ quyền lãnh thổ. Thủ tướng Vla-đi-mia Pu-tin cho rằng các điều kiện hiện tại "chưa chín muồi" để Nga và Nhật Bản đạt được bước đột phá hướng tới việc giải quyết cuộc tranh chấp lãnh thổ kéo dài nhiều thập niên qua liên quan tới chủ quyền đối với quần đảo ở phía Bắc Hốc-cai-đô (Hokkaido), mà Mát-xcơ-va gọi là quần đảo Cu-rin (Kuril), trong khi Tô-ki-ô gọi là các vùng lãnh thổ phương Bắc. Thủ tướng Pu-tin lưu ý rằng Nga và Nhật Bản cần chuẩn bị sẵn điều kiện để thúc đẩy các mối quan hệ song phương trên mọi hướng và "không được để tình hình hiện nay lâm vào bế tắc vì những tham vọng và sự đối đầu cố hữu giữa hai nước"./.

*** Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ 27-4-2009 đến 3-5-2009)