Phát huy sức mạnh tổng hợp đưa Móng Cái thành điểm sáng nơi biên giới

TCCS - Với vị trí địa lý thuận lợi để phát triển, những năm gần đây, Đảng bộ và nhân dân thành phố Móng Cái đã phát huy sức mạnh tổng hợp của mình, từng bước thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đưa Móng Cái trở thành một điểm sáng nơi địa đầu biên giới của Tổ quốc.

Nằm ở phía đông bắc của tỉnh Quảng Ninh, thành phố Móng Cái có vị trí chiến lược quan trọng của tỉnh và của cả nước về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Với 3 vùng miền núi, hải đảo và đồng bằng ven biển; có cửa khẩu quốc tế, quốc gia, các điểm thông quan hàng hóa và hệ thống bến cảng thủy nội địa phong phú..., Móng Cái có nhiều lợi thế và tiềm năng để phát triển một nền kinh tế tổng hợp với mũi nhọn là thương mại - du lịch - dịch vụ, từng bước trở thành điểm sáng nơi biên giới.

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, được sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh, vận dụng đúng đắn, linh hoạt đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước và những chủ trương chiến lược của tỉnh Quảng Ninh, những năm gần đây, Móng Cái đã phát huy những tiềm năng, thế mạnh của mình và có bước phát triển mạnh mẽ. Hiện nay, Móng Cái đã vươn lên tự chủ về tài chính và có đóng góp đáng kể vào ngân sách của tỉnh và Trung ương, tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm giai đoạn 2002 - 2006 là 16,1%, giai đoạn 2007 - 2008 đạt 17,4%; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; thu nhập bình quân đầu người năm 2000 là 565 USD đã nâng lên 1.420 USD năm 2008.

Thương mại - du lịch - dịch vụ đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và có bước tăng trưởng mạnh. Kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2008 gấp 25,58 lần so với năm 1999 (0,161 tỉ USD/4,132 tỉ USD). Tổng thu ngân sách hằng năm đều đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch nhà nước, giai đoạn 2002 - 2008 đạt mức tăng trưởng bình quân 48,1%/năm. Riêng năm 2008, tổng thu ngân sách đạt 1.690 tỉ đồng. Móng Cái đã trở thành một điểm sáng của các cửa khẩu quốc gia, quốc tế trên tuyến biên giới phía Bắc. Các ngành thương mại - du lịch - dịch vụ và hệ thống ngân hàng phát triển đồng bộ với sự có mặt của hầu hết các ngân hàng lớn trong cả nước, các chi nhánh ngân hàng đều trực thuộc hệ thống ngân hàng Trung ương, đưa Móng Cái thành một trong những vùng kinh tế có dịch vụ tài chính, ngân hàng lớn nhất cả nước; doanh số cho vay năm 2008 tăng gấp 47 lần so với năm 1999; thanh toán biên mậu và dịch vụ chuyển tiền năm 2008 đạt 180.093 tỉ đồng, huy động vốn đạt gần 2.000 tỉ đồng mỗi năm.

Các hoạt động dịch vụ chuyển tải, chuyển khẩu, kho ngoại quan, cửa hàng miễn thuế, hệ thống bến thủy nội địa, cảng biển phát triển phong phú, đáp ứng ngày càng hiệu quả quá trình vận chuyển hàng hóa, khối lượng hàng hóa vận chuyển đạt hơn 10 triệu tấn/năm. Ở Móng Cái đã hình thành hệ thống chợ trung tâm đầu mối, với 5.250 hộ kinh doanh cá thể, trong đó có 1.125 hộ kinh doanh là người nước ngoài với tổng số vốn đầu tư là 272,2 triệu USD.

Về du lịch, Móng Cái là một trong những trung tâm du lịch của tỉnh Quảng Ninh và là cầu nối với các điểm du lịch lớn của Trung Quốc. Với những sản phẩm du lịch độc đáo là hệ thống biển đảo, du lịch mua sắm, du lịch văn hóa, du lịch sinh thái, đặc biệt là bãi biển Trà Cổ chạy dài trên 17 km, sân golf Vĩnh Thuận, khu vui chơi giải trí quốc tế Lợi Lai, hệ thống chợ... Móng Cái hằng năm thu hút trên 2 triệu lượt khách đến thăm quan, du lịch.

Bên cạnh sự phát triển của các ngành thương mại - du lịch - dịch vụ, ngành công nghiệp và xây dựng cũng phát huy được thế mạnh, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt trên 18%/năm. Móng Cái xây dựng được 4 cụm, khu công nghiệp, trong đó khu công nghiệp Hải Yên được Chính phủ phê duyệt là một trong 5 khu công nghiệp lớn của tỉnh Quảng Ninh. Thành phố đã hình thành ngành công nghiệp chế biến phục vụ xuất khẩu. Ngoài ra, Móng Cái còn là một trong những trọng điểm nông nghiệp của tỉnh Quảng Ninh với trên 5.000 ha đất canh tác, hằng năm sản xuất được hơn 17.000 tấn lương thực. Đặc biệt, ngành nuôi trồng hải sản đã và đang trở thành lĩnh vực kinh tế động lực giúp nông dân vươn lên xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng. Với trên 2.000 ha nuôi trồng hải sản, cùng với nghề khai thác, đánh bắt ven bờ và xa bờ nên sản lượng thủy sản những năm gần đây đã đạt 6.600 tấn/năm, đáp ứng nhu cầu tại địa bàn và phục vụ xuất khẩu.

Cùng với sự phát triển của lĩnh vực kinh tế, lĩnh vực văn hóa - xã hội cũng được quan tâm đầu tư và có bước tiến bộ đáng kể. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được chỉ đạo thực hiện có hiệu quả ở hầu hết các cơ sở xã, phường. Hiện nay có 93/102 thôn, khu có Nhà văn hóa cộng đồng; 35 thôn, khu đạt danh hiệu “Làng, khu phố văn hóa”. Thành phố đạt và duy trì được phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập trung học cơ sở từ năm 2005; 87% số trường học của thành phố được xây cao tầng, 11/45 trường đạt chuẩn quốc gia; 12/17 trạm y tế xã, phường đạt chuẩn quốc gia. Cuối năm 2004, thành phố đã xóa xong 420 nhà tạm, nhà dột nát; năm 2008 xóa được 02 xã nghèo Hải Sơn, Bắc Sơn và đưa phường Hải Hòa ra khỏi chương trình 135. Số hộ nghèo của Móng Cái hiện chỉ còn 251 hộ (1,08% số hộ dân Móng Cái).

Móng Cái là khu kinh tế cửa khẩu sầm uất, hoạt động thông thương hàng hóa diễn ra rất sôi động. Với nhiều lối mòn trên dọc tuyến biên giới với Trung Quốc, do đó Móng Cái cũng là nơi mà các loại tội phạm lấy làm địa bàn hoạt động và nơi trú ẩn. Vì vậy, song song với nhiệm vụ lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, Đảng bộ, chính quyền, các đoàn thể chính trị - xã hội và các lực lượng vũ trang thành phố luôn chủ động triển khai thực hiện có hiệu quả phong trào quần chúng bảo vệ an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân, khu vực phòng thủ vững chắc; tập trung lãnh đạo, thể chế hóa các nghị quyết của Trung ương, của tỉnh và xây dựng các nghị quyết chuyên đề nhằm phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trên các địa bàn biên giới, biển đảo. Lực lượng vũ trang thành phố đã phá được nhiều vụ án trọng điểm, bắt giữ và xử lý hàng nghìn vụ phạm pháp hình sự với nhiều đối tượng phạm tội, trong đó đáng chú ý là vụ án phá đường dây buôn bán ma túy xuyên quốc gia, thu 8,8 tấn nhựa cần sa; phá vụ án bắt cóc cháu bé người Trung Quốc để tống tiền sau 10 giờ... Bằng các biện pháp mềm dẻo nhưng kiên quyết, không gây căng thẳng, xung đột vũ trang, thành phố đã phối hợp thực hiện hoàn thành việc phân giới cắm mốc trên bộ với 78 vị trí cột mốc và tổ chức quản lý tốt đường biên, mốc giới; việc tuyên truyền kết quả phân giới cắm mốc được triển khai thực hiện sâu rộng, bằng nhiều hình thức thích hợp đến các tầng lớp nhân dân, được nhân dân đồng tình và ủng hộ. Các lực lượng vũ trang của thành phố luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần tích cực làm cho tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm, chủ quyền biên giới lãnh thổ quốc gia được giữ vững, thế trận quốc phòng an ninh được tăng cường.

Trong công tác đối ngoại, Móng Cái luôn duy trì mối quan hệ láng giềng hữu nghị, đối tác tin cậy với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thị xã Đông Hưng, khu Phòng Thành (Trung Quốc); thường xuyên tổ chức các cuộc tọa đàm, trao đổi kinh nghiệm, giao lưu văn hóa - thể thao giữa hai địa phương, từ đó mang lại nhiều thuận lợi trong hợp tác phát triển kinh tế giữa nhân dân hai bờ sông biên giới, nhất là trên lĩnh vực thương mại, du lịch, dịch vụ và đấu tranh phòng chống tội phạm.

Công tác xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị không ngừng được củng cố về tổ chức, đổi mới về nội dung và chất lượng hoạt động. Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" được sự hưởng ứng của đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân, có sức lan tỏa sâu rộng. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ luôn được quan tâm, từ năm 1999 đến nay, đã có 909 đồng chí được cử đi đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị. Hiện nay, Móng Cái có 65 chi, đảng bộ với 2.479 đảng viên, đã xóa được thôn bản “trắng” đảng viên. Công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường nên đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc vi phạm của cán bộ, đảng viên. Hoạt động của chính quyền và bộ máy quản lý nhà nước đã có nhiều tiến bộ, chất lượng và hiệu quả hoạt động được nâng cao. Các đoàn thể chính trị - xã hội luôn được quan tâm củng cố về tổ chức, phát triển đoàn viên, hội viên và đổi mới phương thức hoạt động, tích cực vào cuộc để tham gia giải quyết các vấn đề nổi cộm tại địa phương, đóng góp thiết thực vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của thành phố.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu và tiến bộ đã đạt được, Móng Cái cũng bộc lộ những tồn tại, hạn chế trong quá trình phát triển, đó là: kết cấu hạ tầng chưa ngang tầm với sự phát triển chung; sự chênh lệch giữa các vùng, miền còn lớn; kinh tế tăng trưởng nhanh nhưng chưa thực sự vững chắc; chất lượng lao động chưa đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế; vẫn còn những tổ chức cơ sở đảng yếu kém nên đã để xảy ra sai phạm nghiêm trọng, nhất là trên lĩnh vực quản lý đất đai. Những tồn tại đó đã làm ảnh hưởng đến sự phát triển chung của địa phương.

Thành phố Móng Cái hiện đang có rất nhiều thời cơ, vận hội để phát triển. Theo Quyết định số 52 ngày 25-4-2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc “Phê duyệt đề án Quy hoạch, phát triển các khu kinh tế cửa khẩu của Việt Nam đến năm 2020”, Móng Cái sẽ được tập trung ưu tiên đầu tư xây dựng và phát triển thành khu kinh tế cửa khẩu, trung tâm thương mại, dịch vụ, du lịch của vùng trung du miền núi phía Bắc, đầu mối của hành lang kinh tế Hà Nội - Móng Cái - Phòng Thành (Trung Quốc); là một trong 3 cửa khẩu đầu mối hành lang kinh tế liên vùng, quốc tế, là nơi kết nối giao điểm giữa “hai hành lang và một vành đai kinh tế” Vịnh Bắc Bộ giữa 2 nước Việt Nam và Trung Quốc... Tại Kết luận số 47 ngày 06-5-2009, Bộ Chính trị đã xác định: “Đồng ý với chủ trương xây dựng thành phố Móng Cái thành thành phố cửa khẩu quốc tế, hiện đại gắn với khu công nghiệp, cảng biển Hải Hà để xây dựng thành một khu đô thị lớn Hải Hà - Móng Cái với nhiều chức năng trong tương lai và phát triển thành một trung tâm công nghiệp cảng biển, trung tâm tài chính, khu mậu dịch tự do hiện đại”. Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu đó, trong thời gian tới, thành phố xác định cần tập trung triển khai thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, Đảng bộ và nhân dân thành phố Móng Cái nắm vững và vận dụng tốt những chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước vào tình hình cụ thể của địa phương, chú trọng phát huy những lợi thế riêng, từ đó đề ra các chủ trương sát, đúng để lãnh đạo và tổ chức thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ; phát triển kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường, đồng thời chú trọng xây dựng, củng cố quốc phòng - an ninh, sẵn sàng chủ động đối phó với mọi âm mưu của các thế lực thù địch; làm tốt công tác xây dựng Đảng, chính quyền và kiện toàn hệ thống chính trị, củng cố sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân; tiếp tục phát huy tình đoàn kết hữu nghị với chính quyền thị xã Đông Hưng, khu Phòng Thành (Trung Quốc). Tập trung rà soát lại các chỉ tiêu cơ bản đã đề ra trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XXI của Đảng bộ thành phố, từ đó có các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm hoàn thành toàn diện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra trong nhiệm kỳ 2005 - 2010.

Hai là, tranh thủ nguồn vốn kích cầu của Trung ương, của tỉnh, của ngân sách thành phố và huy động các nguồn lực trong xã hội để đẩy nhanh tiến độ triển khai xây dựng các công trình trọng điểm đã được Trung ương và tỉnh phê duyệt, đặc biệt là cầu Bắc Luân II và đường vành đai II, khu Hội chợ xúc tiến thương mại, các khu đô thị mới... theo tiêu chí của thành phố hiện đại, tạo điều kiện và động lực cho Móng Cái phát triển.

Ba là, tập trung đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao cả về trình độ kỹ thuật và kỷ luật lao động; chú trọng việc chuẩn hóa trình độ chuyên môn, lý luận và kinh nghiệm thực tiễn cho đội ngũ cán bộ, công chức các cấp, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của thành phố trong giai đoạn phát triển mới.

Bốn là, tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá nhằm thu hút các doanh nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước đến kinh doanh, đầu tư tại Móng Cái; làm tốt công tác quản lý nhà nước trên địa bàn để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài làm ăn có hiệu quả.

Năm là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước đối với công tác an ninh, chính trị - trật tự an toàn xã hội; ngăn chặn và đẩy lùi tệ nạn xã hội, đặc biệt là phòng, chống tội phạm hình sự, ma túy, tai nạn giao thông. Xây dựng thế trận an ninh nhân dân các xã biên giới, hải đảo vững mạnh, bảo vệ vững chắc và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển.

Sáu là, song song với nhiệm vụ phát triển kinh tế, phải đặc biệt quan tâm phát triển đến lĩnh vực văn hóa - xã hội và bảo vệ môi trường, trong đó chú trọng đến công tác xóa đói, giảm nghèo, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; quan tâm đầu tư phát triển kinh tế đối với các xã vùng núi, biên giới và hải đảo, từng bước giảm dần sự chênh lệch giữa các vùng, miền trên địa bàn thành phố.

Với những cơ chế, chính sách của Trung ương, sự quan tâm chỉ đạo của tỉnh Quảng Ninh và sự đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, nắm bắt thời cơ, vượt qua khó khăn thử thách, trong tương lai không xa, Móng Cái chắc chắn sẽ là thành phố biên giới cửa khẩu hiện đại nơi địa đầu của Tổ quốc - xứng danh là địa phương ba lần được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng./.