Theo Phó Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Trần Văn Tú, tính đến ngày 15-9-2011, biên chế của Tòa án nhân dân địa phương hiện có 12.118 người, trong đó có 4.855 thẩm phán. So với biên chế mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phân bổ cho năm 2009-2010, hiện nay Tòa án nhân dân địa phương còn thiếu 684 biên chế. 

Trong các năm qua, biên chế của ngành tòa án nhân dân đã được bổ sung để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tuy nhiên, do tình hình số lượng án các loại thuộc thẩm quyền giải quyết của ngành tòa án nhân dân tăng hàng năm khoảng 15%-20%, phát sinh nhiều tòa án nhân dân địa phương quá tải.

Tới đây, số lượng các vụ án hành chính thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân theo Luật Tố tụng hành chính sẽ tăng lên rất lớn. Đó là những đòi hỏi khách quan, cần thiết phải bổ sung biên chế, số lượng thẩm phán cho ngành tòa án nhân dân.

Để triển khai thực hiện Luật Tố tụng hành chính, giải quyết số lượng các loại án tăng hàng năm, bổ sung biên chế cho các đơn vị tòa án mới được thành lập, đáp ứng công tác thi hành án hình sự, công tác phát triển và ứng dụng công nghệ, Tòa án Nhân dân Tối cao trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt bổ sung thêm 1.893 biên chế cho các tòa án nhân dân địa phương, trong đó, bổ sung 1.486 biên chế cho Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.

Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cơ bản nhất trí sự cần thiết phải bổ sung biên chế và số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân địa phương; nhấn mạnh việc phân bổ biên chế, số lượng Thẩm phán cho Tòa án nhân dân địa phương ở thời điểm này cần phải tính đến yêu cầu trước mắt và lâu dài, có lộ trình cụ thể và tính dự báo đối với việc tổ chức lại hệ thống tòa án cũng như thẩm quyền của tòa án các cấp theo tinh thần cải cách tư pháp.

Ủy ban Tư pháp cho rằng việc bổ sung biên chế và số lượng thẩm phán Tòa án nhân dân địa phương phải bảo đảm các nguyên tắc phân bổ biên chế để bảo đảm giải quyết công việc. Vì vậy, không nên tăng đồng đều mang tính chất bình quân, mà chỉ nên tăng biên chế và Thẩm phán ở các đơn vị đang gặp khó khăn.

Cho ý kiến về nội dung này, nhiều ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ băn khoăn về khả năng tuyển dụng, cũng như việc bảo đảm chất lượng cán bộ của ngành tòa án (hiện mỗi năm ngành chỉ tuyển dụng được khoảng 400 biên chế) và đề nghị Tòa án Nhân dân Tối cao chú trọng các giải pháp tạo nguồn tuyển dụng bảo đảm chất lượng; xây dựng chế độ, chính sách có tính đặc thù để thu hút nguồn nhân lực.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển, điều đáng quan tâm không chỉ là việc hoàn thành chỉ tiêu mà quan trọng hơn là bảo đảm chất lượng cán bộ. Theo ông, đã đến lúc cần tính đến việc đào tạo đội ngũ Thẩm phán một cách bài bản thông qua đại học chuyên ngành.

Bên cạnh đó, nghiên cứu việc kéo dài thời hạn nghỉ hưu đối với Thẩm phán trong một số trường hợp ở những cấp độ khác nhau. Vấn đề tổ chức lại hệ thống Tòa án cũng như thẩm quyền của Tòa án các cấp theo tinh thần cải cách tư pháp cũng cần được khẩn trương thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng và Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cũng ủng hộ chủ trương tăng biên chế để đáp ứng yêu cầu công việc, tuy nhiên không nên hạn chế trong một vài năm mà nên có cái nhìn dài hạn để tránh sức ép cho ngành tòa án, bên cạnh đó là xây dựng hệ thống chế độ, chính sách về tuyển dụng, lương, cơ chế hợp lý... để có căn cứ thực hiện.

Theo Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Trương Hòa Bình, để giải quyết những khó khăn về nguồn tuyển dụng cán bộ, công chức, ngành đã thực hiện nhiều giải pháp như: tiến hành tuyển dụng biên chế ở những nơi có nguồn tuyển dụng để điều chuyển, biệt phái cho những nơi có nguồn tuyển dụng khó khăn; kiến nghị chính sách thu hút cán bộ; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng, đào tạo lại, đào tạo theo địa chỉ... Tuy nhiên, giải pháp cơ bản vẫn là tiền lương và chế độ đặc thù.

Sau khi xem xét, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý với phương án Ủy ban Tư pháp đưa ra là bổ sung 1.713 biên chế cho Tòa án nhân dân địa phương năm 2012-2013. Tổng biên chế của Tòa án nhân dân địa phương là 14.515 người.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Tòa án Nhân dân Tối cao tổng kết, rà soát, đánh giá biến động về biên chế trong ngành, kiến nghị sửa đổi, bổ sung phù hợp tình hình mới, gắn với việc tiếp tục hoàn thiện tổ chức, bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Tòa án nhân dân các cấp.

Cũng trong buổi sáng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý với đề nghị của Tòa án Nhân dân Tối cao cử đồng chí Trần Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nội vụ làm Ủy viên Hội đồng tuyển chọn Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao, Thẩm phán Tòa án Quân sự Trung ương, thay đồng chí Trần Hữu Thắng nghỉ chế độ./.