Đảng Nhân dân cách mạng Lào: lịch sử hình thành và phát triển

Vào giữa thập niên 50 của thế kỷ XX, trước đòi hỏi của thực tiễn lịch sử, ngày 22-3-1955, Đảng Nhân dân Lào được thành lập, đảm nhận sứ mệnh lãnh đạo con thuyền cách mạng Lào, mở ra một trang sử mới cho nhân dân các bộ tộc Lào trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Khi thành lập, Đảng có gần 400 đảng viên, do vậy, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu lúc bấy giờ là phải “ra sức xây dựng Đảng Nhân dân Lào trở thành Đảng vững mạnh của giai cấp công và nhân dân lao động để có đầy đủ khả năng lãnh đạo cách mạng Lào đi đến thắng lợi cuối cùng”(1). Xuất phát từ chủ trương đó, trong giai đoạn đầu cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, dù phải tập trung lãnh đạo toàn dân, toàn quân dốc sức cho cuộc kháng chiến, nhưng công tác xây dựng Đảng luôn được Đảng Nhân dân Lào coi trọng.

Đảng Nhân dân Lào được tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ, thống nhất về ý chí và hành động, lấy tự phê bình và phê bình làm quy luật phát triển. Mục tiêu xây dựng Đảng là “làm cho Đảng trở thành Đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Đảng kết nạp những người giác ngộ quyền lợi của giai cấp và lợi ích của dân tộc, tuyệt đối trung thành với Đảng, được nhân dân tín nhiệm và có lý lịch chính trị rõ ràng vào Đảng”(2). Thành công của công tác xây dựng Đảng những năm này đã góp phần đưa cách mạng Lào phát triển lên một bước mới.

Sau thất bại trong chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ tiếp tục âm mưu chống phá cách mạng Lào. Năm 1969, cùng với việc thực hiện chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” ở miền Nam Việt Nam, đế quốc Mỹ đã đẩy chiến tranh đặc biệt ở Lào thành “Chiến tranh đặc biệt tăng cường”. Từ đây, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân các bộ tộc Lào đứng trước thử thách ngặt nghèo nhất. Trước tình hình đó, để tiếp tục lãnh đạo cuộc kháng chiến của nhân dân Lào tiến lên, ngày 3-2-1972, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ II Đảng Nhân dân Lào được triệu tập tại Viêng Xay (Hủa Phăn), với sự tham dự của 125 đại biểu thay mặt cho 2 vạn đảng viên trong cả nước. Đại hội quyết định đổi tên Đảng Nhân dân Lào thành Đảng Nhân dân cách mạng Lào.

Về công tác xây dựng Đảng, Đại hội đã chỉ rõ: “Nhiệm vụ cơ bản có ý nghĩa hơn cả hiện nay là tăng cường xây dựng Đảng vững mạnh về mọi mặt cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, tăng cường tính chất giai cấp công nhân, tính tiên phong chiến đấu của Đảng... Đảng tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ, cá nhân phục tùng tổ chức, thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, toàn Đảng phục tùng Trung ương... Việc xây dựng Đảng phải phục vụ và quan hệ chặt chẽ với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng trong từng giai đoạn và gắn chặt với phong trào đấu tranh cách mạng của quần chúng...; phải xây dựng cả số lượng, chất lượng nhưng lấy chất lượng làm gốc để bảo đảm tính chất giai cấp công nhân và tính tiên phong chiến đấu cho Đảng”(3). Nghị quyết về công tác xây dựng Đảng do Đại hội II đề ra là nội dung mang tầm chiến lược, phù hợp với đặc điểm và thực tiễn cách mạng, đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân Lào.

Những thành tựu đạt được trong công tác xây dựng Đảng

Thực hiện Nghị quyết Đại hội II, trong giai đoạn cuối cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đảng Nhân dân cách mạng Lào phát triển nhanh chóng về mọi mặt; đã lãnh đạo nhân dân Lào giành được những thắng lợi quyết định trên các mặt trận Thượng, Trung và Hạ Lào, buộc đế quốc Mỹ phải kí Hiệp định Viêng Chăn (ngày 21-2-1973), công nhận quyền dân tộc cơ bản và quyền tự quyết của nhân dân Lào. Tiếp đó, nắm bắt thời cơ cách mạng, Đảng Nhân dân cách mạng đã phát động cuộc tiến công và nổi dậy giành chính quyền trong toàn quốc thắng lợi. Ngày 2-12-1975, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đã ra đời.

Trước sự xoay chuyển của tình hình đất nước, công tác xây dựng Đảng của Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã có sự thay đổi phù hợp, được đánh dấu bằng thành công của Hội nghị Tổ chức toàn quốc lần thứ IV (tháng 1-1978). Hội nghị đề ra nhiệm vụ, phương châm xây dựng Đảng trong giai đoạn mới, trong đó khẳng định: Việc xây dựng Đảng phải xuất phát từ nhiệm vụ chính trị và nhằm hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Đảng. Để xây dựng Đảng vững mạnh, phải thường xuyên tăng cường tính chất của giai cấp công nhân, phải xây dựng Đảng vững mạnh cả ba mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức; xây dựng Đảng phải gắn chặt với xây dựng chính quyền và phong trào quần chúng, tăng cường củng cố và phát triển cơ sở Đảng; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng trong giai đoạn mới.

Sau hội nghị, kế hoạch xây dựng Đảng thời kì mới được triển khai mạnh mẽ trên toàn quốc. Từ năm 1975 đến năm 1980, số đảng viên Đảng Nhân dân cách mạng Lào tăng thêm 10.000 người; 72% số xã, 44% số bản trong cả nước có tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Đến cuối năm 1985, số đảng viên cả nước Lào là 45.000 người, tăng gần 2 lần so với năm 1976.

Như vậy, trải qua 10 năm đầu xây dựng chế độ mới, công tác xây dựng Đảng là một trong những kết quả nổi bật của Đảng Nhân dân cách mạng Lào. Cùng với kết quả của những mặt công tác khác, thành công của công tác xây dựng Đảng đã góp phần quan trọng làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Lào; từng bước đưa nước Lào vượt qua gian nan, giành những kết quả mới trên bước đường khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế - xã hội, tạo ra các tiền đề và điều kiện thuận lợi cho đất nước tiến lên.

Từ thành công của 10 năm đầu sau giải phóng, năm 1986, Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã tiến hành Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IV. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn, nêu bật những thành công, hạn chế của việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng III, Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã đề ra đường lối “đổi mới toàn diện có nguyên tắc” đối với sự phát triển của Lào. Về nhiệm vụ xây dựng Đảng, Đại hội nhấn mạnh phải: Tăng cường củng cố các tổ chức lãnh đạo và quản lý, nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở, cải tiến công tác cán bộ, phát huy vai trò tiền phong gương mẫu của đảng viên, xây dựng tác phong làm việc mới, giữ vững nguyên tắc tổ chức và tiến hành sinh hoạt đảng một cách nghiêm túc, tăng cường mạnh mẽ công tác tư tưởng nhằm tiếp thu nhận thức mới và tư duy mới,v.v...

Với chủ trương mang tính đột phá này, công tác xây dựng Đảng của Đảng Nhân dân cách mạng Lào những năm cuối thập kỷ 80 của thế kỷ XX đạt được nhiều kết quả. Đến năm 1991, số lượng đảng viên tăng 15.000 người so với năm 1985. Đánh giá thành công vượt bậc của công tác xây dựng Đảng, Hội nghị Tổ chức toàn quốc lần thứ VII (từ ngày 17 đến ngày 27-12-1991) khẳng định: “Có được những thành công và thắng lợi đó nhờ Đảng ta lúc nào cũng kiên định tính chất của giai cấp công nhân, kiên quyết đấu tranh vì mục tiêu lý tưởng cao cả của Đảng; lúc nào Đảng ta cũng đề cao tinh thần độc lập tự chủ, sáng tạo trong việc đề ra đường lối; Đảng có sự đoàn kết thống nhất, nhất là trong cơ quan lãnh đạo của Đảng; lúc nào Đảng cũng nắm vững nguyên tắc trong việc xây dựng Đảng kiểu mới theo chủ nghĩa Mác - Lê-nin”(4).

Điểm nổi bật về công tác xây dựng Đảng của Đảng Nhân dân cách mạng Lào thời kỳ này là đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng ở cơ sở. Ngày 25-11-1993, Hội nghị Bí thư chi bộ toàn quốc đã khai mạc tại thủ đô Viêng Chăn. Ngoài việc nêu lên những ưu điểm đạt được của công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, Hội nghị đã chỉ ra những mặt hạn chế, như: Giáo dục đường lối chính sách của Đảng cho tổ chức cơ sở đảng chưa đều khắp. Cấp ủy đảng địa phương và ngành chưa đề ra chủ trương cụ thể và có trọng điểm trong việc xây dựng tổ chức cơ sở đảng. Một số chi bộ chưa biết lãnh đạo và đề ra chủ trương cho phù hợp với đường lối mới,v.v...

Từ thực tiễn tình hình, Hội nghị đã rút ra một số kinh nghiệm: Muốn xây dựng cơ sở và chi bộ đảng tốt, vững mạnh về mọi mặt, trước hết, Đảng bộ của các bộ và địa phương phải tiếp tục thực hiện chiến lược chuyển xuống cơ sở, mỗi đảng viên phải quán triệt và nắm vững vai trò, phạm vi quyền hạn và trách nhiệm của bản thân; cấp ủy cấp trên phải quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo và quản lý, kiểm tra một cách thường xuyên các hoạt động của tổ chức cơ sở Đảng; tổ chức cho quần chúng góp ý kiến xây dựng Đảng, đồng thời phải có chính sách phù hợp đối với bí thư cấp ủy đảng và cán bộ ở cơ sở.

Trong lúc công cuộc đổi mới đất nước Lào đang được triển khai một cách toàn diện, từ ngày 18 đến 20-3-1996, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI Đảng Nhân dân cách mạng Lào được triệu tập. Đại hội đã xác định các chủ trương lớn và phương hướng nhiệm vụ đối với từng lĩnh vực công tác. Đại hội thông qua Điều lệ Đảng sửa đổi; xác định phương châm xây dựng Đảng là: (1) Quan tâm giáo dục, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. (2) Kết hợp giữa việc xây dựng Đảng với việc tăng cường hiệu lực quản lý của nhà nước, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng. (3) Việc củng cố xây dựng Đảng phải lấy chất lượng làm gốc; kết nạp những phần tử ưu tú đủ điều kiện vào Đảng, kiên quyết đưa đảng viên thoái hóa biến chất ra khỏi Đảng.

 Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI về công tác xây dựng Đảng đã phát huy được nhưng ưu điểm, khắc phục được những nhược điểm trong công tác xây dựng Đảng, qua đó làm cho Đảng Nhân dân cách mạng Lào tiếp tục phát triển. Đến Đại hội VIII (năm 2006), số lượng đảng viên Đảng Nhân dân cách mạng Lào có gần 148.600 người; Đại hội Đảng IX (năm 2011) con số này là hơn 191.700 người. Đây là kết quả lớn nhất về xây dựng Đảng của Đảng Nhân dân cách mạng Lào đạt được.

Có thể nói, từ một Đảng nhỏ bé khi mới thành lập, với chủ trương và đường lối đúng đắn, công tác xây dựng Đảng ở Lào đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, qua đó góp phần vào sự lớn mạnh toàn diện của Đảng Nhân dân cách mạng Lào. Đặc biệt, những đảng viên Đảng Nhân dân cách mạng Lào luôn là những người tiền phong, gương mẫu, đi đầu trong mọi hoạt động và lĩnh vực công tác, là cầu nối giữa ý Đảng với lòng dân, nơi đưa những chủ trương, đường lối của Đảng ăn sâu, bám rễ vào đời sống của nhân dân các bộ tộc Lào. Trước mắt, tình hình quốc tế và khu vực sẽ còn nhiều diễn biến phức tạp, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, công tác xây dựng Đảng vẫn là một nội dung quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của Đảng Nhân dân cách mạng Lào.

Những bài học kinh nghiệm

Từ thực tiễn công tác xây dựng Đảng, Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, trong mọi hoàn cảnh, cần luôn kiên trì đường lối đổi mới có nguyên tắc và sáng tạo. Trong quá trình đổi mới, Đảng luôn kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Hai là, luôn chú trọng xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, đổi mới công tác xây dựng Đảng. Phát huy dân chủ trong Đảng, thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, giữ vững kỷ cương, kỷ luật; giữ gìn và tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng; coi trọng xây dựng tổ chức cơ sở Đảng.

Ba là, luôn chăm lo xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ bản lĩnh chính trị, phẩm chất, trí tuệ và năng lực hoạt động thực tiễn để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Luôn tạo sự chuyển biến thực sự và đồng bộ trong công tác cán bộ trên tất cả các khâu: đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng và chính sách.

Bốn là, gắn bó mật thiết với nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng. Cán bộ, đảng viên và công chức luôn là công bộc của nhân dân.

Năm là, luôn tăng cường và nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát. Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nghị quyết, quyết định của Đảng để phát huy ưu điểm, phòng ngừa và khắc phục kịp thời sai lầm, khuyết điểm; kiểm tra, giám sát công tác, năng lực và phẩm chất của cán bộ, đảng viên, xây dựng tổ chức Đảng, cơ quan nhà nước và cán bộ, đảng viên ngày càng trong sạch, vững mạnh./.

-------------------------------------------------

(1) Cương lĩnh hành động trước mắt Đảng Nhân dân Lào được trình bày tại Đại hội thành lập Đảng Nhân dân Lào ngày 22-3-1955, Hủa Phăn, 1955.

(2) Điều lệ Đảng Nhân dân Lào, tháng 3-1955.

(3) Ban Chỉ đạo nghiên cứu lí luận và thực tiễn Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào: Lịch sử Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005, tr.160-161.

(4) Ban Chỉ đạo nghiên cứu lí luận và thực tiễn Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào: Lịch sử Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Nxb CTQG, Hà Nội.2005, tr.246.