Mục lục Hồ sơ sự kiện số 87 (30-10-2009)

- Bí ẩn các nền văn minh cổ Nam Mỹ

Đã có nhiều nền văn minh cổ từng xuất hiện ở Nam Mỹ trước khi người châu Âu đến chinh phục vùng đất này vào cuối thế kỷ XV. Đó là các nền văn minh của người Ca-ran (Caral), May-a (Maya), A-dơ-tếch (Aztec) Tôn-tếch (Toltec), In-ca (Inca), An-đét (Andes)...

*** Vấn đề và bình luận

Trần Nhàn - Lời nhắn nhủ của phế tích

Trên thế giới, hiếm có nơi nào có nhiều nền văn minh trải qua nhiều thăng trầm suốt chiều dài lịch sử loài người cho tới nay, như ở khu vực Trung và Nam Mỹ. Ngày nay, những gì đã được phát hiện và bảo tồn, cho dù đa phần chỉ là phế tích, đều là những chính tích thuyết phục về sự phát triển rực rỡ của các nền văn minh đã tàn lụi ấy. Còn rất nhiều điều bí ẩn vẫn chưa được lý giải, rất nhiều câu đố vẫn thách thức trí tuệ nhân loại và rất nhiều thông điệp của quá khứ vẫn chưa được giải mã...

Bảo Chi - Giới khoa học bác bỏ thuyết “Ngày tận thế 2012”

Có một truyền thuyết được cho là của người Maya nói rằng, Trái Đất sẽ tới ngày tận thế vào năm 2012. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng, truyền thuyết đó chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng phương Tây chứ không liên quan gì đến người Maya cả. Và người Maya hiện đại cũng chẳng có tài liệu gì cho biết, tổ tiên của họ đã nói như vậy.

Hằng Thu - Vì sao đế chế Inca diệt vong?

Tại sao một nền văn minh đang cực kỳ thịnh, với 6 triệu dân lại có thể bị diệt vong một cách dễ dàng và khó hiểu đến vậy? Cho đến nay, có nhiều giả thuyết được đưa ra, nhưng đều chưa thực sự thuyết phục.

Việt Ân (Theo AP) - Người Maya tự hủy diệt chính mình

Các nhà khoa học thuộc Quỹ nghiên cứu của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã xác định rằng, chính người Maya đã tự tiêu diệt nền văn minh của họ, khi họ phá rừng và phá hủy môi trường xung quanh để mưu sinh.

Phương Thùy - Những “kiệt tác” của người Maya

*** Bên lề sự kiện

Hà Cận - Bảo vệ thổ dân tóc dài trong rừng rậm Amazon

Vào giữa năm 2008, một chiếc trực thăng bay qua một trong những khu vực hẻo lánh ở vùng rừng rậm nhiệt đới Amazon, Brazil đã chụp lại được hình ảnh của một bộ lạc địa phương sống tách biệt với thế giới bên ngoài. Khu vực này nằm giữa biên giới Brazil và Peru. Sự kiện này làm dấy lại mối quan tâm đến việc phát hiện và bảo tồn các nhóm thổ dân châu Mỹ còn sống rải rác trong vùng rừng rậm nhiệt đới.

Duy Xuyên - Machu Pichu - phế tích thiên đường của người Inca

Dân Da Đỏ Nam và Trung Mỹ, đã một thời có nền văn hóa rực rỡ, nhiều nhà sử học và khảo cổ học thường ví các nền văn minh này như nền văn minh Ai Cập. Một trong những nền văn minh rực rỡ ấy là Vương quốc Inca.

Nguyễn Bình - Câu chuyện về cây côca và mối thù của người Anh-điêng

Năm 1499, lần đầu tiên các nhà thám hiểm châu Âu đặt chân lên mảnh đất Venezuela thuộc Nam Mỹ. Tại đây, họ đã gặp rất nhiều thổ dân Anh-điêng (Indien) đang nhai một loại thuốc màu xanh có tên là côca, trên vai họ luôn đeo hai quả hồ lô, một quả đựng đầy côca, quả còn lại đựng một loại bột màu trắng. Thỉnh thoảng họ lại lấy một chiếc que, chấm loại bột trắng đó đưa vào miệng rồi cho côca vào nhai cùng.

*** Kinh tế và hội nhập

Dũng Lê - Cần sớm tái cấu trúc nền kinh tế

Nền kinh tế Việt Nam không chỉ sớm thoát khỏi suy giảm, hơn thế, còn giữ được sự ổn định, tăng trưởng ở mức khá so với không ít nước trong bối cảnh của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Đấy là điều được đề cập sâu đậm ở kỳ họp thứ 6, Quốc hội khoá XII khai mạc sáng 20-10. Tuy nhiên, những thách thức, khó khăn vẫn còn không ít. Vì thế, nhiều đại biểu đã kiến nghị Chính phủ cần bắt tay ngay vào thực hiện đề án tái cấu trúc nền kinh tế trong năm 2010.

TS Nguyễn Minh Phong - Để các tập đoàn và doanh nghiệp nhà nước trở thành trụ cột trong nền kinh tế

Trong nền kinh tế hiện đại, đa dạng hóa đầu tư trở thành yêu cầu và xu hướng phát triển quan trọng của các doanh nghiệp và tập đoàn kinh tế trên thế giới. Tuy nhiên, xu hướng này cũng có thể dẫn đến sự sụp đổ hay suy yếu của nhiều doanh nghiệp và tập đoàn, đặc biệt khi các hoạt động đầu tư này được tiến hành bằng vốn đi vay, trong khi thiếu cơ chế quy trách nhiệm và kiểm soát đầu tư hiệu quả...

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Nhân An - Nước Pháp tranh cãi vì con trai Tổng thống

Cuộc tranh luận về việc Giăng Sác-cô-dy (Jean Sarkozy), con trai cả của Tổng thống Pháp Ni-cô-la Sác-cô-dy (Nicolas Sarkozy), được đề cử tranh chức Chủ tịch EPAD - cơ quan Nhà nước đặc trách việc quy hoạch khu La Défense - khu văn phòng dịch vụ thương mại vào loại lớn nhất ở châu Âu - đang khiến chính trường nước Pháp nóng lên. Song trước cáo buộc là thao túng và dàn dựng sự việc từ lâu, điện Ê-li-dê (Élysée) không hề nao núng.

Hương Ly - Hối lộ trong chiến tranh

Tuần qua, trong nội bộ các nước NATO dấy lên cuộc tranh luận khá gay gắt về chuyện các lực lượng I-ta-li-a (Italia) ở Áp-ga-ni-xtan (Afghanistan) có thể đã đút tiền hối lộ những chiến binh Ta-li-ban (Taliban) để không bị sa vào chiếc “cối xay thịt” trên chiến trường. Chuyện hư thực thế nào sẽ được phân giải nhưng ít ai biết được rằng, các lực lượng vũ trang Mỹ có thể được xếp đầu bảng trong “chiến thuật hối lộ” đối phương để giành chiến thắng nhằm tránh đổ máu.

Tiến Trung - Pakistan trước hiểm họa khủng bố

Chỉ trong vòng nửa tháng qua, gần 200 người Pa-ki-xtan (Pakistan) đã thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương trong một loạt vụ tấn công táo tợn của phiến quân Ta-li-ban (Taliban) trên khắp nước này. Gây bất ngờ nhất là vụ tấn công đáng kinh ngạc vào Tổng hành dinh quân đội Pakistan ở thành phố Rawalpindi, cho thấy phiến quân Taliban ở Pakistan đang hồi phục và đặt quốc gia Nam Á này trước hiểm họa khủng bố ngày càng gia tăng.

Lý Mạc Phù - “Không có lửa làm sao có khói”

Sau gần 30 năm mới lại có chuyện đại diện của Iran và Israel ngồi cùng bàn và đối thoại trực tiếp với nhau. Chủ đề của cuộc đối thoại là khu vực không có vũ khí hạt nhân ở Trung Đông. Tính nhạy cảm của chủ đề này ở chỗ Israel đã sở hữu nhưng chưa từng công nhận có vũ khí hạt nhân còn Iran lại đang mắc mớ với Mỹ, phương Tây và Israel trong vấn đề hạt nhân và bị phía bên kia cho rằng đang theo đuổi kế hoạch chế tạo vũ khí hạt nhân. Chỉ riêng chuyện này thôi cũng đã đủ khiến dư luận trong cũng như ngoài khu vực bất ngờ.

*** Văn hóa - xã hội

Cúc Nhật - Độc đáo Nà Tăm

Từ trung tâm huyện lỵ Tam Đường (Lai Châu), muốn vào Nà Tăm phải đi qua khoảng 10km đường với rất nhiều con dốc, xa xa là dãy núi đá cao ngất. Xã Nà Tăm 100% là dân tộc Lào sinh sống với ngành nghề chủ yếu là nông nghiệp và dệt thổ cẩm… Người Lào ở Nà Tăm có nhiều phong tục, tập quán, nhiều nét đắc sắc về văn hóa mà ai một lần đến đều không thể quên…

Trung Thu (tổng hợp) - Phụ nữ Ấn Độ: Định mệnh đã đổi thay

Trong xã hội nam quyền như Ấn Độ, phụ nữ đang từng bước vượt qua mọi rào cản, sự kỳ thị để vươn lên những vị trí cao trong chính trường, nắm giữ các chức vụ then chốt tại những doanh nghiệp lớn. Họ nêu cao vai trò, khả năng, sức sáng tạo của mình trên mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội và giương cao ngọn cờ đấu tranh cho bình đẳng giới.

*** Văn học - nghệ thuật

Mỹ An (Theo VOA, Reuters. The Ruston Daily) - “Giấc mơ Mexico” về nền văn minh Maya suy tàn

Những đỉnh cao chói sáng của nền văn minh Maya khi tồn tại cũng như sự biến mất đột ngột của nó không chỉ thu hút sự chú ý của các nhà sử học, mà còn là đề tài đầy me hoặc đối với giới điện ảnh và văn học, trong đó có tiểu thuyết gia Pháp từng đoạt giải Nobel Văn học, Lơ Cơ-lê-di-ô (Le Clézio) và đạo diễn Hollywood, men Gisp-xơn (Mel Gibson).

*** Nhân vật với lịch sử

Nguyễn Sơn - Li Miêng Pắc - Từ cậu bé bán hàng rong trở thành Tổng thống Hàn Quốc

Xuất thân từ một gia đình nghèo khó hiếm khi được ăn no, Li Miêng Pắc (Lee Myung-bak) đã vượt qua mọi trở ngại để trở thành Chủ tịch Công ty xây dựng Hun - đai (Huyndai), Thị trưởng Thủ đô Xơ-un (Seoul) rồi Tổng thống Hàn Quốc. Cuộc đời thành công như huyền thoại của ông là một minh chứng hùng hồn cho giá trị của lao động và ý chí khao khát vươn lên.

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới