Cân bằng và tranh thủ

TCCSĐT - Từ ngày 27-10-2010, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton) bắt đầu chuyến thăm châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 6 kể từ khi nhậm chức cách đây 21 tháng. Đó cũng là chuyến công du nước ngoài dài ngày nhất từ trước tới nay của bà Clin-ton: thăm 7 nước và tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN 17 với các nước đối tác và Hội nghị cấp cao Đông Á ở Hà Nội.

Bộ Ngoại giao Mỹ không dấu giếm mục đích chuyến đi này của bà H. Clin-ton là tăng cường quan hệ của Mỹ với các nước trong khu vực và đối thoại một cách “xây dựng và tỉnh táo” với Trung Quốc.

So với thời ông G. Bu-sơ (G.Bush) cầm quyền thì chính sách của chính quyền hiện tại ở Mỹ đối với châu Á - Thái Bình Dương có nhiều điểm khác cơ bản. Chính quyền B.Ô-ba-ma quan tâm hơn tới khu vực châu Á - Thái Bình Dương và tạo thế quan hệ mới với tất cả các đối tác trong khu vực. Nội dung mấu chốt trong chính sách của Mỹ đối với khu vực này là cân bằng quan hệ, tranh thủ đối tác và can dự khi cần thiết, tức là kết hợp giữa điểm và diện.

Trung Quốc là đối tác được Mỹ quan tâm hơn cả, nhưng thật ra quan trọng nhất đối với lợi ích của Mỹ vẫn là quan hệ với Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. Vấn đề chính trị, an ninh cấp thiết mang ý nghĩa địa chiến lược cả trước mắt cũng như lâu dài đối với Mỹ là chương trình hạt nhân của Cộng hòa Dân chủ nhân dân Triều Tiên và cuộc chiến ở Áp-ga-ni-xtan.

Thể hiện thái độ cân bằng quan hệ thì mới dễ dàng tranh thủ được đối tác và có tranh thủ được tối tác thì mới dễ dàng gây dựng được đối trọng khi cần phải chơi con bài đối trọng. Mỹ cho thấy nước này bắt đầu để ý nhiều hơn đến những mối quan tâm và lợi ích chung của các nước hoặc những nhóm nước trong khu vực. Cứ nhìn vào những nơi bà Clin-tơn đến và những chủ đề nội dung mà bà Clin-tơn trao đổi ở những nơi đó có thể thấy rõ điều đó. Việc Mỹ, Nga được kết nạp vào diễn đàn Hội nghị cấp cao Đông Á có lợi cho diễn đàn này như thế nào thì cũng tương tự như vậy đối với Mỹ.

Chính sách mới của Mỹ đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương tạo cơ hội cho những đối tác chủ trương thúc đẩy quan hệ hợp tác với Mỹ. Nhưng các đối tác cũng không nên quá ảo tưởng. Mỹ muốn có vai trò và ảnh hưởng về chính trị, an ninh và kinh tế thương mại ở khu vực, chủ trương can dự ngày càng chủ động và tích cực hơn vào khu vực để gây dựng ảnh hưởng và thực thi vai trò đó, nhưng cũng chỉ ở mức độ bảo vệ lợi ích của Mỹ và không làm ảnh hưởng đến những lợi ích của các đối tác mà Mỹ coi là chiến lược tuỳ theo thời điểm và lĩnh vực.

Cân bằng và tranh thủ thật đấy, nhưng không phải lúc nào cũng đều như nhau và song hành cùng nhau./.