Hội nghị ASEAN + 3 và Hội nghị Tham vấn Không chính thức Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS)

TCCSĐT - Ngày 21-7-2010, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình, Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN + 3 (gồm bộ trưởng các nước ASEAN với 3 nước đối tác là Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản) và Hội nghị Tham vấn không chính thức giữa bộ trưởng ngoại giao các nước tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS). Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Gia Khiêm đã tham dự và chủ trì hội nghị.

Tại các hội nghị này, các bên đối tác tiếp tục khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình hợp tác và quá trình định hình cấu trúc khu vực; khẳng định sẽ cùng ASEAN tiếp tục đẩy mạnh các chương trình ưu tiên trong ASEAN+3 và EAS, nhằm hướng tới mục tiêu lâu dài là xây dựng Cộng đồng Đông Á. Các bộ trưởng ASEAN và các đối tác cũng đã nhất trí thúc đẩy kết nối ASEAN ở khu vực, trong đó có việc triển khai Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN, hướng tới kết nối ở khu vực Đông Á.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN + 3, các bộ trưởng đã đánh giá tiến trình hợp tác ASEAN+3 trong năm qua và đề ra phương hướng cũng như các biện pháp thúc đẩy hợp tác thời gian tới. Các bộ trưởng nhất trí tiếp tục đẩy mạnh triển khai Kế hoạch công tác ASEAN+3 giai đoạn 2007-2017, sử dụng hiệu quả Quỹ hợp tác ASEAN+3; tăng cường hợp tác hướng tới tăng trưởng kinh tế bền vững ở khu vực. Cụ thể:

Về tài chính tiền tệ: các bên triển khai hiệu quả Thỏa thuận Đa phương hóa Sáng kiến Chiềng Mai (CMIM), thúc đẩy Sáng kiến Thị trường Trái phiếu châu Á, tăng cường điều phối và trao đổi về các chính sách kinh tế - tài chính vĩ mô.

Về hợp tác thương mại và đầu tư: các bên thực hiện nghiêm túc các Thỏa thuận Khu vực Mậu dịch tự do (FTA) giữa ASEAN với các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc cùng với việc xúc tiến nghiên cứu khả thi về Khu vực Mậu dịch Tự do Đông Á (EAFTA).

Về các vấn đề khu vực quốc tế: các bên nhất trí tăng cường phối hợp trong các nỗ lực toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu, nhất là trong quá trình chuẩn bị cho Hội nghị Thượng đỉnh Biến đổi khí hậu lần thứ 16 (COP16) tại Mê-hi-cô; ủng hộ Chủ tịch ASEAN tham dự cơ chế G20 thường xuyên; trao đổi về tình hình bán đảo Triểu Tiên...

Trước đó, Hội nghị quan chức cấp cao ASEAN + 3 cũng đã được tổ chức nhằm tập trung bàn thảo những chương trình nghị sự cho Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN + 3. Tại hội nghị, các quan chức cao cấp đã tập trung kiểm điểm, đánh giá hiệu quả hợp tác trên nhiều lĩnh vực, nhất là kinh tế, tài chính; an ninh năng lượng, lương thực, biến đổi khí hậu và văn hóa - xã hội trong khuôn khổ các diễn đàn này thời gian qua, đồng thời đề xuất hướng phát triển cũng như các hoạt động của ASEAN+3 trong thời gian tới, trong đó có việc tiếp tục Kế hoạch Công tác về Hợp tác ASEAN+3 giai đoạn 2007-2017, thúc đẩy cơ chế hỗ trợ của các nước đối tác với ASEAN, tăng cường hợp tác và liên kết kinh tế thông qua thực hiện các Hiệp định thương mại tự do song phương FTA giữa ASEAN và Trung Quốc, ASEAN - Hàn Quốc, ASEAN - Nhật Bản, và đặc biệt là sớm triển khai Thỏa thuận Đa phương hóa Sáng kiến Chiềng Mai.

Tại Hội nghị Tham vấn Không chính thức Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), các bộ trưởng đã tập trung bàn về triển khai kết quả Hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 4 và chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 5 sẽ diễn ra vào tháng 10 tới tại Hà Nội. Các bộ trưởng nhấn mạnh, việc kỷ niệm Hội nghị cấp cao Đông Á tròn 5 năm sẽ là thời điểm quan trọng để các nước tham gia kiểm điểm lại toàn bộ tiến trình; đồng thời để ra định hướng hợp tác tương lai. Các bộ trưởng khẳng định, cần tiếp tục duy trì tính chất của EAS như một diễn đàn mở của các nhà lãnh đạo, đối thoại về các vấn đề chiến lược ở khu vực.

Các bộ trưởng cũng nhất trí, tăng cường hợp tác trên 5 lĩnh vực ưu tiên đã xác định đồng thời tăng cường phối hợp các nỗ lực ứng phó với các thách thức toàn cầu như khủng hoảng tài chính và biến đổi khí hậu.

Các bộ trưởng nhất trí kiến nghị lên Hội nghị cấp cao EAS-5 ra Tuyên bố riêng nhân dịp kỷ niệm 5 năm hình thành tiến trình. Các bộ trưởng cũng ủng hộ quyết định của ASEAN và hoan nghênh việc Nga và Mỹ mong muốn trở thành thành viên của EAS. Các bộ trưởng nhất trí sẽ trình lãnh đạo ASEAN quyết định chính thức tại Hội nghị cấp cao ASEAN 17; đồng thời nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN, cũng như các mục tiêu, nguyên tắc của EAS.

Kết thúc hai hội nghị trên, theo thông lệ Chủ tịch Hội nghị sẽ ra Tuyên bố thông báo về kết quả các hội nghị này.

Để chuẩn bị cho hội nghị này cũng như Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 5, Hội nghị Tham vấn Không chính thức của các Quan chức Cấp cao các nước tham dự cấp cao Đông Á (EAS) đã được tiến hành trước đó. Hội nghị đã bàn thảo các bước triển khai kết quả Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 4. Trong đó có việc thực thi Tuyên bố chung về Hợp tác Đông Á lần thứ 2, lập Cơ chế giám sát kinh tế khu vực, thúc đẩy thực hiện Sáng kiến thị trường trái phiếu châu Á cũng như nghiên cứu thành lập Khu vực mậu dịch tự do Đông Á (EAFTA), những văn kiện hỗ trợ cho việc thành lập Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và đóng góp vào mục tiêu lâu dài xây dựng cộng đồng Đông Á - với ASEAN đóng vai trò động lực thúc đẩy chính. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng tham vấn về “khuyến nghị lên các Nhà Lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 17 chính thức đưa ra quyết định mời Liên bang Nga và Hoa Kỳ tham gia cơ chế hợp tác Đông Á thông qua những cách thức và vào thời điểm phù hợp”.

Cũng trong tối nay, trong khuổn khổ Hội nghị AMM-43, PMC, ARF -17, các bộ trưởng sẽ tiếp tục tham dự Hội nghị bộ trưởng Mê Công - Nhật Bản lần thứ 3.

Tại hội nghị, các bộ trưởng sẽ cùng nhau trao đổi, thảo luận những biện pháp nhằm hiện thực hóa những cam kết của Nhật Bản; tăng cường và mở rộng hợp tác giữa các nước thuộc tiểu vùng sông Mê Công; xây dựng và củng cố mối quan hệ nhiều mặt, trên nhiều lĩnh vực không chỉ giới hạn trên lĩnh vực kinh tế, mà còn trên cả lĩnh vực chính trị, văn hóa và các lĩnh vực khác. Sự hợp tác giữa Nhật Bản với các nước thuộc tiểu vùng sông Mê Công không chỉ đem lại lợi ích của riêng Nhật Bản hay các nước trong tiểu vùng sông Mê Công mà góp phần vì hòa bình, thịnh vượng và phát triển của các nước trên toàn khu vực.

Năm ngoái, hội nghị này đã diễn ra ở Nhật Bản. Ngay tại hội nghị lần thứ nhất, các bộ trưởng đã thống nhất thúc đẩy hợp tác giữa Nhật Bản và các tiểu vùng sông Mê Công. Nhật Bản đã đưa ra nhiều sáng kiến hợp tác cụ thể với các nước tham gia tại khu vực này, mà một trong những ưu tiên hợp tác trước mắt là môi trường. Nhật Bản đã đưa ra sáng kiến “Thập kỷ Tô-ki-ô xanh”, đàm phán phối kết hợp với các chuyên gia quốc tế triển khai từng hạng mục. Năm nay, cùng với các phiên họp ASEAN+3, phiên họp Hội nghị Bộ trưởng Mê Công – Nhật Bản là phiên họp trọng tâm trong khuôn khổ hội nghị ASEAN lần này.

Nằm ở vị trí cửa ngõ của tiểu vùng sông Mê Công, Việt Nam rất coi trọng và tham gia tích cực vào cơ chế Mê Công - Nhật Bản. Việt Nam sẵn sàng cùng Nhật Bản và các nước xây dựng các kế hoạch hợp tác dài hạn giữa các nước Mê Công và Nhật Bản vì mục tiêu chung là phát triển, đẩy mạnh, thu hẹp khoảng cách của các nước tiểu vùng sông Mê Công, tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa các dân tộc. Việt Nam đánh giá cao những phát triển vừa qua giữa cơ chế Mê Công – Nhật Bản. Có được sự phát triển đó trước hết phải kể đến sự hỗ trợ tích cực và hiệu quả từ phía Nhật Bản đối với tiểu vùng sông Mê Công. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đánh giá rất cao sự tham gia tích cực của các nước Mê Công trong khuôn khổ hợp tác này./.