Ngày 23-7, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình đã đi kiểm tra, nắm tình hình đời sống người dân xã Đắk Ngo và xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông. Đây là những địa bàn vùng sâu, vùng xa, đường xá đi lại hết sức khó khăn. Đa số người dân ở đây từ các địa phương khác đến, gây ra tình trạng phá rừng, lấn chiếm và mua bán đất rừng trái phép, làm phức tạp tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.

Báo cáo của UBND tỉnh Đắk Nông cho biết trên địa bàn hai xã hiện có 1.583 hộ dân đang lấn chiếm đất trái phép với diện tích khoảng hơn 3.856 ha. Trong đó, xã Quảng Trực có 988 trường hợp, diện tích đất lấn chiếm hơn 2.326 ha. Xã Đắk Ngo có 595 trường hợp, diện tích đất lấn chiếm hơn 1.530 ha.

Trong số 1.583 hộ dân nói trên có 283 trường hợp hộ khẩu tại Đắk Nông, 533 trường hợp có hộ khẩu tình Bình Phước, 197 trường hợp có hộ khẩu tại các tỉnh khác và có tới 570 trường hợp không xác định được hộ khẩu. Người dân ở đây chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số.

Sau khi khảo sát thực tế, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đã có buổi làm việc với các bộ ngành và lãnh đạo tỉnh Đắk Nông nhằm tìm giải pháp để ổn định đời sống, việc làm cho bà con. Tham dự buổi làm việc có đồng chí Điểu K’Ré, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nguyên; Lê Diễn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Bốn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo, đại diện lãnh đạo một số bộ, ngành.

Phó Thủ tướng cho rằng yêu cầu cao nhất và cần làm ngay là ổn định đời sống, ổn định sản xuất, chăm lo công tác giáo dục, y tế và các thiết chế văn hóa khác cho người dân hai xã. Cụ thể, Đắk Nông cần nhanh chóng rà soát lại tình hình dân cư, triển khai ngay việc lập dự án định cư mới, thay thế dự án đã được phê duyệt trên tinh thần định cư, định canh tại chỗ, không di dời người dân đi nơi khác.

Phó Thủ tướng phân tích, dự án di dời, tái định cư đã được duyệt trước đây với diện tích 1.200 ha đất và 450 tỷ đồng vốn đầu tư là không khả thi vì mất thêm đất rừng và ngân sách khó khăn không bố trí được. Qua khảo sát thực tế, hiện không còn đất rừng, đất lâm nghiệp giao cho các doanh nghiệp đã bị buông lỏng quản lý, người dân trên thực tế đã lấn chiếm sử dụng, hình thành một số cụm dân cư nhưng chưa xác lập đơn vị hành chính, chính quyền không quản lý được nên phát sinh tranh chấp, gây nên tình trạng tội phạm diễn biến phức tạp.

Phó Thủ tướng chỉ rõ, cần phải xác dịnh dù người dân có xâm canh, xâm cư nhưng cũng là đồng bào dân tộc, người dân nghèo tha phương cầu thực, ngay từ đầu ta không quản lý được, rừng cũng không còn, cần phải quán triệt quan điểm lấy dân làm gốc, chăm lo cho cuộc sống bà con được ổn định, phát triển sản xuất, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, được hưởng đầy đủ các quyền lợi theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Phương án tốt nhất là định cư, định canh tại chỗ, xác lập mới đơn vị hành chính, quy hoạch lại đất đai nhằm ổn định trật tự, phát triển sản xuất, tăng cường quốc phòng anh ninh cho vùng biên giới...

Về quản lý dân cư, mặc dù đa số là dân di cư tự do nhưng với số lượng hộ dân khá lớn, gần 1.800 hộ (trên 5.000 dân) sinh sống trên một địa bàn có diện tích rộng, Phó Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan phối hợp với chính quyền tỉnh nhanh chóng lập đề án thành lập một đơn vị hành chính mới cấp xã, báo cáo Chính phủ xem xét để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Trước mắt, trong thời gian lập hồ sơ xin phép thành lập một đơn vị hành chính cấp xã mới, tỉnh cần phải triển khai ngay việc xắp xếp, tổ chức các hộ dân hiện hữu, hình thành nên các đơn vị dân cư cấp bon, buôn để quản lý.

Liên quan đến vấn đề đất đai sản xuất cho bà con, theo Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, tỉnh cần tính toán, xem xét công nhận thực tế diện tích đất bà con đang xâm cư, xâm canh nhưng phải theo hạn điền nhà nước quy định, phần diện tích còn lại có thể cho thuê để bà con sản xuất nếu là đất canh tác hoặc trồng rừng theo quy hoạch.

Đối với những hộ dân chiếm trái phép diện tích lớn thì cần phải điều chỉnh, cùng với đó cần kiên quyết thu hồi diện tích đất đã giao cho các doanh nghiệp nhưng không triển khai hoặc triển khai không hiệu quả để giao lại cho bà con không có đất sản xuất theo quy định.

Cuối cùng, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Đối với việc chăm lo cho người dân, nhất là bà con ở nơi còn nhiều khó khăn về kinh tế và điều kiện sống như ở hai xã Đắk Ngo và Quảng Trực, lãnh đạo địa phương phải có cách làm hết sức dân chủ, huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Tỉnh cần quyết tâm triển khai có hiệu quả dự án ổn định dân cư, ngăn chặn phá rừng, đảm bảo an ninh trật tự vùng biên giới.

Trong điều kiện ngân sách còn hạn hẹp, để triển khai hiệu quả, Phó Thủ tướng gợi ý, ngoài vốn ngân sách đầu tư trực tiếp, cần kết hợp với nguồn vốn từ các chương trình như xây dựng nông thôn mới, các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, giáo dục, văn hóa, giao thông..., tuy nhiên cần tiết kiệm, tránh lãng phí và thất thoát.

Dịp này, nhân kỷ niệm 69 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27-7-1947-27-7-2016), Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đã đến thăm, tặng quà cho gia đình ông Ma Nhiên, thương binh hạng 1/4 ở phường Nghĩa Đức (thị xã Gia Nghĩa) và gia đình bà Đỗ Thị Thanh có con trai là liệt sĩ ở phường Nghĩa Thành (Gia Nghĩa)./.