Malaysia sẽ tổ chức Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 tại hai địa điểm Kuala Lumpur và Langkawi. Ngay trước Hội nghị Cấp cao, sẽ có các cuộc họp trù bị cấp Bộ trưởng (Ngoại giao và Kinh tế) và cấp Quan chức cao cấp (SOM và SEOM).

Tham dự Hội nghị Cấp cao lần thứ 26 có lãnh đạo 10 nước thành viên ASEAN. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng sẽ dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị và lãnh đạo một số bộ, ngành liên quan.

Chương trình hoạt động của Hội nghị Cấp cao bao gồm các hoạt động chính thức sẽ diễn ra tại Kuala Lumpur và Langkawi. Tại Kuala Lumpur sẽ diễn ra các hoạt động chính thức: Lễ khai mạc, Phiên họp toàn thể; Lãnh đạo cấp cao gặp Đại diện Đại hội đồng Liên minh Nghị viện ASEAN (AIPA), Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN (ABAC), Đại diện các tổ chức nhân dân, xã hội (CSOs) và Đại diện Thanh niên ASEAN. Tại Langkawi sẽ bao gồm các hoạt động: Phiên họp hẹp và Phiên bế mạc.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26, các lãnh đạo ASEAN sẽ tập trung bàn phương hướng và biện pháp tiếp tục thúc đẩy hình thành Cộng đồng ASEAN năm 2015; xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015; cải tiến tổ chức bộ máy và lề lối làm việc; quan hệ đối ngoại của Hiệp hội; vai trò trung tâm của ASEAN; các thách thức đối với ASEAN và hướng xử lý, trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế.

Ngoài Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị theo thông lệ, dự kiến các nhà lãnh đạo sẽ thông qua ba văn kiện gồm Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN lấy người dân làm trung tâm; Tuyên bố Langkawi về Phong trào ôn hòa toàn cầu; Tuyên bố Kuala Lumpur về thể chế hóa sự tự cường của ASEAN, của các cộng đồng và người dân đối với thảm họa và biến đổi khí hậu.

Malaysia đã xác định chủ đề của năm Chủ tịch ASEAN năm 2015 là “Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta” và xác định tám nội dung ưu tiên của năm Chủ tịch ASEAN năm 2015 bao gồm chuẩn bị cho Cộng đồng ASEAN hình thành vào 31-12-2015; hoàn tất soạn thảo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015; tăng cường thể chế ASEAN; đưa người dân ASEAN xích lại gần nhau hơn; tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ; mở rộng thương mại và đầu tư nội khối; thúc đẩy hòa bình và an ninh khu vực; tăng cường vai trò toàn cầu của ASEAN.

Trong dự thảo Báo cáo của Tổng Thư ký ASEAN sẽ trình tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 có một số nội dung chính như ASEAN tiếp tục đẩy mạnh các nỗ lực cấp khu vực và quốc gia nhằm bảo đảm hình thành Cộng đồng ASEAN đúng thời hạn vào cuối năm 2015, tích cực chuẩn bị cho giai đoạn phát triển sau năm 2015.

ASEAN cũng đang đẩy mạnh triển khai các dòng hành động còn lại ở các cấp quốc gia và khu vực để bảo đảm hình thành Cộng đồng ASEAN năm 2015 đúng thời hạn (31-12-2015).

ASEAN tiếp tục ưu tiên đẩy mạnh kết nối khu vực và thu hẹp khoảng cách phát triển thông qua hai khuôn khổ chính là Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) và Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI).

ASEAN đang nỗ lực thúc đẩy triển khai các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy tổ chức ASEAN nhằm đáp ứng các yêu cầu cao hơn khi ASEAN đi vào Cộng đồng cũng như giai đoạn phát triển cao hơn sau đó.

Về quan hệ đối ngoại, ASEAN tiếp tục củng cố và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác đối thoại. Trong khuôn khổ ASEAN+1, bên cạnh các đối tác chiến lược đã có là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia, gần đây ASEAN đã nhất trí nâng quan hệ ASEAN - Australia lên quan hệ đối tác chiến lược; hướng tới quan hệ đối tác chiến lược với Liên minh châu Âu; đang xem xét đề xuất của Hoa Kỳ và New Zealand nâng cấp quan hệ lên tầm đối tác chiến lược.

ASEAN tiếp tục duy trì lập trường chung về vấn đề Biển Đông, đề cao sự cần thiết duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông, việc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), thực hiện kiềm chế, không gây phức tạp tình hình, thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC), nhất là Điều 5 và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử Biển Đông (COC).

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 26 là Hội nghị đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN năm 2015 của Malaysia. Lãnh đạo 10 nước ASEAN sẽ tập trung bàn phương hướng và biện pháp tiếp tục thúc đẩy liên kết ASEAN, cải tiến bộ máy và lề lối làm việc, vai trò khu vực của ASEAN và quan hệ đối ngoại của ASEAN.

Dự kiến tại Phiên họp toàn thể, các lãnh đạo sẽ bàn về việc hình thành Cộng đồng ASEAN năm 2015, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015, tình hình khu vực và quốc tế.

Phát huy vai trò chủ động, tích cực và có trách nhiệm trong ASEAN, Việt Nam tham dự Hội nghị lần này nhằm góp phần thúc đẩy ASEAN liên kết chặt chẽ hơn, hoạt động hiệu quả hơn, củng cố, tăng cường đoàn kết, thống nhất và vai trò quan trọng của ASEAN, nhất là trong việc bảo đảm hòa bình, an ninh, hợp tác, phát triển ở khu vực./.