Phóng viên TTXVN tại Đức dẫn lời tiến sĩ Gerhard Will nói việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương - 981 gần bờ biển Việt Nam là điều đáng ngạc nhiên khi các chuyên gia trong khu vực đã đánh giá không có trữ lượng lớn về dầu mỏ ở đây. Do vậy, theo ông, có thể nói Trung Quốc đặt nặng động cơ chính trị khi tiến hành hạ đặt giàn khoan ngay gần bờ biển của Việt Nam.

Tiến sĩ Gerhard Will cũng nghi ngờ về thời điểm hành động của Chính phủ Trung Quốc là nhằm thử tinh thần đoàn kết của các nước ASEAN với Việt Nam cũng như sự ủng hộ và hợp tác của Mỹ với Việt Nam và Philippines.

Theo chuyên gia Đức, Trung Quốc muốn thông qua hành động này để thử hiệp hội ASEAN sau Hội nghị cấp cao các nước Đông Nam Á. Đồng thời chuyên gia này cũng nhận định ASEAN chưa có phản ứng “đến nơi đến chốn” và chưa tìm được tiếng nói chung trước vụ việc trên. Sự khác biệt về lợi ích trong ASEAN vẫn rất lớn và không phải tất cả mọi nước thành viên trong khối đều có xung đột lãnh thổ với Trung Quốc, thậm chí một số nước còn muốn tìm kiếm sự hợp tác lớn hơn với Trung Quốc thay vì trong nội bộ ASEAN.

Tiến sĩ Gerhard Will cũng cho rằng việc Indonesia “được đề nghị” làm trung gian hòa giải là một “động thái khôn khéo” của Trung Quốc. Một mặt, điều đó cho thấy rõ mức độ thống nhất trong ASEAN, mặt khác, đánh đi tín hiệu về sự sẵn sàng đàm phán của Bắc Kinh. Trung Quốc đã không tính trước được sự phản ứng quá mạnh như hiện nay ở Việt Nam và hiện đang tính đường thoái lui. Điều này cho thấy Trung Quốc cũng không có một chiến lược thực sự nhất quán ở Biển Đông. Tiến sĩ Gerhard Will cũng cho rằng việc xảy ra các cuộc biểu tình bạo lực tại Việt Nam những ngày qua là điều nằm ngoài ý định của Chính phủ Việt Nam cũng như của cá nhân ông.

Trước đó, trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại thành phố Hamburg, tiến sĩ Gerhard Will đã khẳng định việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương - 981 như vậy là “một bước thụt lùi nghiêm trọng cho những nỗ lực nhằm giảm thiểu xung đột trên Biển Đông cũng như việc thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) đã được các nước ASEAN và Trung Quốc ký kết”. Hành động của Trung Quốc không phải là việc làm đầu tiên của nước này nhằm thực hiện yêu sách lãnh thổ chiếm tới gần 80% tổng diện tích Biển Đông với đường chín đoạn của họ. Ông khẳng định việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam rõ ràng là vi phạm các quy định về luật biển quốc tế mà chính Trung Quốc đã ký kết, cũng như vi phạm DOC mà các nước ASEAN và Trung Quốc ký tháng 11-2002./.