Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn coi trọng công tác vận động phụ nữ, xác định phụ nữ có vai trò to lớn trong việc tập hợp, xây dựng lực lượng của cách mạng. Đây là tầm nhìn chiến lược của Đảng và của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mục tiêu cơ bản của cách mạng Việt Nam là giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, tạo điều kiện cho mọi người, trong đó có phụ nữ có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện để phát triển toàn diện.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: Nói đến phụ nữ là nói đến phần nửa xã hội. Nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài người, nếu không giải phóng phụ nữ thì việc xây dựng chủ nghĩa xã hội chỉ một nửa… Nước độc lập mà dân không được hưởng hạnh phúc, tự do thì độc lập dân tộc chẳng có nghĩa lý gì. Đây không chỉ là hoài bão, lý tưởng của Đảng và Bác Hồ mà nó là con đường hết sức đúng đắn để đưa dân tộc ta đi tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Trong đó, giải phóng phụ nữ là một mục tiêu cụ thể cần thực hiện “chúng ta làm cách mạng để giành lấy tự do, độc lập, dân chủ, bình đẳng trai gái đều ngang quyền nhau”.

Việt Nam là quốc gia ở châu Á, chịu ảnh hưởng và tác động nhiều của tư tưởng Nho giáo, ý thức hệ phong kiến, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” đã để lại dấu ấn đậm nét và hậu quả nặng nề trong ý thức và đời sống xã hội. Đây là một trong những rào cản lớn trong tiến trình giải phóng và phát triển xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: Chúng ta làm cách mạng là để giành lấy tự do, độc lập, dân chủ, bình đẳng trai gái đều ngang quyền nhau. Đàn ông phải kính trọng phụ nữ. Đây là nội dung mang tính nhân văn, tính cách mạng trong đường lối cách mạng của Đảng ta. Thấm nhuần quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta thực hiện nhất quán đường lối, quan điểm về giải phóng phụ nữ, thực hiện nam nữ bình quyền, đặt sự nghiệp giải phóng phụ nữ gắn liền với sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.

Trong cách mạng dân tộc dân chủ cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, giải phóng và phát triển toàn diện phụ nữ là một trong những mục tiêu của cách mạng Việt Nam, có ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến sự phát triển của đất nước. Sự nghiệp giải phóng phụ nữ không chỉ dừng lại ở quan điểm, tư tưởng mà quan trọng hơn là Đảng và Nhà nước ta đã đề ra những chủ trương, chính sách với những nhiệm vụ và giải pháp cụ thể, tạo điều kiện để phụ nữ tham gia ngày càng nhiều vào mọi mặt của đời sống xã hội. Bộ luật Lao động của nước ta khẳng định: Nhà nước bảo đảm quyền làm việc của phụ nữ bình đẳng về mọi mặt với nam giới; tạo mọi điều kiện để lao động nữ phát huy khả năng của mình, bảo hộ các chế độ làm việc, sử dụng lao động nữ và chế độ liên quan đến thai sản trong quá trình lao động… Đây là văn bản pháp lý bảo đảm quyền của lao động nữ, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, tạo điều kiện để phụ nữ phát huy vai trò của mình trong đời sống xã hội. Địa vị chính trị, kinh tế, xã hội của phụ nữ được bảo đảm, có ý nghĩa quyết định cho quyền bình đẳng và giải phóng phụ nữ trong thực tế. Với những quan điểm và chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước cùng với sự phấn đấu vươn lên của phụ nữ cả nước nói chung, vị trí, vai trò của phụ nữ đã ngày càng được khẳng định trong thực tế xã hội.

Trong nhiều năm qua, Việt Nam luôn có nữ Phó Chủ tịch nước, nữ bộ trưởng, thứ trưởng, vụ trưởng, chủ tịch hội, phó chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố, đô thị loại 1... Trong số 500 đại biểu Quốc hội khóa XIII hiện nay có 122 đại biểu là nữ, tỷ lệ nữ trong Quốc hội nước ta cao hơn so với nhiều nghị viện khác trên thế giới. Ngày 3-3 vừa qua, tại Lễ trao giải thưởng Kovalevskaia được tổ chức tại Hà Nội, Đảng và Nhà nước đã trao tặng giải thưởng vinh dự trên cho hai nhà khoa học nữ. Một là, PGS.TSVũ Thị Thu Hà, Phó Viện Trưởng Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam, người đã có nhiều đóng góp trong việc xây dựng và phát triển ngành Công nghệ xúc tác, lọc, hóa dầu. Chị là cán bộ khoa học đầu tiên và hiện nay là người duy nhất của Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam đã đi sâu vào nghiên cứu các công nghệ xúc tác trong sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường. Hai là, PGS,TS Lê Thị Thanh Nhàn, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học - Đại học Thái Nguyên, chị đã có 16 công trình được công bố trên những tạp chí toán quốc tế uy tín được ISI xếp hạng, trong đó có 13 công trình trên Tạp chí SCI và 3 công trình trên Tạp chí SCIE. Đặc biệt, chị có 5 công trình trên Journal of Algebra - tạp chí quốc tế uy tín trong chuyên ngành Đại số, trong đó có những công trình được nhiều nhà toán học trên thế giới quan tâm trích dẫn. Với những thành tích xuất sắc đó, chị trở thành phó giáo sư trẻ nhất được phong chức danh năm 2005.

Thêm vào đó, trong các lĩnh vực của đời sống xã hội chị em phụ nữ đã tích cực tham gia và có đóng góp quan trọng vào các phong trào: “giỏi việc nước, đảm việc nhà”, “đền ơn đáp nghĩa”, “xóa đói, giảm nghèo”, phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế gia đình, cần kiệm xây dựng đất nước; Phong trào nuôi con khỏe, dạy con ngoan, vì an ninh Tổ quốc..v.v. Trong các phong trào thi đua yêu nước, xuất hiện nhiều tài năng, điển hình tiên tiến trong thời kỳ phát triển mới: có 19 nữ anh hùng và 225 nữ chiến sỹ thi đua toàn quốc trong thời đổi mới. Các chị là những tấm gương tiêu biểu của phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ phát triển mới. Thực tế cho thể thấy, việc thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách hết sức đúng đắn của Đảng và Nhà nước về công tác vận động, giải phóng phụ nữ đã tạo điều kiện để phụ nữ phát huy khả năng vươn lên có những đóng góp tích cực cho sự phát triển xã hội, góp phần vào thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, cũng còn những hạn chế như việc thực hiện chính sách, pháp luật về bình đẳng giới, tình trạng bạo lực gia đình ở Việt Nam khá phổ biến. Có 7,4% số người được hỏi cho biết từng chứng kiến bạo lực thể chất tại cộng đồng, 25% số gia đình từng xảy ra tình trạng bạo lực tình dục…, trong nhiều gia đình vẫn còn tư tưởng coi nặng con trai, nhẹ con gái. Những năm gần đây xuất hiện tình trạng trẻ sơ sinh nam nhiều hơn nữ làm mất cân bằng giới tính đến mức báo động. Ở nhiều địa phương cũng như một số ngành chưa tạo điều kiện để phụ nữ vươn lên đóng góp cho sự phát triển. Đây là những tồn tại cần được khắc phục.

Hiện nay, đất nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa dưới ánh sáng Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện có những thuận lợi, cơ hội lớn nhưng thách thức, khó khăn cũng hết sức gay gắt. Trong bối cảnh đó, đòi hỏi chúng ta cần phát huy sức mạnh toàn dân tộc. Thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy và phát huy sức mạnh của cả cộng đồng dân tộc, mọi giới, mọi lứa tuổi, mọi vùng của đất nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của cách mạng do Đảng đề ra. Tiếp tục thực hiện mục tiêu giải phóng phụ nữ, vận động phụ nữ tham gia thực hiện đường lối đổi mới, nghị quyết Đại hội XI của Đảng ta khẳng định: “Nâng cao trình độ mọi mặt và đời sống vật chất, tinh thần của phụ nữ. Nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện các luật pháp, chính sách đối với lao động nữ, tạo điều kiện để phụ nữ thực hiện tốt vai trò của mình; tăng tỷ lệ phụ nữ tham gia vào cấp ủy và bộ máy quản lý nhà nước. Kiên quyết đấu tranh chống các tệ nạn xã hội và các hành vi bạo lực, buôn bán , xâm hại và xúc phạm nhân phẩm phụ nữ” (2). Tạo điều kiện để phụ nữ thực hiện vai trò của mình là công dân, người lao động, người mẹ, người thầy đầu tiên của con người; bồi dưỡng, đào tạo để phụ nữ tham gia ngày càng nhiều vào các hoạt động xã hội, các cơ quan lãnh đạo và quản lý ở các cấp; chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, bà mẹ, trẻ em; bổ xung và hoàn chỉnh các chính sách về bảo hộ lao động, bảo hiểm xã hội, thai sản, chế độ đối với lao động nữ…

Để đáp ứng yêu cầu của sự phát triển của đất nước, trong công cuộc giải phóng phụ nữ hiện nay cần tập trung giải quyết tốt những nội dung sau:

Thứ nhất: tiếp tục nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội về công tác phụ nữ và vấn đề bình đẳng giới. Các cấp, các ngành cần khẩn trương thể chế hoá các quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác phụ nữ và công tác cán bộ nữ trong tình hình mới; lồng ghép vấn đề giới trong quá trình xây dựng và thực hiện các chương trình, kế hoạch chung. Coi trọng các chính sách xã hội, các chính sách về giới để giảm nhẹ lao động nặng nhọc cho phụ nữ. Tao điều kiện nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng nghề nghiệp cho phụ nữ…để chị em phát huy vai trò của mình, tham gia ngày càng nhiều vào các hoạt động xã hội, các cơ quan lãnh đạo và quản lý các cấp.

Thứ hai, bản thân phụ nữ cần tự mình nỗ lực phấn đấu, vươn lên nhằm đáp ứng các yêu cầu của xã hội và nhiệm vụ của cách mạng. Bên cạnh những thách thức của thời đại, phụ nữ Việt Nam còn cần vượt qua thách thức “trọng nam khinh nữ” từ ngàn xưa để lại, khắc phục tư tưởng tự ti, an phận, cam chịu và thụ động. Đây là hạn chế lớn đòi hỏi phụ nữ phải vượt qua. Mặt khác, phụ nữ cũng cần khắc phục tư tưởng ỷ lại và trông chờ vào Đảng và Nhà nước và xã hội đem lại quyền lợi cho chính mình. Phụ nữ cần tăng cường đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau, thông qua các tổ chức Hội phụ nữ các cấp, khắc phục khó khăn, phát huy nội lực để hòan thành nhiệm vụ. Đồng thời, chị em cũng cần nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, mạnh dạn đấu tranh để bảo vệ quyền lợi của mình.

Thứ ba, phát huy vai trò của Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và tổ chức Hội Phụ nữ các cấp nhất là ở cơ sở thực hiện quyền làm chủ của mình, đấu tranh bảo vệ những quyền lợi hợp pháp và chính đáng của mình. Hội Phụ nữ các cấp phải trở thành trường học rộng lớn trong sự nghiệp bồi dưỡng, giáo dục, rèn luyện, tổ chức phụ nữ để giúp họ thực hiện sự nghiệp giải phóng phụ nữ. Giải phóng phụ nữ, thực hiện bình đẳng về giới là nguyện vọng thiết tha của phụ nữ nhưng mỗi người phụ nữ không thể đứng ra tự giải quyết cho mình mà cần có một tổ chức đại diện. Vì vậy, Hội Phụ nữ các cấp cần chủ động phối hợp với các ngành tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành những chủ trương, chính sách tạo điều kiện cho công tác phụ vận được thực hiện tốt.

Vượt lên mọi khó khăn, thách thức, phát huy truyền thống anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang, phụ nữ Việt Nam đã, đang và sẽ góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ phát triển mới./.
---------------------------------
(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2000, tập 6, tr 432
(2) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chinh trị quốc gia, Hà Nội, năm 2011, tr 243