Bộ Khoa học và Công nghệ sát cánh cùng địa phương thúc đẩy khoa học và công nghệ

Quyết tâm này được Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ năm 2017, diễn ra ngày 15-4, tại Hà Nội. Đây cũng là một trong các cam kết của tư lệnh ngành nhằm đưa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học và công nghệ vào cuộc sống.

Nỗ lực vượt bậc

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh: Mặc dù điều kiện còn khó khăn, nhưng với nỗ lực vượt bậc của ngành, khoa học và công nghệ Việt Nam đã có những bước tiến lớn, tham gia tích cực vào giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội, bám sát, phục vụ trực tiếp cho các ngành, các lĩnh vực trọng điểm của đất nước, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, ngành sản xuất.

Năm 2016, hoạt động khoa học và công nghệ cả nước nói chung và hoạt động khoa học và công nghệ địa phương nói riêng nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Nghị quyết 05-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 4 (Khóa XII) về một số chủ trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế đã tạo môi trường thuận lợi để ngành khoa học và công nghệ phát triển.

Báo cáo tại Hội nghị Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ năm 2017, ông Nguyễn Văn Liễu, Vụ trưởng Vụ Phát triển khoa học và công nghệ địa phương cho biết: Nhiều kết quả nổi bật thể hiện trong các nhiệm vụ xây dựng cơ chế, chính sách, hoàn thiện hệ thống pháp luật để phù hợp với các cam kết quốc tế và triển khai định hướng đổi mới trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới công nghệ, ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; khoa học xã hội, nhân văn phục vụ hoạch định chủ trương, đường lối phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.

Bên cạnh đó, khoa học xã hội và nhân văn cũng đã và đang thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ nghiên cứu, cung cấp những luận cứ khoa học phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, giúp các cơ quan chức năng hoạch định chủ trương, đường lối phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng đất nước bền vững, bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Đặc biệt, các kết quả nghiên cứu đã phục vụ trực tiếp xây dựng Báo cáo tổng kết 30 năm đổi mới (1986 - 2016).

Trong năm 2016, ngành khoa học và công nghệ đã tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm để đưa khoa học và công nghệ là động lực phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời nhấn mạnh ngành khoa học và công nghệ cần dũng cảm thay đổi, trước hết trong tư duy chiến lược về quản lý hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Đầu tư cho khoa học và công nghệ không chỉ là chi tiền cho hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (R&D) tạo ra tri thức, mà quan trọng hơn là đầu tư cho đổi mới sáng tạo (Innovation) và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu để biến tri thức trở lại thành hàng hóa và giá trị gia tăng cho xã hội.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang được Chính phủ giao thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng như: Triển khai thực hiện Đề án 844 về hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 (theo Quyết định 844 ngày 18-5-2016; Xây dựng dự thảo Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi); Xây dựng báo cáo và tham mưu đề xuất giải pháp phát triển khoa học và công nghệ trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (I4.0), giải pháp khoa học và công nghệ để thực hiện tái cơ cấu, chuyển đổi mô hình tăng trưởng mới để nâng cao chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế; phát triển nền nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ…

Nhiều kiến nghị, cam kết đồng hành

Nhìn lại năm 2016, Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương đã tích cực chủ động trong việc xây dựng cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi trong công tác quản lý hoạt động của ngành tại địa phương. Tuy vậy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Công Tạc cho rằng: Để khoa học và công nghệ thực sự có những đóng góp thiết thực, trực tiếp phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh ở địa phương, thời gian qua Bộ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm tạo hành lang pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động khoa học và công nghệ trong cả nước.

Hội nghị Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ nhằm nhìn nhận lại những kết quả, hạn chế của khoa học và công nghệ trong việc đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện năm 2017 và các năm tiếp theo, để khoa học và công nghệ đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, đưa Việt Nam tiếp tục vững bước trên con đường phát triển và hội nhập.

Tại Hội nghị, nhiều Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ đánh giá cao những nỗ lực của Bộ trong việc tạo hành lang pháp lý cho khoa học và công nghệ phát triển. Các đại biểu cũng đã đề xuất, kiến nghị nhằm tháo gỡ khó khăn trong hoạt động khoa học và công nghệ tại địa phương thuộc lĩnh vực tổ chức và cán bộ khoa học và công nghệ, tập trung vào các vấn đề rà soát để sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số 29/2014, ngày 15-10-2014; sớm ban hành văn bản hướng dẫn cơ chế tài chính thực hiện Nghị định số 54/2016, ngày 14-6-2016 của Chính phủ “Quy định chế độ tự chủ của tổ chức khoa học và công nghệ công lập” để có căn cứ triển khai; bổ sung, chỉnh sửa Thông tư liên tịch số 121/2014.

Trong lĩnh vực đầu tư tăng cường tiềm lực, Hội nghị cũng đã nhận được một số ý kiến thảo luận, tập trung chủ yếu vào những nội dung xây dựng bộ tiêu chí và có hướng dẫn để phân bổ kinh phí đầu tư phát triển khoa học và công nghệ, trong đó xác định cụ thể lĩnh vực, bảo đảm sử dụng nguồn kinh phí đầu tư phát triển khoa học và công nghệ đúng và hiệu quả... Hội nghị cũng nhận được nhiều kiến nghị liên quan đến các lĩnh vực nghiên cứu khoa học và công nghệ, phát triển công nghệ, ứng dụng kết quả và chuyển giao công nghệ…

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đánh giá cao những kết quả hoạt động khoa học và công nghệ trong cả nước thời gian qua. Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động khoa học và công nghệ địa phương thời gian tới, cần chú trọng một số vấn đề trọng tâm, như tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu ứng dụng, nhất là trong phát triển nông nghiệp an toàn, nông nghiệp công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu; xây dựng các nhiệm vụ khoa học và công nghệ liên kết giữa các địa phương để cùng phát triển các sản phẩm có thế mạnh, chủ lực của Vùng theo chuỗi giá trị.

Ưu tiên những nhiệm vụ có tính chất liên tỉnh, liên vùng, liên ngành; sát cánh hơn cùng với doanh nghiệp tạo lập liên kết 4 nhà “nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, nhà nông”. Bên cạnh đó, cần có chính sách ưu tiên thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với các dự án có công nghệ tiên tiến hiện đại, công nghệ cao, thân thiện với môi trường, sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên, khoáng sản, đất đai.

Nâng cao năng lực đánh giá, định giá tài sản trí tuệ và góp vốn doanh nghiệp bằng tài sản trí tuệ; tăng cường quản lý nhà nước, tập trung xây dựng và tổ chức triển khai chương trình, đề án trong hoạt động đo lường, tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm hàng hóa để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế. Chú trọng đầu tư phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy hình thành lực lượng doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có tiềm năng tăng trưởng cao, có sản phẩm dịch vụ hướng tới xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ luôn luôn đồng hành, sát cánh cùng các địa phương để tháo gỡ những khó khăn, hạn chế, đồng thời khai thác thế mạnh từng địa phương nhằm thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ mạnh mẽ hơn trong thời gian tới./.