Xây dựng nông thôn mới ở huyện Nga Sơn

Huyện Nga Sơn nằm ở cực Đông Bắc của tỉnh Thanh Hóa, gồm một thị trấn và 26 xã, có đường bờ biển dài 20km với nhiều vùng triều màu mỡ, là thế mạnh để phát triển nông nghiệp. Trong điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, quá trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Nga Sơn đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của các cấp ủy, chính quyền. Với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, sau hai năm triển khai, huyện Nga Sơn đã trở thành một trong những điển hình của tỉnh Thanh Hóa về xây dựng nông thôn mới. Những thành tựu đó đã góp phần quan trọng cho sự phát triển toàn diện của huyện, nâng tốc độ tăng trưởng kinh tế của huyện lên 9,5% vào năm 2012. 

Nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả trong chỉ đạo, triển khai

Ngay sau khi có Quyết định số 800/QĐ-TTg, ngày 04-6-2010, của Thủ tướng Chính phủ, ban hành Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, huyện Nga Sơn đã có Quyết định số 1080/2010/QĐ-UBND, ngày 03-11-2010, của Ủy ban nhân dân huyện, ban hành Đề án Xây dựng nông thôn mới huyện Nga Sơn, giai đoạn 2010 - 2020, định hướng đến năm 2030. Trên cơ sở hướng dẫn của Trung ương và của tỉnh, huyện đã khẩn trương thành lập và kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới, sau được đổi tên là Ban Chỉ đạo phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, với 47 thành viên, do đồng chí Bí thư Huyện ủy làm Trưởng ban. 

Từ thực tiễn địa phương, ngay từ khi bắt đầu triển khai, huyện đã chủ động đề xuất việc lựa chọn xã điểm trong xây dựng nông thôn mới, nhằm tạo động lực và bước đi hợp lý, có hiệu quả cao trong xây dựng nông thôn mới trên toàn huyện. Trong đó, Nga An được chọn là xã điểm của tỉnh, với mục tiêu đặt ra là hoàn thành đủ 19 tiêu chí về nông thôn mới vào năm 2013. Lần lượt các xã còn lại cũng đều được xây dựng lộ trình phù hợp với đặc điểm, thế mạnh phát triển riêng. Đến nay, huyện đã có 5 xã đạt 15 tiêu chí; 6 xã đạt 14 tiêu chí; 3 xã đạt 13 tiêu chí; 5 xã đạt từ 10 đến 12 tiêu chí; 7 xã đạt từ 6 đến 9 tiêu chí.

Huyện ủy và ủy ban nhân dân đã chủ động chỉ đạo và phân công các ngành, phòng, ban của huyện phối hợp với các xã trong hướng dẫn, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện các tiêu chí về nông thôn mới, đồng thời, triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào việc tổng hợp thông tin. Nhờ đó, các văn bản hướng dẫn của huyện về xây dựng đề án, quy hoạch nông thôn mới đã được ban hành và triển khai có hiệu quả, sâu sát xuống từng cơ sở. Công tác lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở các xã cũng như việc chỉ đạo các xã ký hợp đồng với các đơn vị tư vấn trong lập quy hoạch cũng được Ban Chỉ đạo huyện triển khai quyết liệt, được nhân dân đồng tình ủng hộ, do đó, công tác này đã nhanh chóng được hoàn thành ngay trong nửa đầu năm 2012. Đến nay, 100% số xã của huyện đã được phê duyệt đề án xây dựng nông thôn mới.

Công tác tuyên truyền có hiệu quả, góp phần nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của cán bộ và nhân dân về xây dựng nông thôn mới 

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Nga Sơn, việc phát huy vai trò trung tâm của người dân luôn được huyện xác định rõ. Để nhân dân nhận thức đầy đủ, sâu sắc, từ đó có ý thức tích cực, chủ động, trách nhiệm khi tham gia vào quá trình xây dựng nông thôn mới, công tác tuyên truyền đã trở thành nội dung trọng tâm, xuyên suốt cả quá trình và được triển khai dưới nhiều hình thức phong phú.

Hai năm qua, nhiều hoạt động tuyên truyền của huyện về xây dựng nông thôn mới đã đem lại hiệu quả thiết thực, như: vận động thực hiện phong trào “Toàn huyện chung sức xây dựng nông thôn mới”, thực hiện năm “Dân vận khéo, dân vận chính quyền gắn với phong trào xây dựng nông thôn mới”; phối hợp với các đoàn thể nhân dân tổ chức tuyên truyền về các chủ đề “Kiến thức nhà nông với xây dựng nông thôn mới”, “Phụ nữ chung sức xây dựng nông thôn mới”,… Bên cạnh đó, việc tăng cường tuyên truyền thông qua các buổi họp dân, sinh hoạt cộng đồng ở nhà văn hóa, khu dân cư cũng góp phần tạo được chuyển biến sâu sắc trong nhận thức của nhân dân về chương trình xây dựng nông thôn mới của huyện.

Cùng với đó, từ quan điểm “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, việc nâng cao nhận thức, chất lượng đội ngũ cán bộ tham gia vào quá trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Nga Sơn luôn được quan tâm, thực hiện thường xuyên. Trong hai năm qua, phối hợp với Trường Đại học Xây dựng và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh, huyện đã mở được hai lớp tập huấn kiến thức cho hơn 700 lượt cán bộ, 52 lớp bồi dưỡng kiến thức, hội nghị chuyên đề cho hơn 5.000 lượt cán bộ, với nội dung bám sát các văn bản của Trung ương và của tỉnh về chương trình xây dựng nông thôn mới và vận dụng phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế của địa phương. 

Thực tiễn xây dựng nông thôn mới ở huyện Nga Sơn thời gian qua đã đánh dấu quá trình thay đổi quan trọng về tư duy của cán bộ và nhân dân trong huyện. Từ chỗ coi chương trình xây dựng nông thôn mới là một dự án đầu tư mà chủ thể là Nhà nước, gắn với đó là tâm lý bị động, trông chờ, ỷ lại, họ đã nhận thấy chủ thể chính là người dân nông thôn, còn Nhà nước chỉ đóng vai trò là bà đỡ, đồng thời xác định trách nhiệm xây dựng nông thôn mới là của cả xã hội. Từ đó, huyện đã chủ động, sáng tạo trong huy động sức dân, thực hiện “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong xây dựng nông thôn mới. 

Phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân

Ở huyện Nga Sơn, quá trình xây dựng nông thôn mới không chỉ được thực hiện dựa trên hệ thống tiêu chí, mà còn có nền tảng là sự phát triển kinh tế và nâng cao mọi mặt đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. 

Trong quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới, lãnh đạo huyện Nga Sơn luôn chủ động phối hợp triển khai các cơ chế, chính sách, dự án nhằm hỗ trợ nhân dân trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, như: chương trình xóa đói, giảm nghèo, chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn, chương trình dạy nghề, giải quyết việc làm, xuất khẩu lao động, chính sách tín dụng vay vốn ưu đãi phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn,… Đồng thời, có chủ trương, chính sách phù hợp để tạo môi trường thuận lợi cho các hình thức tổ chức sản xuất phát triển. Hiện nay, toàn huyện có 27 hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp với tổng số 2.958 xã viên, trong đó có 16 hợp tác xã hoạt động có hiệu quả, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế ở địa phương; mô hình trang trại, gia trại phát triển mạnh với khoảng 70 trang trại chăn nuôi công nghiệp, đạt tiêu chí của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Việc chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cơ cấu cây trồng, đưa các giống mới, cây trồng mới có giá trị kinh tế cao vào sản xuất đã góp phần đưa sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện không ngừng tăng trưởng. Nhờ đó, giá trị sản xuất nông nghiệp của huyện tăng từ 253.240 triệu đồng (năm 2010) lên 272.320 triệu đồng (năm 2012); bình quân lương thực đầu người từ 415kg (năm 2010) tăng lên 445kg (năm 2012);…

Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, các ngành dịch vụ - thương mại của huyện từ năm 2010 đến năm 2012 cũng đạt được tốc độ tăng trưởng khá, cụ thể: giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tăng 16,5% ; tổng giá trị hàng hóa bán lẻ và doanh thu dịch vụ thị trường xã hội tăng 42,2%; tổng giá trị xuất khẩu tăng 215%,… Việc đẩy mạnh các ngành nghề nông thôn ở huyện đã từng bước tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động địa phương, giúp họ ổn định cuộc sống, nâng cao thu nhập. Hai năm qua, 5.000 lao động đã được giải quyết việc làm, nâng thu nhập của người dân nông thôn lên 14,5 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo (theo tiêu chí mới) giảm còn 6,25%. 

Không chỉ được cải thiện đáng kể về đời sống vật chất, người dân trên địa bàn huyện Nga Sơn còn không ngừng được chăm lo về giáo dục, y tế, văn hóa - xã hội. Việc đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục đã tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các cấp học trên toàn huyện. Từ nguồn xã hội hóa, huyện đã xây dựng được 194 phòng học cho ba cấp học; cải tạo cảnh quan sư phạm, bổ sung các điều kiện phục vụ hoạt động dạy học cho các trường, trở thành huyện có tỷ lệ trường đạt chuẩn cao thứ hai trong tỉnh. Số lượng và chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục ngày càng được nâng lên đã góp phần đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Năm 2012, số học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở tiếp tục học trung học phổ thông và bổ túc văn hóa là 90,2%, vượt chuẩn nông thôn mới 5,2%; huyện còn là một trong năm đơn vị của tỉnh hoàn thiện phổ cập mầm non cho trẻ năm tuổi. 

Công tác y tế trên địa bàn huyện cũng từng bước được củng cố và phát triển về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn lực và chất lượng khám, chữa bệnh. Hiện nay, hệ thống y tế cơ sở trên toàn huyện đã được hoàn chỉnh quy hoạch, đội ngũ y, bác sĩ thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng; nhờ đó, chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân trong huyện không ngừng được nâng lên. Công tác y tế dự phòng không để xảy ra dịch bệnh nguy hiểm; vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm được thực hiện tốt. Đến nay, toàn huyện đã có 24 xã đạt chuẩn quốc gia về y tế giai đoạn 1 và có 4 xã đạt chuẩn quốc gia y tế giai đoạn 2. 

Lĩnh vực văn hóa, xã hội, cơ sở hạ tầng, thiết chế văn hóa, hệ thống tổ chức và đội ngũ cán bộ cũng không ngừng được củng cố. Phát huy nội lực từ nhân dân, việc xây dựng các khu dân cư văn hóa trên địa bàn huyện được hoàn thành nhanh chóng, nhiều nhà văn hóa khang trang được xây dựng đã trở thành nơi sinh hoạt văn hóa tập thể với các hoạt động sôi nổi của nhân dân địa phương. Việc “Thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội” cũng trở thành nền nếp; các hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng được mở rộng đã góp phần đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của các tầng lớp nhân dân. Hiện nay, toàn huyện có 6 xã được công nhận đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới. 

Bảo đảm an ninh, trật tự, xây dựng nông thôn ngày một khang trang hơn

Để tạo môi trường ổn định, thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới, việc bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội là vô cùng quan trọng. Trong hai năm qua, công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật và đấu tranh không khoan nhượng với các loại tội phạm luôn được lãnh đạo huyện chỉ đạo sát sao. Huyện thường xuyên mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, không để xảy ra tội phạm có tổ chức, hoạt động theo kiểu xã hội đen, sử dụng vũ khí nóng; kết hợp với hoạt động của các tổ an ninh trật tự, tổ an ninh xã hội, góp phần xử lý, hòa giải kịp thời các vụ việc trong cộng đồng dân cư. Hiện nay, số xã đạt tiêu chuẩn “vững mạnh toàn diện, an toàn làm chủ, sẵn sàng chiến đấu” chiếm trên 80%. Sự ổn định về an ninh, trật tự, cùng những thành tựu trong phát triển sản xuất, nâng cao mọi mặt đời sống nhân dân đã tạo nên những điều kiện và môi trường thuận lợi để triển khai xây dựng nông thôn mới có hiệu quả ở huyện Nga Sơn. Thực tế đó cũng đã từng bước được hiện lên rõ nét trong bức tranh về nông thôn nơi đây.

Bên cạnh đó, diện mạo của làng quê ở Nga Sơn đã có nhiều thay đổi, ngày càng hiện đại và khang trang hơn. Từ số vốn huy động được trong xây dựng nông thôn mới, chủ yếu từ sự đóng góp của nhân dân (trên dưới 60%), nhiều công trình hạ tầng thiết yếu mới đã được dựng lên; nhiều trạm y tế, trụ sở, nhà văn hóa, khu thể thao xã và phòng học, nhà ở dân cư được sửa chữa, nâng cấp. Tận dụng việc hỗ trợ xi măng từ nguồn ngân sách trung ương, các xã đã chủ động, sáng tạo trong huy động thêm nguồn vốn đối ứng để xây dựng nhiều công trình hạ tầng nông thôn. Hiện nay, toàn huyện đã bê tông hóa được 14,19km đường trục xã, 47,09km đường liên thôn, 113,77km đường ngõ xóm; kiên cố hoá 68,37km đường giao thông nội đồng, 63,391km kênh mương nội đồng;… Ngoài ra, việc vận động dồn đổi ruộng đất để thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới không chỉ được khẩn trương hoàn thành, mà qua đó còn tạo được quỹ đất công dành cho các công trình xây dựng nông thôn mới là 1.151ha; nhân dân còn hiến, góp 366,77ha đất cho đầu tư phát triển giao thông, thủy lợi và các công trình phúc lợi khác. Đến Nga Sơn hôm nay, ta có thể thấy những con đường bê tông rộng rãi chạy khắp các làng quê thanh bình, những cánh đồng “dồn điền đổi thửa” ngút ngàn, những nhà văn hóa khang trang, những mô hình kinh tế mới, những con người hăng say lao động, sản xuất, kinh doanh,… Tất cả đã thật sự làm nên một diện mạo mới đầy hứng khởi cho vùng quê vốn còn nhiều khó khăn này.

Không ngừng củng cố, kiện toàn hệ thống chính trị cơ sở 

Thực tiễn xây dựng nông thôn mới ở huyện Nga Sơn thời gian qua đã chứng minh rằng, việc phát huy sức mạnh tổng thể của hệ thống chính trị chính là cơ sở, tiền đề để tập hợp nhân dân, là chìa khóa cho mọi thành công. Trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở huyện, việc củng cố, kiện toàn hệ thống chính trị cơ sở là một nội dung quan trọng, luôn được quan tâm, thực hiện thường xuyên. Các cấp ủy thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình tư tưởng trong cán bộ, đảng viên, triển khai học tập, quán triệt và chỉ đạo tổ chức thực hiện kịp thời các nghị quyết của Đảng bộ tỉnh và của Trung ương Đảng, nghiêm túc tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI của Đảng, đồng thời đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. 

Cấp ủy và chính quyền các cấp luôn phát huy tốt vai trò trong lãnh đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội nói chung và đặc biệt là nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, hướng mạnh về cơ sở, tập trung nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở hội. Các tổ chức này đã vận động cán bộ, hội viên, đoàn viên và các tầng lớp nhân dân hưởng ứng, tham gia tích cực công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị; qua đó, góp phần thiết thực nâng cao hiệu quả lãnh đạo, triển khai xây dựng nông thôn mới ở huyện.

*      *