An Giang huy động nhiều nguồn lực xây dựng nông thôn mới

Chú trọng nâng cao nhận thức để vận động mọi nguồn lực

Bám sát tinh thần Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 5-8-2008 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa X) “Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn”; Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16-4-2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành bộ tiêu chí quốc gia về “Xây dựng nông thôn mới” và Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4-6-2010 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020, Tỉnh ủy An Giang đã tập trung chỉ đạo các cơ quan hữu quan lập chương trình, kế hoạch, đề án sao cho phù hợp với thực tiễn của địa phương. Cùng với việc ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 15-9-2011 về “Xây dựng nông thôn mới”, Tỉnh ủy An Giang đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn xây dựng “Chương trình nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2015” và “Đề án xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020” (trong đề án này tỉnh đã bổ sung thêm 1 tiêu chí là “ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, thực hiện cơ giới hóa nông nghiệp” để sát với thực tiễn địa phương). Việc lập đề án và lập quy hoạch XDNTM được thực hiện đúng theo quy trình, dân chủ, công khai.

Tỉnh An Giang xác định, muốn XDNTM được thuận lợi và tiến hành đồng bộ khi triển khai, thì cần phải làm tốt công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức từ các cấp ủy đảng đến cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về những nhiệm vụ trọng tâm; đồng thời làm tốt công tác vận động mọi nguồn lực trong xã hội tham gia vào phong trào phát triển “nông nghiệp, nông dân, nông thôn” và “xây dựng nông thôn mới” hiệu quả, thiết thực. Do vậy, cùng với việc tổ chức các lớp tập huấn phổ biến nội dung 20 tiêu chí, triển khai kế hoạch lộ trình thực hiện, Hội Nông dân tỉnh đã biên soạn tóm tắt nội dung cơ bản của 20 tiêu chí và 59 chỉ tiêu phải thực hiện trong XDNTM; tuyên truyền trực quan bằng băng rôn, pa-nô, áp phích; các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh cũng tham gia chuyển tải các thông tin cần thiết liên quan, giúp mỗi hộ nông dân tiếp cận, nắm bắt kịp thời. Bên cạnh đó, bằng nhiều phương pháp thiết thực, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động hội viên, đoàn viên hưởng ứng phong trào thi đua “Cả nước chung tay xây dựng nông thôn mới” với những việc làm cụ thể ở từng lĩnh vực khác nhau, để mỗi cán bộ, đảng viên, hội viên các cấp hội và người dân vùng nông thôn, hiểu đúng về mục tiêu XDNTM là chương trình vận động toàn xã hội tham gia.

Theo Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Lê Hùng Cường, ngay trong lễ phát động, để động viên, khuyến khích toàn xã hội tham gia XDNTM, Ủy ban nhân dân tỉnh đưa ra mức khen thưởng thi đua theo từng tiêu chí, nhóm tiêu chí đạt chuẩn và quy định mức khen thưởng cho xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới; huyện Thoại Sơn và Chợ Mới còn có chủ trương trích từ ngân sách của huyện để khen thưởng thêm cho xã sớm đạt tiêu chí nông thôn mới, đồng thời gắn phong trào thi đua XDNTM với phong trào thi đua nông dân sản xuất - kinh doanh giỏi. Đây chính là những cách làm sáng tạo của An Giang.

Những việc làm trên góp phần quan trọng trong việc đôn đốc, động viên các ngành, các cấp, các địa phương, cũng như huy động mọi nguồn lực trong toàn xã hội của tỉnh chung tay, góp sức cho chương trình xây dựng nông thôn mới của tỉnh sớm cán đích với những kết quả thiết thực.

Kết quả đạt được bước đầu

Đánh giá về những kết quả đạt được từ sự tham gia của mọi nguồn lực trong xã hội đối với chương trình XDNTM trên địa bàn tỉnh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang Đoàn Ngọc Phả cho biết:

Đi đầu trong phong trào XDNTM ở tỉnh An Giang là các tổ chức đảng, đoàn thể chính trị - xã hội của tỉnh. Các tổ chức này luôn thể hiện rõ tinh thần gương mẫu trong mọi hoạt động. Các cấp uỷ, chính quyền địa phương hết sức chú trọng công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện có hiệu quả các mục tiêu mà Đảng, Nhà nước đã đề ra.

Nhận thức rõ vai trò nòng cốt của các tổ chức hội trong phong trào phát triển sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, Hội Nông dân tỉnh An Giang đã tổ chức cho những nông dân điển hình đi tham quan, học tập kinh nghiệm thực tế ở các tỉnh bạn. Đồng thời, chỉ đạo các cấp hội cơ sở bám sát các chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương để tuyên truyền, vận động và hướng dẫn bà con nông dân tăng cường ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật, tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, làm giàu chính đáng; góp phần làm thay đổi diện mạo nông nghiệp, nông dân, nông thôn trên địa bàn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Để phát huy vai trò của mình, Mặt trận Tổ quốc tỉnh An Giang đã chỉ đạo lồng ghép những chỉ tiêu XDNTM với các cuộc vận động, theo đó hướng dẫn Ban Công tác Mặt trận khu dân cư lồng ghép 59 chỉ tiêu (có 27 chỉ tiêu không cần vốn đầu tư) XDNTM vào cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” để tuyên truyền trong nội bộ và ngoài nhân dân; tổ chức tọa đàm, đối thoại trực tiếp với người dân ở khu dân cư tại các xã điểm về XDNTM để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, đề xuất, kiến nghị của các hộ dân. Riêng Mặt trận Tổ quốc Tỉnh trực tiếp xây dựng mô hình XDNTM tại xã Tây Phú, huyện Thoại Sơn và xã Phú Bình, huyện Phú Tân làm điểm để tuyên truyền rộng trên phạm vi toàn Tỉnh.

Hội Liên hiệp Phụ nữ Tỉnh cũng chủ trương chọn xã điểm chỉ đạo thực hiện mô hình giúp phụ nữ giảm nghèo bền vững gắn với thực hiện tốt một số tiêu chí XDNTM phù hợp tại: xã Tà Đảnh, huyện Tri Tôn; xã Bình Chánh, huyện Châu Phú; xã Vĩnh Phú, huyện Thoại Sơn; xã Long Điền A, huyện Chợ Mới... Ở cấp huyện và tương đương có ít nhất 2 tổ, nhóm phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế gia đình; thành lập 5 - 10 tổ, nhóm phụ nữ cùng ngành nghề, liên kết sản xuất.

Phát huy vai trò xung kích trong các hoạt động, nêu cao tinh thần “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Tỉnh đã thực hiện và chỉ đạo các cơ sở đoàn cấp huyện thành lập “Đội thanh niên tình nguyện” tham gia thực hiện các tiêu chí XDNTM, ra quân thu gom rác thải, khai thông dòng chảy tại các tuyến kênh, sông ô nhiễm; trồng cây xanh bảo vệ đê bao sản xuất vụ 3; nâng cấp và sửa chữa lộ giao thông; nhiều tổ chức Đoàn ở cơ sở đã đăng ký đảm nhận quản lý các tuyến đường liên thôn, liên xã; giữ đường làng, ngõ xóm xanh - sạch - đẹp theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Từ năm 2012 đến nay, nhằm chung tay thực hiện “Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới”, Công ty Cổ phần Điện nước An Giang đã kéo mới 6 nhánh điện hạ thế độc lập, tổng chiều dài 5,5 km, vốn đầu tư khoảng 1,3 tỷ đồng; thực hiện 56 công trình phát triển lưới điện hạ thế do nhân dân đầu tư, tổng vốn đầu tư khoảng 6,2 tỷ đồng, giải quyết cấp điện cho khoảng 1.200 hộ dân và cấp điện miễn phí cho 610 hộ nghèo. Công ty Điện lực An Giang cũng đã thực hiện hoàn chỉnh lưới điện trung thế và trạm biến áp cấp điện cho các trạm bơm phục vụ sản xuất nông nghiệp với quy mô 84 km đường dây trung thế và 174 trạm điện.

Để bảo đảm vốn, ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn và Ngân hàng Phát triển Tỉnh đã xem xét và giải ngân kịp thời cho các dự án, đề án của chương trình XDNTM.

Với nhận thức, XDNTM là chương trình hết sức quan trọng của Đảng và Nhà nước ta nhằm mục tiêu phát triển toàn diện về vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn, nên sự chung tay tham gia, đồng hành hỗ trợ toàn xã hội trong tỉnh được thể hiện ngày càng rõ nét và đem lại nhiều kết quả bước đầu đáng mừng. Ngoài nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, nông dân trong Tỉnh đã tình nguyện góp sức người, sức của vào lĩnh vực giáo dục, nên hiện nay toàn tỉnh có 135/136 xã (đạt 99,26%) được phổ cập giáo dục trung học. Là tỉnh có đồng bào Chăm, đồng bào Khơ-mer sinh sống còn gặp nhiều khó khăn, nhưng qua phong trào XDNTM và sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, An Giang hiện có 135/136 xã (99,26%) đạt chuẩn y tế quốc gia. Để phát huy vai trò “chủ thể” trong XDNTM, nhiều nông dân không những hiến đất làm đường mà còn tập trung cả sức người, sức của để xây dựng hệ thống giao thông đến tận xã, ấp; với nhiều cách làm sáng tạo, ở các huyện Châu Thành, Chợ Mới và Thoại Sơn nông dân đã xây dựng “cầu treo” hay còn gọi là “cầu dân lập” thay thế “cầu khỉ” đã tồn tại bao đời nay ở vùng sông nước này. Với tinh thần “lá lành đùm lá rách” các địa phương, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc ở các huyện Tri Tôn và Tịnh Biên, đã huy động các nhà tài trợ để xây dựng nhà tình thương - nhà đại đoàn kết, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo (đến năm 2012 toàn tỉnh chỉ còn 9,09% hộ nghèo).

Sau gần ba năm triển khai “Chương trình XDNTM”, đến cuối năm 2012 toàn Tỉnh có 3 xã đạt trên 15 tiêu chí, 6 xã đạt trên 13 tiêu chí, 21 xã đạt từ 11 - 12 tiêu chí và các xã còn lại đạt từ 7 - 10 tiêu chí. Trong năm 2013, An Giang tiếp tục chỉ đạo xây dựng 17 xã điểm XDNTM và 34 xã điểm vào năm 2015, trong tổng số xã XDNTM là 120.

Nhận diện rõ những hạn chế và kịp thời rút ra bài học kinh nghiệm

Bên cạnh những kết quả đạt được bước đầu, tỉnh An Giang đã nhận diện rõ một số tồn tại, hạn chế cần sớm khắc phục trong quá trình XDNTM là: công tác vận động, tuyên truyền chỉ mới triển khai trên diện rộng, nội dung và phương thức hoạt động chậm được đổi mới; công tác đào tạo, tập huấn cán bộ về nghiệp vụ, kỹ năng XDNTM còn hạn chế cả về số lượng, nội dung đào tạo còn dàn trải, chưa sát yêu cầu thực tiễn. Đáng chú ý, cấp ủy đảng và chính quyền địa phương một số nơi chưa thực sự quan tâm chỉ đạo, điều hành sát với thực tế địa phương, thiếu những giải pháp cụ thể để huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn. Trong khi, công tác tổ chức lại sản xuất nông nghiệp hàng hóa với các hình thức hợp tác phù hợp chậm được đổi mới; mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo “cánh đồng mẫu lớn” và chuỗi giá trị chậm được nhân rộng; tỷ lệ hộ nghèo tuy có giảm nhưng thiếu vững chắc, tình trạng phát sinh nghèo còn cao; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tuy có tăng, nhưng nhìn chung còn thấp; khu vực nông thôn tuy có phát triển, nhưng còn nhiều tiêu chí chưa đạt hoặc mức độ đạt được còn thấp.

Nguyên nhân của các hạn chế trên là do trình độ của cư dân nông thôn nhiều nơi chưa đồng đều. Chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng vận động cộng đồng của một số cán bộ, công chức còn những mặt hạn chế. Vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn còn hạn hẹp. Mặt khác, việc bố trí, phân bổ vốn đầu tư hàng năm còn dàn trải, thiếu tập trung. Một số cơ chế, chính sách chưa kịp thời điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế.

Xuất phát từ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, tỉnh An Giang đã rút ra một số bài học kinh nghiệm:

Một là, thực hiện tốt công tác vận động, tuyên truyền, tập huấn là nhiệm vụ trọng tâm, để làm chuyển biến cả về nhận thức thì mới tạo được sự đồng thuận giữa Đảng, chính quyền và nông dân, có như vậy mới tập trung mọi nguồn lực của xã hội để XDNTM.

Hai là, coi trọng công tác xây dựng và đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt ở các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ cơ sở.

Ba là, phải đa dạng hóa việc huy động nguồn lực để XDNTM, theo phương châm “huy động nguồn lực từ cộng đồng là quyết định, sự tham gia của doanh nghiệp và xã hội là quan trọng, sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước là cần thiết”.

Bốn là, cần chủ động, sáng tạo phù hợp với điều kiện và đặc điểm của từng địa phương, tránh rập khuôn, máy móc; chú trọng huy động nguồn lực tại chỗ, tránh hiện tượng ỷ lại, trông chờ.

Năm là, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và chấn chỉnh kịp thời những nhận thức lệch lạc để người dân tin tưởng và tham gia vào thực hiện chương trình XDNTM.

Để chương trình xây dựng nông thôn mới sớm về đích và có hiệu quả thiết thực

Theo kế hoạch đã đề ra, đến cuối năm 2013 An Giang phấn đấu có 4 xã đạt 17 tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới và 14 xã đạt 15 tiêu chí, không còn xã đạt dưới 5 tiêu chí; đến năm 2015 Tỉnh sẽ có ít nhất 25% trong tổng số 120 xã đạt đủ 20/20 tiêu chí; trong giai đoạn 2016 - 2020 thì 100% xã còn lại sẽ hoàn thành mục tiêu đề ra. Để đạt được nhiệm vụ trên, Tỉnh đã và đang tiến hành thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động và giáo dục là nhiệm vụ trọng tâm, làm chuyển biến cả về nhận thức và hành động trong các cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về XDNTM là chương trình vận động toàn xã hội tham gia.

Thứ hai, đẩy mạnh và nhân rộng mô hình liên kết sản xuất “cánh đồng mẫu lớn” theo chuỗi giá trị trên các sản phẩm chủ lực của tỉnh (lúa, rau quả, cá nước ngọt). Xây dựng mô hình tổ hợp tác sản xuất lúa giống hiệu quả và bền vững với sự hỗ trợ của các công ty, trung tâm giống.

Thứ ba, tăng cường công tác trao đổi học tập kinh nghiệm cho nông dân, quan tâm đào tạo, tập huấn cho cán bộ, nhất là cán bộ ở cơ sở về nghiệp vụ và kỹ năng XDNTM. Trong đó, chú trọng đổi mới phương thức và nội dung đào tạo theo hướng tập trung một đầu mối, sát yêu cầu, mở lớp tại địa bàn để thuận tiện đi lại, người học dễ hiểu, dễ làm.

Thứ tư, chỉ đạo các địa phương căn cứ vào tình hình thực tế của mình và xác định những tiêu chí có tính đột phá, tạo điều kiện thực hiện các tiêu chí khác và những tiêu chí không cần vốn (có 27/59 chỉ tiêu không cần vốn) thì làm trước.

Thứ năm, đẩy mạnh XDNTM thông qua phát động phong trào thi đua và huy động hiệu qủa xã hội hóa nguồn vốn đầu tư; đồng thời, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân vừa là mục tiêu, vừa là động lực để người dân có điều kiện tham gia XDNTM.

Thứ sáu, tiến hành rà soát, đánh giá, thực hiện điều chỉnh, bổ sung và hỗ trợ kịp thời cho những xã được tỉnh chọn làm điểm, để các xã điểm này sớm đạt được 20 tiêu chí đã đề ra trong chương trình XDNTM, làm mô hình điểm cho các xã khác học tập, làm theo./.