Các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; Chủ tịch nước Trần Đại Quang; nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân; nguyên Chủ tịch Quốc hội: Nguyễn Văn An, Nguyễn Sinh Hùng; Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng; các đồng chí nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Trung ương Đảng; lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương; các mẹ Việt Nam anh hùng… tham dự Đại hội.

Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh, nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, nguyên Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã gửi những lẵng hoa tươi thắm chúc mừng Đại hội.

Đại hội có nhiệm vụ tổng kết, đánh giá công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012-2017; xác định mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp công tác nhiệm kỳ XI (2017-2022); sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và bầu Ban Chấp hành Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh khóa XI.

Với tiêu đề “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng; xây dựng Đoàn vững mạnh; đoàn kết, phát huy thanh niên xung kích, tình nguyện, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”, của Báo cáo chính trị trình Đại hội khẳng định, 5 năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, thanh niên có sự phát triển toàn diện, trình độ học vấn được nâng lên, tầm vóc và thể trạng được cải thiện; khẳng định Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X đã được triển khai thực hiện nghiêm túc; công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi đã đạt được những kết quả quan trọng.

Nghị quyết Đại hội được triển khai thực hiện nghiêm túc

Báo cáo Chính trị khẳng định bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI, XII, với sự nỗ lực cố gắng của đông đảo đoàn viên, thanh niên và các cấp bộ đoàn, Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X đã được triển khai thực hiện nghiêm túc. Công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi đã đạt được những kết quả quan trọng. Nhiều nhân tố mới, điển hình tiên tiến trong thanh niên được phát hiện, tôn vinh, góp phần tạo dựng hình ảnh đẹp về lớp thanh niên Việt Nam thời kỳ mới.

Kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X được thể hiện khá toàn diện trên các mặt. Cụ thể, công tác giáo dục luôn được coi trọng, nội dung, phương thức tiếp tục được đổi mới. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; triển khai thực hiện đề án và chương trình hành động của tổ chức Đoàn các cấp thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030” được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt và đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.

Phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ Tổ quốc” tiếp tục có bước phát triển mới, thể hiện rõ nét vai trò xung kích, tinh thần tình nguyện, sáng tạo của thanh niên trong phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, đóng góp tích cực vào quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, đồng thời tạo môi trường thực tiễn phong phú, rộng lớn để phát huy, rèn luyện đoàn viên, thanh niên.

Phong trào “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” được đẩy mạnh, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần giải quyết ngày càng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của thanh niên, huy động được các nguồn lực xã hội hỗ trợ thanh niên trong học tập, lập thân, lập nghiệp, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần, phát triển kỹ năng xã hội.

Công tác xây dựng Đoàn vững mạnh, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên được triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả.

Công tác phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh các cấp được triển khai với nhiều giải pháp tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và thực hiện trách nhiệm của cán bộ, đoàn viên, thanh niên.

Công tác quốc tế thanh niên tiếp tục được mở rộng, đổi mới, có bước phát triển về chiều sâu, chất lượng được nâng lên, đóng góp tích cực vào thành công chung của công tác đối ngoại nhân dân. Trung ương Đoàn tổ chức được gần 500 hoạt động giao lưu quốc tế thanh thiếu nhi với sự tham gia của trên 11.000 thanh thiếu nhi Việt Nam và quốc tế; đoàn cấp tỉnh tổ chức được hơn 600 hoạt động giao lưu quốc tế thanh thiếu nhi.

Về công tác tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, xây dựng chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, các cấp bộ đoàn đã nghiêm túc tổ chức quán triệt, triển khai trong cán bộ đoàn, đoàn viên, tuyên truyền trong thanh niên về các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trọng tâm là Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, XII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII, Chỉ thị số 03 và 05 của Bộ Chính trị với hình thức, cách làm phong phú, có nhiều đổi mới…

Phương thức chỉ đạo của Đoàn có nhiều đổi mới. Ban Chấp hành Đoàn các cấp đã thực hiện tốt vai trò cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Công tác tham mưu, chỉ đạo của Đoàn sáng tạo, quyết liệt. Chủ trương tập trung về cơ sở, chăm lo giải quyết những vấn đề bức thiết của thanh niên và công tác đoàn được thực hiện đồng bộ trong toàn hệ thống.

Những tồn tại, hạn chế

Bên cạnh khẳng định những kết quả đạt được, Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế, trong đó nổi lên là: Các hoạt động giáo dục thanh thiếu nhi nhiều nơi còn hình thức, chưa theo kịp yêu cầu của thực tiễn, đặc điểm phát triển và sự biến động của tình hình thanh thiếu nhi. Một số chương trình, nội dung hoạt động có biểu hiện dàn trải, hình thức, thiếu hấp dẫn, mới chỉ thu hút một bộ phận đoàn viên tích cực, thanh niên tiên tiến tham gia, kết quả thiếu tính bền vững. Hiệu quả triển khai một số phong trào thi đua không rõ nét, thiếu tính thường xuyên. Chất lượng, hiệu quả công tác giới thiệu việc làm cho thanh niên chưa cao. Công tác nắm bắt, định hướng và kết nối các đội hình tình nguyện, nhóm thanh niên ngoài Đoàn, Hội còn chậm. Tổ chức cơ sở đoàn ở một số nơi không quan tâm đến công tác bồi dưỡng, nâng cao chất lượng kết nạp đoàn viên. Công tác quản lý đoàn viên còn lỏng lẻo. Chất lượng sinh hoạt, hoạt động của chi đoàn trên địa bàn dân cư còn yếu...

Báo cáo nhấn mạnh, những hạn chế nêu trên có nguyên nhân khách quan là do nhu cầu của thanh niên ngày càng cao và đa dạng; một số cấp ủy đảng chưa làm tốt trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chủ trương, nghị quyết về công tác thanh niên; một số cấp chính quyền chậm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách cho thanh niên và công tác thanh niên. Song trực tiếp và quyết định nhất là các nguyên nhân chủ quan, trong đó công tác tham mưu của một số cấp bộ đoàn với cấp ủy đảng, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi thiếu chủ động, không hiệu quả. Một bộ phận cán bộ đoàn còn hạn chế về kỹ năng, nghiệp vụ; tư duy và tác phong chậm đổi mới; không gắn bó với thanh niên, không sâu sát cơ sở, làm việc thụ động, đối phó, ngại việc khó, thiếu tính sáng tạo; chưa thể hiện rõ vai trò thủ lĩnh của thanh niên. Công tác quy hoạch, đào tạo đội ngũ cán bộ kế cận ở nhiều đơn vị còn bị động. Hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nguyên tắc trong tổ chức, hoạt động của Đoàn chưa cao. Tính kỷ cương, kỷ luật ở một số nơi còn lỏng lẻo...

Những bài học kinh nghiệm

Từ thực tiễn sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X, Báo cáo đã nêu lên một số bài học kinh nghiệm được rút ra, trong đó nhấn mạnh sự lãnh đạo của Đảng đóng vai trò quyết định đối với sự thành công của công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Các cấp bộ đoàn phải chủ động, kiên trì, linh hoạt tham mưu cấp ủy đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi.

Đồng thời, phải coi trọng xây dựng Đoàn vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và hành động; trước hết phải xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn đáp ứng đòi hỏi, yêu cầu của tình hình mới.

Không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động; tập trung các giải pháp khắc phục những hạn chế, yếu kém, những bất cập của Đoàn đã tồn tại trong thời gian dài; chỉ đạo, điều hành quyết liệt; sâu sát cơ sở, hướng về cơ sở và phát huy tính chủ động, sáng tạo của cơ sở; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát.

Chủ động, thường xuyên nắm bắt tình hình, nhu cầu thanh niên, lựa chọn phương thức tiếp cận phù hợp xu thế phát triển, có sức tác động mạnh đến thanh niên để định hướng, vận động, phát huy thanh niên. Triển khai phong trào phải xuất phát từ đời sống thanh niên, từ thực tiễn cơ sở, có chọn điểm, rút kinh nghiệm, nhân rộng.

Cuối cùng là phải chú trọng phát huy các nguồn lực, công cụ, thiết chế của Đoàn, đẩy mạnh công tác phối hợp với các ngành, tổ chức và xã hội hoá nguồn lực cho công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi./.