Thông qua “Tuyên bố của Lãnh đạo ASEAN+3 về An ninh lương thực”

Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 31 và các hội nghị liên quan. Trên cương vị chủ trì hội nghị, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã kêu gọi các nhà lãnh đạo tham dự Hội nghị “tiếp tục thúc đẩy cùng tồn tại hòa bình, đặc biệt trong khối ASEAN+3”. Nhà lãnh đạo Philippines xem đây là một nền tảng vững chắc cho việc thành lập Cộng đồng Kinh tế Đông Á theo đề xuất của Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đánh giá cao vai trò của hợp tác ASEAN+3 trong thúc đẩy hợp tác ở Đông Á trong bối cảnh tình hình khu vực và quốc tế có nhiều biến động và chủ nghĩa bảo hộ có chiều hướng gia tăng. Đồng thời, khẳng định cam kết với hợp tác khu vực, tự do thương mại, phát triển kinh tế số, kết nối hạ tầng và mong muốn sớm kết thúc đàm phán RCEP; ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tiếp tục hỗ trợ ASEAN triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng 2025.

Hội nghị đánh giá cao các dự án hợp tác của ASEAN+3 trong việc hỗ trợ các quốc gia thành viên, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam thực hiện các mục tiêu phát triển như thu hẹp khoảng cách phát triển, xóa đói, giảm nghèo, ổn định tài chính, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng với siêu nhỏ và thúc đẩy hợp tác du lịch.

Bên cạnh đó, lãnh đạo các nước ASEAN+3 đã chia sẻ quan ngại về chương trình hạt nhân và tên lửa của CHDCND Triều Tiên. Lãnh đạo các nước ASEAN+3 kêu gọi CHDNCD Triều Tiên tuân thủ tất cả nghị quyết của Hội đồng Bảo An Liên hợp quốc và tái khẳng định sự ủng hộ của các nước này đối với tiến trình phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên bằng giải pháp hòa bình.

Tại Hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua “Tuyên bố Manila về kỷ niệm 20 năm hợp tác ASEAN+3” và khẳng định cam kết tiếp tục tăng cường hợp tác mọi mặt trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, tài chính, văn hóa - xã hội; đẩy mạnh giao lưu nhân dân, kết nối doanh nghiệp, và hướng tới mục tiêu xây dựng cộng đồng Đông Á.

Nhân dịp này, các nhà lãnh đạo cũng đã thông qua “Tuyên bố của Lãnh đạo ASEAN+3 về An ninh lương thực”. Trong đó, các nhà lãnh đạo đã khẳng định cam kết hợp tác về an ninh lương thực giữa các nước trong khu vực và đề ra nhiều biện pháp triển khai cụ thể, trong đó có nội dung về tăng cường đầu tư cho nông nghiệp, phối hợp lập trường về các vấn đề biến đổi khí hậu, kiểm dịch qua biên giới và nâng cao sức cạnh tranh của nông dân và các doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp.

Tham dự Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ý nghĩa kỷ niệm 20 năm tiến trình hợp tác ASEAN+3, ghi nhận chặng đường phát triển mở rộng hợp tác từ 8 lên 20 lĩnh vực và triển khai hơn 475 dự án trong nhiều lĩnh vực đa dạng từ kinh tế, thương mại đến kết nối, giao lưu nhân dân. Thủ tướng đánh giá cao sự hỗ trợ của ba nước đối tác trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và duy trì hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Trên cơ sở đó, để nâng cao hơn nữa hợp tác giữa các bên nhằm phục vụ thiết thực lợi ích của người dân, Thủ tướng đề nghị cơ chế ASEAN+3 cần hướng hợp tác vào tăng trưởng kinh tế khu vực, đặc biệt là thương mại, tài chính, cơ sở hạ tầng, thu hẹp khoảng cách phát triển, kết nối và nâng cao năng lực doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Thủ tướng kêu gọi các nước thành viên ASEAN+3 đẩy mạnh hợp tác trong ứng phó với các thách thức an ninh mới nổi, bao gồm tội phạm xuyên quốc gia, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai và dịch bệnh...

Tại Hội nghị, Thủ tướng cũng chia sẻ quan điểm của Việt Nam về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, nhấn mạnh lập trường nhất quán của Việt Nam về vấn đề phi hạt nhân hóa trên Bán đảo Triều Tiên và khẳng định lại lập trường đã được ASEAN thống nhất về Biển Đông, đặc biệt là các nguyên tắc được nêu tại Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 (tháng 8-2017). Thủ tướng cũng khẳng định Việt Nam sẵn sàng cùng các nước ASEAN đóng góp tích cực vào các nỗ lực chung vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực.

Hợp tác hiệu quả về kinh tế, thương mại

Cơ chế hợp tác giữa ASEAN với ba đối tác Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản (ASEAN+3) hình thành từ năm 1997 và chính thức đi vào hoạt động từ năm 1999, với mục tiêu dài hạn là xây dựng Cộng đồng Ðông Á, trong đó ASEAN đóng vai trò động lực. Từ đó đến nay, hợp tác trong khuôn khổ này phát triển ổn định, nhanh chóng và sâu rộng, mang lại nhiều kết quả thực chất. Các nhà lãnh đạo ASEAN đặc biệt đánh giá cao sự hợp tác tích cực và hỗ trợ quan trọng của ba đối tác Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản dành cho ASEAN trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, tăng cường kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, cũng như trong ứng phó các thách thức chung ở khu vực. Về phần mình, cả ba đối tác trên đều cam kết tiếp tục ủng hộ và hỗ trợ ASEAN hướng tới mục tiêu xây dựng Cộng đồng chung phát triển bền vững, thịnh vượng và hội nhập hơn.

Đáng chú ý, trong khuôn khổ hợp tác ASEAN+3, hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại trở thành một điểm sáng, không những góp phần thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại đầu tư giữa ASEAN với các đối tác Ðông Bắc Á, mà còn tạo động lực cho sự tăng trưởng kinh tế ở khu vực châu Á.

ASEAN và Trung Quốc đã trở thành những đối tác thương mại và đầu tư hàng đầu của nhau. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN kể từ năm 2009 trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Trung Quốc từ năm 2010. Hiệp định Ðối tác kinh tế khu vực toàn diện (RCEP) đang trong quá trình đàm phán giữa Trung Quốc, ASEAN cùng các đối tác khác sẽ tạo thuận lợi cho những dòng lưu chuyển tự do hơn của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và con người trong không gian rộng lớn hơn. Ðiều này sẽ mang lại những lợi ích to lớn, dẫn đến hình thành các chuỗi giá trị hội nhập và một cộng đồng cùng chung số phận ở châu Á.

Gần đây, Trung Quốc và 10 nước thành viên ASEAN đã tăng cường khả năng kết nối về chính sách, hạ tầng cơ sở, thương mại, tài chính và giao lưu nhân dân. Trong 8 năm qua, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN, trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Trung Quốc trong vòng 6 năm. Trong 7 tháng đầu năm 2017, kim ngạch thương mại Trung Quốc - ASEAN đã tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2016, cao hơn tỷ lệ tăng trưởng thương mại chung của Trung Quốc. Tính đến tháng 5-2017, kim ngạch đầu tư hai chiều giữa Trung Quốc và ASEAN đạt trên 183 tỷ USD, đầu tư của các nước ASEAN sang Trung Quốc đạt 108 tỷ USD. Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc trong ASEAN, chỉ sau Malaysia.

Hợp tác kinh tế, thương mại ASEAN - Nhật Bản tiếp tục đà khởi sắc. Nhật Bản đánh giá ASEAN là một trong các thị trường phát triển năng động và có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương và thế giới. Hiện Nhật Bản đã trở thành nhà tài trợ ODA hàng đầu cho ASEAN, đối tác thương mại và đầu tư lớn thứ 2 của ASEAN. Nhật Bản mong muốn hai bên sớm đạt được thỏa thuận trong thương mại đầu tư dựa trên AJCEP, để thúc đẩy kim ngạch thương mại ASEAN - Nhật Bản tăng gấp đôi vào năm 2022.

Trong khi đó, Hàn Quốc cũng là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của ASEAN. Hiện chính quyền của Tổng thống Moon Jae-in và ASEAN đang nỗ lực nâng cấp FTA giữa hai bên để mở rộng hơn nữa thị trường của nhau, cũng như giảm thêm các mức thuế áp dụng với hàng hóa và dịch vụ do bên kia cung cấp. Trong thời gian qua, tổng giá trị kim ngạch thương mại hai chiều hằng năm đã tăng tới gần 6% và đạt mốc xấp xỉ 119 tỷ USD trong năm 2016. Lãnh đạo các nước ASEAN và Hàn Quốc nhất trí nâng kim ngạch thương mại song phương lên 200 tỷ USD vào năm 2020 thông qua việc vận hành tối đa hiệu quả Hiệp định tự do thương mại (FTA) mà hai bên ký năm 2006.

Trên cương vị chủ trì hội nghị, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte giá cao sự hợp tác hiệu quả trong các lĩnh vực kinh tế - thương mại, đầu tư và tài chính, duy trì đà phát triển kinh tế ngày một tăng trong khu vực. Ông cho rằng, trong suốt hai thập niên qua, sự hợp tác giữa ASEAN và 3 nước Đông Bắc Á “tiếp tục phát triển ổn định trong số các đối tác đối ngoại của ASEAN”, đồng thời việc duy trì môi trường hòa bình và ổn định là một trong những điều kiện tiên quyết cho kinh tế trong cơ chế hợp tác ASEAN+3 nói riêng và châu Á nói chung tiếp tục phát triển./.