Sáng 29-7, tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá đã chủ trì Hội nghị triển khai công tác đặc xá năm 2013; sơ kết một năm thực hiện Nghị định 80/CP của Chính phủ quy định các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù; tổng kết công tác điều tra, khảo sát tình hình người chấp hành xong án phạt tù về cư trú ở các địa phương từ năm 2002 - 2012.

Đại tướng Trần Đại Quang, Bộ trưởng Bộ Công an cùng đại diện lãnh đạo một số bộ, ban, ngành Trung ương tham dự Hội nghị.

Thực hiện công tác đặc xá bảo đảm chặt chẽ, nghiêm túc, đúng quy định của pháp luật

Phát biểu ý kiến chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: Chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam đối với người phạm tội không chỉ là nghiêm trị kẻ chủ mưu, cầm đầu, cố ý gây hậu quả nghiêm trọng mà còn phát huy truyền thống nhân văn, nhân đạo của dân tộc trong việc khoan hồng đối với người tự thú, thật thà khai báo, tố giác đồng bọn, lập công chuộc tội và ăn năn hối cải. Đồng thời, mở cho họ con đường tái hòa nhập cộng đồng để trở thành công dân có ích cho xã hội.

Quán triệt sâu sắc chính sách này của Đảng và Nhà nước đối với người phạm tội đang chấp hành hình phạt tù theo Luật Đặc xá, ngày 20-7 vừa qua, Chủ tịch nước đã có Quyết định về đặc xá năm 2013, nhân dịp kỷ niệm Ngày Quốc khánh 2-9.

Cũng theo Phó Thủ tướng, trong những năm qua, cùng với việc thực hiện công tác đặc xá, Chính phủ đã ban hành Nghị định 80 ngày 16-9-2011 quy định các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù. Bộ Công an cùng các bộ, ban, ngành liên quan đã chủ động tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo thực hiện hiệu quả việc bảo đảm các biện pháp tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù, giúp họ sống lương thiện, có ích cho xã hội, phòng ngừa tái phạm và vi phạm pháp luật.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: thời gian qua, công tác đặc xá và việc bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù được các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ và đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Để thực hiện nghiêm, đạt hiệu quả cao công tác đặc xá năm 2013, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần căn cứ Luật Đặc xá, Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Chủ tịch nước và Hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá khẩn trương tổ chức triển khai thực hiện công tác đặc xá năm nay, bảo đảm chặt chẽ, nghiêm túc, đúng người, đúng tiêu chuẩn và đúng quy định của pháp luật. Các ngành Công an, Kiểm sát, Tòa án căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao làm tốt công tác tham mưu cho Hội đồng tư vấn đặc xá để triển khai kịp thời, có hiệu quả công tác đặc xá năm 2013.

Phó Thủ tướng yêu cầu các ngành Công an, Kiểm sát, Tòa án triển khai việc xét duyệt đặc xá từ cấp cơ sở phải bảo đảm đúng quy định, khách quan, vô tư. Các cơ quan tham gia Hội đồng đặc xá, nhất là cơ quan tố tụng cần đề cao trách nhiệm, phối hợp thực hiện tốt việc kiểm tra, giám sát chặt chẽ quá trình xét, duyệt từ cấp cơ sở.

Các bộ, ngành có liên quan cần triển khai có hiệu quả việc thi hành các quy định của Luật thi hành án hình sự về việc rút ngắn thời gian thử thách của án treo và giảm, miễn thời hạn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ cũng như miễn chấp hành thời hạn cấm cư trú, quản chế còn lại cho những người đã thực sự tiến bộ; chú trọng công tác tuyên truyền sâu rộng trong toàn xã hội để nhân dân hiểu và ủng hộ chủ trương đặc xá năm 2013.

Đối với thực hiện Nghị định 80 của Chính phủ, Phó Thủ tướng đề nghị: Bộ Công an khẩn trương hoàn thiện Đề án về hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù để sớm trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt; đồng thời cần chủ động, phối hợp với các cơ quan liên quan làm tốt công tác tiếp nhận, quản lý, giáo dục và giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù khi về địa phương, nhất là việc tạo cơ hội việc làm, ổn định cuộc sống, hạn chế các nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tái phạm.

Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Công an và các ngành liên quan có hướng dẫn chi tiết để thực hiện quy định của Nghị định 80 về các thủ tục liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người chấp hành xong án phạt tù. Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công an thống nhất và sớm ban hành quy định về lập, quản lý cũng như sử dụng Quỹ hòa nhập cộng đồng, bảo đảm chặt chẽ, đúng mục đích, đối tượng và hiệu quả. 

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cần thực hiện tốt các Dự án dạy nghề cho phạm nhân tại các trại giam để những người chấp hành xong án phạt tù có cơ hội tìm kiếm việc làm, ổn định cuộc sống và hạn chế tái vi phạm pháp luật. Cấp ủy và Ủy ban Nhân dân các cấp quan tâm chỉ đạo các cơ quan, đoàn thể, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trên địa bàn tạo điều kiện để những người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xá có việc làm ổn định cuộc sống.

Chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước ta đối với người lầm lỡ

Tại Hội nghị, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an, Ủy viên thường trực Hội đồng tư vấn đặc xá đã Công bố Quyết định về đặc xá năm 2013 của Chủ tịch nước và quán triệt nội dung công tác đặc xá năm nay.

Theo Quyết định của Chủ tịch nước, đối tượng đặc xá năm nay bao gồm: người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành án phạt tù tại trại giam, trại tạm giam do Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quản lý.

Người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành án phát tù được đề nghị đặc xá phải có các điều kiện như đã chấp hành án phạt tù ít nhất là một phần ba thời gian đối với án phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là mười bốn năm đối với án phạt tù chung thân, nếu sau khi đã được giảm xuống tù có thời hạn mà tiếp tục được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm sau đó không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù.

Người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn chấp hành tốt nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động; trong quá trình chấp hành án phạt tù được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tiền truy thu, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ những phạm nhân không bị kết án phạt tù về các tội phạm về tham nhũng đã 70 tuổi trở lên hoặc trên 60 tuổi nhưng thường xuyên ốm đau hoặc người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không còn khả năng thực hiện...

Quyết định của Chủ tịch nước cũng quy định rõ các trường hợp không đề nghị đặc xá như bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang có kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; trước đó đã được đặc xá; có từ hai tiền án trở lên; phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặt biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia.

Các trường hợp khác cũng không được đề nghị đặc xá như phạm các tội về ma túy bị phạt tù đến bảy năm mà thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên một năm; phạm các tội về ma túy bị phạt tù trên bảy năm đến 12 năm mà thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên hai năm; phạm các tội về ma túy bị phạt tù trên 15 năm, tù chung thân mà thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên ba năm. Trường hợp phạm hai tội giết người và cướp tài sản, giết người và hiếp dâm, giết người và hiếp dâm trẻ em, cướp tài sản và hiếp dâm, cướp tài sản và hiếp dâm trẻ em; phạm tội giết người có tổ chức, hiếp dâm có tính chất loạn luân, cướp tài sản có sử dụng vũ khí...

Về kết quả bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù, báo cáo của Bộ Công an nêu rõ: đến nay, đã huy động được sự tham gia của cả hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và đông đảo người dân, góp phần quan trọng trong phòng ngừa tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Mặt khác, đã tăng cường về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, cộng đồng, doanh nghiệp và của toàn xã hội đối với việc giúp đỡ những người lầm đường, lỡ bước quay lại tái hòa nhập cộng đồng. Đến nay, Công an các địa phương đã tiến hành xong công tác điều tra, khảo sát, có gần 300.000 người được khảo sát trên tổng số hơn 425.660 người chấp hành xong án phạt tù.

Nhân dịp này, Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam đã công bố kỷ lục Việt Nam về cuộc thi viết tự truyện “Sự hối hận và niềm tin hướng thiện” và “Sự hồi sinh từ trong tuyệt vọng” cho Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp./.