Kết quả thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình ở vùng ven biển, hải đảo tỉnh Quảng Ngãi

Quảng Ngãi có 5 huyện ven biển (Bình Sơn, Mộ Đức, Đức Phổ, Sơn Tịnh, Tư Nghĩa) và 1 huyện đảo (Lý Sơn). Dân số ở các huyện này chiếm khoảng 67% tổng dân số toàn tỉnh. Mật độ dân số tại các huyện ven biển và hải đảo là 498,7 người/km2 (toàn tỉnh: 236 người/km2); cao nhất là huyện đảo Lý Sơn (1.824 người/km2). Dân số vùng biển, đảo, ven biển di cư đến các khu công nghiệp, khu kinh tế để lao động, sinh sống ngày càng đông.

Trong những năm qua, mặc dù được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền song do những khó khăn về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ y tế nên tỷ lệ chết mẹ, tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn, tỷ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục còn cao. Phụ nữ sống ở vùng ngập mặn chưa được tư vấn và khám để ngăn ngừa những yếu tố có nguy cơ khiến nhiều trẻ em sinh ra bị dị tật, dị dạng và thiểu năng trí tuệ. Các hoạt động thu thập thông tin từ hệ thống thông tin quản lý chuyên ngành ngành Dân số - Kế hoạch hóa gia đình đối với các gia đình ngư dân và người lao động trên biển còn nhiều bất cập. Những hạn chế đó tác động làm cho chất lượng công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình ở vùng biển đảo còn chưa cao.

Ý thức rõ những hạn chế đó, thời gian qua, ngành Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Quảng Ngãi đã nỗ lực thực hiện công tác dân số gắn với việc phát triển bền vững.

Chăm sóc sức khoẻ bà mẹ trẻ em và kế hoạch hóa gia đình

Đội lưu động Y tế - Kế hoạch hóa gia đình các huyện tổ chức thực hiện truyền thông lưu động lồng ghép dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đến tận cơ sở. Phụ nữ đến khám phụ khoa đều được tư vấn và số phụ nữ mắc bệnh phụ khoa thông thường đều được điều trị. Đội lưu động triển khai dịch vụ kế hoạch hóa gia đình hàng qúy đã tạo điều kiện cho người dân sống vùng ven biển, đảo tiếp cận thường xuyên và tư vấn để lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp.

Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh phối hợp với Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh mở các lớp đào tạo cho cán bộ y tế, dân số: dịch vụ kỹ thuật đặt dụng cụ tử cung cho nhân viên y tế xã, kỹ thuật dịch vụ tiêm và cấy thuốc tránh thai cho nhân viên y tế xã, kỹ năng tư vấn các biện pháp tránh thai và kỹ năng tư vấn sức khỏe sinh sản cho nhân viên Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình các huyện, cán bộ chuyên trách dân số và nhân viên y tế xã. Các lớp tập huấn về truyền thông, tư vấn dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em và dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình cho toàn bộ cộng tác viên dân số các xã.

Chăm sóc sức khoẻ bà mẹ mang thai, hỗ trợ khi sinh và sau sinh đối với bà mẹ có nguy cơ

Đây là mô hình được triển khai tại đối với các bà mẹ có nguy cơ cao do ảnh hưởng của rượu, thuốc lá, sống tại vùng ô nhiễm, tiếp xúc với thuốc trừ sâu… Đội lưu động huyện đã triển khai truyền thông và làm dịch vụ, khám, tư vấn, giới thiệu những người có nguy cơ cao lên tuyến trên siêu âm, xét nghiệm kịp thời đảm bảo tính mạng bà mẹ và thai nhi, góp phần hạn chế tỷ lệ xảy ra chết mẹ, chết trẻ sơ sinh, trường hợp sinh con bị dị tật, dị dạng.

Phòng chống bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản/lây truyền qua đường tình dục, phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn, phá thai an toàn

Hoạt động này được triển khai tại các câu lạc bộ sức khỏe sinh sản được thành lập tại các xã. Các nội dung sinh hoạt gồm tuyên truyền phòng chống bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản/lây truyền qua đường tình dục, phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn, phá thai an toàn kết hợp phổ biến kiến thức như khuyến nông, khuyến ngư. Bên cạnh đó, các sinh hoạt nhóm tại cộng đồng, tư vấn, truyền thông kết hợp việc khám sức khỏe và thực hiện dịch vụ kế hoạch hóa gia đình lưu động cũng đã được tổ chức.

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống thông tin quản lý

Thông qua việc thu thập thông tin, giám sát làm cơ sở chỉnh lý và bổ sung theo dõi chỉ tiêu về nghề nghiệp và danh sách đối tượng ngư dân đánh bắt hải sản xa bờ để bổ sung ghi chép vào sổ hộ gia đình. Duy trì thường xuyên việc thu thập cập nhật thông tin; thông tin mới và thông tin biến động trong hệ thống thông tin quản lý Dân số - Kế hoạch hóa gia đình.

Đề án 52 tại Sóc Trăng: Hiệu quả chính sách tại vùng biển Vĩnh Châu

Thị xã Vĩnh Châu có chiều dài bờ biển hơn 43 km, với cửa sông Mỹ Thanh đổ ra biển, có lợi thế rất lớn đối với phát triển nuôi trồng và khai thác thủy sản, sản xuất muối, vận tải thủy, mở rộng diện tích rừng phòng hộ và phát triển du lịch sinh thái biển. Tài nguyên biển mang lại lợi thế lớn cho người dân trong vùng về phát triển nuôi trồng thủy sản trên diện tích 28.350 ha, trong đó nuôi công nghiệp và bán công nghiệp 18.000 - 20.000 ha; phát trển sản xuất muối kết hợp nuôi Artemia. Vĩnh Châu đang phát triển đa dạng các mô hình nuôi trồng thủy sản, bao gồm: nuôi quảng canh truyền thống, nuôi quảng canh cải tiến, bán công nghiệp và công nghiệp…, cho hiệu quả cao.

Thị xã Vĩnh Châu có gần 53% dân số là người Khmer và 17,83% là người Hoa với mặt bằng dân trí thấp, nhất là nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình, tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn nhiều hạn chế do tập tục, tập quán nghề nghiệp của địa phương còn khá nặng nề. Từ quý IV-2009 đến nay, Thị xã Vĩnh Châu đã được triển khai thực hiện Đề án 52 (giai đoạn 2009 - 2020). Theo đó, từ năm 2010, ngành y tế Sóc Trăng đã hoàn thiện 10 trạm y tế đạt chuẩn, với 9/10 trạm có bác sĩ và 100 % trạm có y sĩ sản nhi hoặc nữ hộ sinh trung học. Địa phương cũng thành lập Tiểu ban quản lý và Đội lưu động thực hiện Đề án. Từ khi triển khai Đề án đến nay, nhìn chung công tác dân số ở đây có nhiều chuyển biến, các cặp vợ chồng ý thức hơn về việc sinh con đông, thai phụ biết cách chăm sóc sức khỏe và khám thai định kỳ.

Chiến dịch dân số được tổ chức luân phiên 2 năm 1 lần, ưu tiên 8 xã, phường ven biển thị xã Vĩnh Châu. Riêng đầu tháng 7 vừa qua, tiếp nhận sự đầu tư từ Chương trình Mục tiêu Quốc gia của Đề án 52, cùng sự hỗ trợ về nhân lực, phương tiện của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình và Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, ngành dân số Vĩnh Châu cùng trạm y tế các địa phương tổ chức Chiến dịch tuyên truyền, tư vấn và cung cấp dịch vụ chăm sóc sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình năm 2013 tại 5/8 xã, phường ven biển (xã Khánh Hòa, Lạc Hòa, Vĩnh Tân, phường 1, phường 2). Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thị xã cùng ban dân số địa phương huy động chị em trong tuổi sinh đẻ tham gia Chiến dịch để được xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung, khám phát hiện sớm các bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản và điều trị bệnh phụ khoa miễn phí. Ngoài ra, thai phụ còn được khám thai, siêu âm và hướng dẫn chăm sóc thai nghén, làm mẹ an toàn.

Để đạt kết quả đề ra, Trung tâm đã chọn thời điểm tổ chức chiến dịch thích hợp, tiện cho chị em đến kiểm tra phụ khoa định kỳ và thực hiện các biện pháp tránh thai an toàn. Trung tâm kết hợp với chính quyền và các ngành, đoàn thể tăng cường tuyên truyền nhóm tại cộng đồng cho gần 2.300 lượt người, qua đó vận động, rà soát danh sách và bố trí lịch khám. Qua quá trình tuyên truyền, vận động, hầu hết người dân, nhất là phụ nữ trong tuổi sinh đẻ, đã có nhiều hiểu biết và quan tâm hơn đến việc chăm sóc sức khỏe sinh sản. Bên cạnh đó, trong khuôn khổ hoạt động Đề án, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh kết hợp với Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản cùng lúc thực hiện tại trạm y tế, biện pháp cấy thuốc tránh thai miễn phí. Tuy là thủ thuật nhỏ, nhưng có tác dụng tránh thai cao, an toàn, tiện ích với thời hạn 3 năm.

Các biện pháp tích cực thực hiện Đề án đã đem lại nhiều lợi ích trong chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ nghèo vùng biển, những trường hợp có nguy cơ cao được phát hiện sớm, cũng góp phần làm giảm tỷ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm đường sinh sản. Phụ nữ mang thai được siêu âm, bổ sung viên sắt và sữa bồi dưỡng, ít nhiều đem lại hạnh phúc trong mỗi gia đình…./.