Khai mạc Phiên họp thứ 29 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, đây là phiên họp khởi động các công việc chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XIII với mục đích cao nhất là nhằm tiếp tục tổ chức triển khai một cách có hiệu quả việc thi hành Hiến pháp năm 2013 thông qua nhiều dự án luật quan trọng được xem xét, cho ý kiến.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, sau Kỳ họp thứ 7 vừa qua, các đoàn đại biểu Quốc hội đã triển khai tốt việc tiếp xúc cử tri, thông báo kết quả Kỳ họp đến cử tri và đồng bào cả nước. Các bộ, ngành, địa phương cũng đã tích cực triển khai các nghị quyết của Kỳ họp, phấn đấu hoàn thành Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2014 của đất nước.

Trong buổi làm việc đầu tiên, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Căn cước công dân.

Theo Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội, dự thảo Luật Căn cước công dân đã tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 vừa qua theo hướng hoàn chỉnh lại bố cục dự thảo cho phù hợp với tên gọi, phạm vi điều chỉnh. Trong đó, dự thảo xây dựng một chương riêng về Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cấp số định danh cá nhân; gồm các quy định về nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục xây dựng, mối quan hệ giữa cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu chuyên ngành…

Đối với những thắc mắc liên quan đến 12 số định danh cá nhân, theo Ủy ban Quốc phòng - An ninh, đây là dãy số tự nhiên duy nhất, cấp cho mỗi công dân, bảo đảm không trùng lặp, có chứa mã đơn vị hành chính cấp tỉnh (hoặc mã quốc gia đối với người sinh ra ở nước ngoài) là nơi công dân đăng ký khai sinh, năm sinh, giới tính của công dân theo tinh thần Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013 - 2020 (Đề án 896)…

Thảo luận tại buổi làm việc, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Ban soạn thảo làm rõ một số vấn đề liên quan đến cấp thẻ căn cước công dân cho trẻ em là người có quốc tịch nước ngoài hoặc người không quốc tịch.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý nêu vấn đề, có nên cấp căn cước công dân cho trẻ em ngay từ khi mới sinh ra, có nên duy trì giấy khai sinh và một số loại giấy tờ khác một khi đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hay không?

Tán thành tinh thần đổi mới quản lý dân cư theo Dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai vẫn bày tỏ băn khoăn: “Có những loại thông tin là ngắn hạn, thường xuyên thay đổi, như thông tin về bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội… thì có nên ghi vào căn cước không?”.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần thông tin cụ thể việc ban hành Luật Căn cước công dân giảm được bao nhiêu loại giấy tờ cho công dân, còn những loại giấy tờ nào vẫn phải giữ; lộ trình hoàn tất cấp thẻ căn cước công dân?

Một số ý kiến cũng đề nghị xem xét lại việc ấn định dãy số gồm 12 chữ số trên thẻ căn cước công dân có thể xem xét cách đánh số sao cho giảm chi phí, tránh gây tốn kém, lãng phí. Quy định rõ việc cập nhật dữ liệu căn cước công dân phải được cập nhật trực tuyến, tránh làm theo kiểu thủ công, qua nhiều cơ quan, đơn vị, chưa tận dụng được lợi thế của công nghệ thông tin.

Cho rằng, đây là dự án Luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn, tôn trọng quyền tự do dân chủ của nhân dân theo tinh thần của Hiến pháp, đồng thời, giảm bớt các loại giấy tờ hành chính cho công dân theo hướng đổi mới thể chế, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cần tiếp thu, giải trình một cách cụ thể hơn, rõ ràng hơn, phải dự báo được tác động từ việc áp dụng triển khai dự án Luật này. Đặc biệt, việc cập nhật dữ liệu về cá nhân cần được thực hiện ngay vào máy, tránh việc vẫn phải ban hành văn bản giấy, sau đó cập nhật thủ công.

Cũng trong buổi sáng ngày 14-7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Hộ tịch.

Tiếp tục Phiên họp thứ 29, chiều 14-7, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Qua thảo luận, đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với Báo cáo Ủy ban Tư pháp về một số vấn đề lớn của dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) và cho rằng dự thảo Luật đã tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 vừa qua.

Thảo luận về “quyền tư pháp”, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị ban soạn thảo cần làm rõ khái niệm “quyền tư pháp”, đồng thời cần rà soát lại các nội dung quy định “quyền tư pháp” của Tòa án nhân dân để bảo đảm đầy đủ, chính xác. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng “quyền tư pháp” được hình thành từ việc xét xử và do xét xử mà có, do đó, quy định cụ thể, rõ ràng những nội dung về “quyền tư pháp” của Tòa án nhân dân.

Cơ bản tán thành với báo cáo của Ủy ban Tư pháp, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng lưu ý, Ban soạn thảo phải quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án nhân dân làm đúng với tinh thần của Hiến pháp năm 2013. Trong đó, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) cần quy định rõ về “quyền tư pháp” và làm những nhiệm vụ cụ thể.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) chỉ nên coi là thực hiện “quyền tư pháp” đối với điểm a khoản 2, Điều 2: “Nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh - thương mại, lao động, hành chính và giải quyết các việc khác theo quy định của pháp luật; xem xét đầy đủ, khách quan, toàn diện các tài liệu, chứng cứ đã được thu thập trong quá trình tố tụng; ra bản án, quyết định việc phạm tội, áp dụng hình phạt, quyền và nghĩa vụ về tài sản, quyền nhân thân...”. Còn các điểm khác của khoản 2 Điều 2 không nên coi đó là thực hiện “quyền tư pháp”.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đề nghị, Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu làm sao “quyền tư pháp” đáp ứng được yêu cầu của Tòa án và theo tinh thần Kết luận số 92 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW, của Bộ Chính trị khóa IX về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Cho ý kiến việc tổ chức Tòa án nhân dân sơ thẩm trong hệ thống Tòa án nhân dân, đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với phương án thành lập Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực để thể chế hóa Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 79-KL/TW của Bộ Chính trị, góp phần khắc phục những hạn chế, bất cập trong tổ chức cũng như hoạt động của Tòa án nhân dân cấp huyện hiện nay, đồng thời tăng cường tính độc lập của Tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực trong xét xử, tập trung đầu tư cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ tránh dàn trải bình quân lãng phí. Theo đó, tổ chức Tòa án nhân dân gồm 4 cấp như quy định của dự thảo Luật, gồm: Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân cấp cao, Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Tòa án sơ thẩm khu vực.

Về nhiệm vụ phát triển án lệ của Tòa án nhân dân tối cao, nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với quy định của dự thảo Luật là Tòa án nhân dân tối cao có thẩm quyền phát triển án lệ. Tuy nhiên, cần tiếp tục làm rõ “án lệ” là gì? giá trị pháp lý của án lệ; các tiêu chí, điều kiện, thủ tục lựa chọn, công bố án lệ cũng như việc thay đổi, hủy bỏ án lệ. Mặt khác, Ban soạn thảo cũng cần diễn đạt lại điều này sao cho hợp lý và phải có hướng dẫn cụ thể trong xét xử, bảo đảm việc áp dụng thống nhất pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: Việc phát triển án lệ cần tuân thủ theo đúng nguyên tắc pháp luật và phải có hướng dẫn cụ thể trong việc áp dụng đối với các bản án khác. Ban soạn thảo cần quy định rõ án lệ áp dụng như thế nào, chứ không được quy định chung chung và đối với những vụ án, loại án nào thì áp dụng án lệ.

Liên quan đến các ngạch Thẩm phán, đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với quy định Thẩm phán có 4 ngạch (Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm phán cao cấp, Thẩm phán trung cấp và Thẩm phán sơ cấp) và cho rằng: Quy định như vậy phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành về cán bộ, công chức và các ngạch công chức, đồng thời phù hợp với cơ chế tuyển chọn khi được bổ nhiệm lần đầu hoặc nâng ngạch Thẩm phán và tổ chức Tòa án nhân dân 4 cấp.

Đối với nhiệm kỳ của Thẩm phán, nhiều ý kiến tán thành với phương án Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao được bổ nhiệm không kỳ hạn cho đến khi nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác. Đối với Thẩm phán cấp khác là 5 năm, nếu được tái bổ nhiệm thì nhiệm kỳ tiếp theo trong thời hạn 10 năm là cần thiết, nhằm bảo đảm thận trọng, khách quan trong đánh giá, bổ nhiệm cán bộ, tạo động lực phấn đấu, rèn luyện, nâng cao trình độ, phẩm chất, đạo đức và trách nhiệm của Thẩm phán trong thực thi công vụ.

Cũng trong chiều ngày 14-7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi)./.