Về tăng cường tính khoa học của Tạp chí

Tạp chí Cộng sản là cơ quan lý luận và chính trị của Trung ương Đảng, bởi vậy việc nâng cao tính khoa học, tính Đảng và tính đại chúng là chìa khóa, là yếu tố quyết định sự tồn tại của Tạp chí. Nâng cao tính khoa học là cơ sở đúng đắn cho việc định hướng chính trị, tư tưởng, là nền tảng vững chắc để duy trì tính Đảng và tính đại chúng. Do vậy, sức mạnh của Tạp chí không phải là những câu chuyện thường ngày, những vụ scandal, những câu chuyện đời tư, thời trang của những người nổi tiếng… mà chính là đường lối của Đảng, là chỗ dựa tinh thần, là niềm tin trong một xã hội phức tạp đang biến đổi không ngừng, có mặt tích cực nhưng cũng có không ít mặt tiêu cực, lo lắng. Điều này đòi hỏi mỗi bài viết phải được đặt trên cơ sở khoa học từ cách đặt vấn đề, tầm nhìn, tầm tư duy lý luận, sự phân tích chặt chẽ có minh chứng thuyết phục.

Chẳng hạn, ngày nay nhiều câu hỏi đặt ra là: Liệu Việt Nam có thể thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội không? Mô hình của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là gì? Mối quan hệ giữa kinh tế thị trường với công bằng xã hội thế nào? Mối quan hệ giữa tư tưởng xã hội chủ nghĩa với kinh tế thị trường, mối quan hệ giữa sở hữu tư nhân với quyền lợi tập thể và phân tầng xã hội trong kinh tế thị trường là gì? Kinh tế thị trường và đạo đức xã hội, chữ “tín”có mối quan hệ thế nào? Hội nhập và bản sắc?... Đây là những câu hỏi không dễ nhưng lại rất cần được trả lời một cách khoa học. Nó đòi hỏi các nhà lý luận của Tạp chí phải nghiên cứu, dự báo và đôi khi phải đi trước thời đại, phải có tầm nhìn chiến lược. Họ không chỉ minh họa cho chính sách, tuyên truyền góp phần đưa đường lối, quan điểm của Đảng vào cuộc sống mà còn phải phân tích được cơ sở lý luận và thực tiễn, những điều kiện khách quan và chủ quan của thời đại, xu hướng phát triển của xã hội, tạo niềm tin vững chắc cho nhân dân. Họ cũng là những người phản biện chính sách, đóng góp cho việc hoàn thiện chính sách và phê phán các hành vi sai trái làm hại cho đất nước, nhân dân.

Bản thân công cuộc đổi mới của đất nước cũng đòi hỏi rất nhiều vấn đề lý luận phải được làm rõ, sáng tạo và phát triển. Chủ nghĩa Mác - Lê-nin cho chúng ta một lý tưởng cao đẹp nhất về sự công bằng xã hội, nhưng trong thời đại toàn cầu hóa và cách mạng công nghệ hiện đại, chúng ta phải phát triển, nâng cao nó như thế nào cho phù hợp. Chúng ta cần nhận thức được cái gì là trụ cột và bất biến, cái gì cần phải vận động và biến đổi cho phù hợp với những yêu cầu mới của thời đại. Nhiệm vụ này đòi hỏi các nhà lý luận của Tạp chí phải có sự nghiên cứu, sự sáng tạo, không bảo thủ, giáo điều. Về phương diện này, các cán bộ của Tạp chí và mạng lưới cộng tác viên không thể chỉ là các nhà báo mà còn là các nhà khoa học thực thụ và có uy tín.

Ngày nay, người đọc không thể chấp nhận được các phân tích lý luận quá cũ, lạc hậu mà chờ đợi những phân tích sắc bén, thông minh, phù hợp với thời đại. Chẳng hạn, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội là con đường tất yếu nhưng chủ nghĩa xã hội sẽ đi như thế nào trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường? Giai cấp công nhân ở nước ta ngày nay có thể đang phải làm thuê cho các công ty tư nhân, tư bản nước ngoài trong điều kiện lao động và điều kiện sống còn thiếu thốn... thế thì, họ sẽ phải làm gì để nâng cao vị thế và vai trò quan trọng của chính mình trong xây dựng chủ nghĩa xã hội? Đảng và Nhà nước sẽ phải làm gì để giúp họ làm được điều đó, để xứng đáng là nhà nước xã hội chủ nghĩa? Chúng ta không thể chỉ nói trên giấy tờ. Tại sao hiện nay có rất nhiều nước Tây Âu (như Thụy Điển, Na Uy, Đan Mạch…) và cả Mỹ đều hướng vào việc xây dựng xã hội dân chủ và công bằng hơn? Vậy thì ta nên học gì ở họ mà vẫn giữ được bản sắc của mình? Đặt C.Mác và V.I.Lê-nin trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể, chúng ta mới hiểu rõ hơn chân lý, những lý thuyết mà các ông muốn các thế hệ sau sẽ vận dụng một cách sáng tạo, không giáo điều.

Bám sát thực tiễn với những biến đổi không ngừng của nó, đi vào từng lĩnh vực cụ thể một cách khoa học, không né tránh, không nói suông là những việc mà cán bộ của Tạp chí và các cộng tác viên phải thể hiện trong các bài viết của họ. Bằng cách đó chúng ta sẽ tạo dựng độ tin cậy cho các phân tích lý luận, là định hướng cho những nhận thức mới. Thực tiễn sẽ là cơ sở để thẩm định tính lý luận và khoa học của bài viết. Đó là phép biện chứng và là cơ sở để nâng cao chất lượng của Tạp chí.

Chúng ta cũng cần mở thêm các diễn đàn tranh luận khoa học trên Tạp chí, tăng chất khoa học và thông tin, để lý giải về các vấn đề nóng của đất nước, như vấn đề đất đai; vấn đề bộ máy hành chính cồng kềnh, quan liêu, kém hiệu quả; vấn đề sử dụng nhân tài, chế độ đãi ngộ; vấn đề chống tham nhũng, cửa quyền, lãng phí, vô trách nhiệm; vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm và trách nhiệm của nhà nước… Chỉ có như vậy, người đọc mới coi Tạp chí là người dẫn đường, người bạn của họ và chủ động tìm mua Tạp chí nhiều hơn. Cần đăng tải thường xuyên hơn những tấm gương của những người cộng sản chân chính, hết lòng vì con người, xã hội. Họ có thể là những người có danh tiếng, cũng có thể là những người bình thường nhưng có phẩm chất cao đẹp, hết lòng vì hạnh phúc của nhân dân, chống lại sự bất công.

Về tính hấp dẫn của Tạp chí

Thế kỷ XXI đã chứng kiến những sự đổi thay mạnh mẽ từ cuộc cách mạng truyền thông trên phạm vi toàn cầu. Tạp chí cần phải tiếp nhận và phát triển những xu hướng mới trong hoạt động truyền thông như truyền thông đa dạng, đa phương và toàn diện, chỉ có như vậy mới có thể cuốn hút được người đọc. Người đọc không phải là những người thụ động mà là người sáng tạo, cùng chia sẻ và đóng góp với Tạp chí.

Chúng tôi nhận thấy trong những năm gần đây, chủ đề của Tạp chí đã đa dạng và phong phú hơn. Chẳng hạn, Tạp chí đã đề cập những vấn đề “nóng” và mới của đất nước được độc giả rất quan tâm, như “Quy chế chất vấn trong Đảng và những vấn đề đặt ra”; “Trách nhiệm của những người có thẩm quyền” (Tạp chí số 837); “Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị Thành phố Hồ Chí Minh”; “Đánh giá chính sách công ở Việt Nam, vấn đề và giải pháp” (Tạp chí số 836); “Về lòng dân, ý Đảng trong giai đoạn hiện nay” (Tạp chí số 871); “Tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội”; “Bảo đảm quyền con người ở Việt Nam và những vấn đề đặt ra hiện nay” (Tạp chí số 860)… Những vấn đề mang tính chuyên môn sâu cũng được đưa ra, như: “Tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của kiểm toán Nhà nước” (Tạp chí số 837); Bàn về chữ “Danh” (số 860) , chữ “Liêm sỉ”…; các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa của các tỉnh, thành phố trong cả nước, vấn đề thế giới…

Theo chúng tôi, tính hấp dẫn nằm ở chỗ nó có đáp ứng đúng những vấn đề mà đông đảo bạn đọc quan tâm không? Gần bạn đọc hay xa bạn đọc là do cách lựa chọn vấn đề của Tạp chí.

Bên cạnh đó, cần cải tiến cách trình bày. Nhiều vấn đề lý luận cần được trình bày mềm mỏng và dễ hiểu hơn để người đọc dễ tiếp thu. Tạp chí không cần đưa quá nhiều văn bản, nghị quyết mà cần giải thích nghị quyết đó sao cho gần gũi với cuộc sống, với các vấn đề mà con người đang phải đối mặt. Cách sử dụng văn phong không nên khuôn sáo cứng nhắc mà cần tạo ra những ấn tượng mạnh, nhiều hình ảnh đẹp. Hình thức in cũng nên đẹp và trang nhã hơn. Các hình ảnh trong các bài cần lựa chọn kỹ càng hơn tránh gây ấn tượng về sự khô cứng.

Thời gian tới, chúng tôi mong rằng Tạp chí sẽ gần gũi, có tính phản biện, tính kết nối hơn nữa. Việc nâng cao tính khoa học và tính hấp dẫn của Tạp chí không hề mâu thuẫn và xung đột với nhau, ngược lại nó kết hợp chặt chẽ với nhau làm nên một Tạp chí Cộng sản ngày càng phát triển và đi vào cuộc sống./.