Cách đây 74 năm, thực hiện chỉ thị của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, ngày 22-12-1944, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân - đội quân chủ lực đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam - được thành lập. Đây là sự kiện chính trị, lịch sử trọng đại, đánh dấu sự ra đời, phát triển của lực lượng vũ trang cách mạng Việt Nam; khẳng định sự vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng về xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân và dân tộc ta.

Trải qua hơn bảy thập niên xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội ta luôn đoàn kết, gắn bó máu thịt với nhân dân, kiên định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, càng đánh càng mạnh, lập nhiều chiến công hiển hách, chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, làm nòng cốt cho toàn dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; xứng đáng là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Trong hơn 30 năm đổi mới đất nước, Quân đội nhân dân luôn nỗ lực, phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, thực hiện tốt chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất; chủ động làm tốt công tác nghiên cứu, dự báo chiến lược, tham mưu với Đảng, Nhà nước có quyết sách đúng đắn, xử lý kiên quyết, kịp thời, hiệu quả các tình huống quốc phòng, an ninh cả trên không, trên biển, biên giới và nội địa, không để bị động, bất ngờ. Quân đội ta đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững chắc; tích cực triển khai toàn diện và thực hiện có hiệu quả các mặt công tác, như huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, chấp hành kỷ luật, xây dựng chính quy, hậu cần, kỹ thuật, công nghiệp quốc phòng, đối ngoại quốc phòng... Đời sống, điều kiện sinh hoạt của bộ đội ngày càng được cải thiện; chất lượng tổng hợp, sức mạnh, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu của toàn quân ngày càng được nâng lên.

Toàn quân chú trọng thực hiện tốt công tác dân vận, thắt chặt tình đoàn kết “Quân và dân như cá với nước, đoàn kết một lòng, học hỏi, giúp đỡ lẫn nhau”(1); tích cực tham gia giúp đỡ nhân dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh; chủ động phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, tìm kiếm, cứu nạn..., góp phần tô thắm phẩm chất tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, cùng nhân dân củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc.

Đảng bộ Quân đội và toàn quân luôn quán triệt, thực hiện tốt phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; có nhiều chủ trương, biện pháp củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn quân, gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; tập trung xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, luôn kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa. Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, cán bộ, chiến sĩ quân đội luôn gương mẫu đi đầu, nêu cao tinh thần chịu đựng gian khổ, hy sinh, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, thực sự là chỗ dựa vững chắc, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Những kết quả, thành tích mà Đảng bộ Quân đội và toàn quân đạt được trong thời gian qua có ý nghĩa quan trọng, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững ổn định chính trị - xã hội và môi trường hòa bình để xây dựng, phát triển đất nước.

Trong những năm tới, trên thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển là xu thế chủ đạo nhưng còn tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường; tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, ly khai, khủng bố, tấn công mạng có chiều hướng gia tăng; các nước lớn sẽ thực thi nhiều biện pháp cứng rắn hơn trong quan hệ quốc tế cả về chính trị lẫn kinh tế, sẵn sàng thỏa hiệp vì lợi ích quốc gia, dân tộc họ. Biển Đông vẫn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra xung đột, đe dọa đến sự ổn định, phát triển của khu vực và an ninh thế giới. Ở trong nước, bên cạnh thuận lợi là cơ bản, chúng ta cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức trong phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các thế lực thù địch, phản động tăng cường các hoạt động chống phá ta về chính trị, kinh tế, tư tưởng, văn hóa; thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa” Quân đội... Trước tình hình đó, để hoàn thành tốt trọng trách được giao, Quân đội nhân dân phải tiếp tục nỗ lực phấn đấu, phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống. Trước hết, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, thường xuyên nghiên cứu, nắm chắc tình hình, nâng cao chất lượng dự báo chiến lược, thực hiện tốt chức năng tham mưu với Đảng, Nhà nước về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đây là nội dung quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong bối cảnh nước ta đang hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Quân đội nhân dân phải thường xuyên quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quan điểm, phương châm chỉ đạo của Đảng về quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; chủ động làm tốt công tác nghiên cứu, đánh giá, dự báo tình hình, làm cơ sở để tham mưu với Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối quân sự, quốc phòng đúng đắn, khoa học, có đối sách phù hợp, kịp thời xử lý kiên quyết, thắng lợi các tình huống về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, không để Tổ quốc bị động, bất ngờ về chiến lược. Các cơ quan, đơn vị, nhất là cơ quan chiến lược của Bộ Quốc phòng phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành có liên quan, nhất là Bộ Công an, Bộ Ngoại giao để chia sẻ thông tin, thực hiện tốt công tác nghiên cứu, dự báo chiến lược. Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 347-NQ/QUTW, ngày 23-5-2015, của Quân ủy Trung ương, về “Nâng cao chất lượng nghiên cứu, dự báo và tham mưu chiến lược quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; nắm vững những nội dung cơ bản của các chiến lược, đề án về quốc phòng, an ninh; tích cực nghiên cứu, dự báo, đánh giá đúng tình hình trong nước, khu vực và thế giới, các tình huống quốc phòng, những vấn đề phức tạp nảy sinh cùng động thái của các nước liên quan đến quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước.

Bảo đảm khách quan, khoa học, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm trong nghiên cứu, dự báo chiến lược; phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng, vận dụng đan xen, tổng hợp trên tất cả các ngành, lĩnh vực có liên quan; coi trọng việc dự báo, tham mưu về các đối sách chiến lược, kịp thời giải quyết tốt các mối quan hệ quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Trên cơ sở đó, có kế hoạch, phương án ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa; chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và triệt tiêu các nhân tố bất lợi bên trong, bảo đảm chủ động trong mọi tình huống.

Hai là, phát huy vai trò nòng cốt của Quân đội nhân dân trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị, trong đó Quân đội nhân dân giữ vai trò nòng cốt. Để hoàn thành trọng trách đó, Quân đội cần chủ động phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành ở Trung ương và các địa phương tích cực xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh cả về tiềm lực, lực lượng và thế trận, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp với thực tiễn và đặc điểm, thế mạnh của từng vùng, từng địa phương. Cùng với xây dựng lực lượng và các nguồn lực, cần tập trung xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, đặc biệt là “thế trận lòng dân” vững chắc, nhất là ở các địa bàn chiến lược, khu vực biên giới, biển, đảo.

Trên cơ sở tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 22-9-2008, của Bộ Chính trị khóa X, “Về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới”, triển khai thực hiện tốt quy hoạch tổng thể bố trí quốc phòng kết hợp phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn cả nước đến năm 2020; bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách huy động nguồn lực địa phương cho xây dựng tiềm lực của khu vực phòng thủ; nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập khu vực phòng thủ các cấp, bảo đảm cho các địa phương có thể chủ động đối phó, xử lý tốt các tình huống quốc phòng, an ninh trong cả thời bình và thời chiến. Phát huy tốt vai trò nòng cốt của các doanh nghiệp quốc phòng, khu kinh tế - quốc phòng trong phát triển kinh tế - xã hội kết hợp với củng cố quốc phòng, an ninh ở địa bàn chiến lược đặc biệt khó khăn dọc biên giới đất liền, trên biển, hải đảo; huy động các doanh nghiệp công nghiệp ngoài lực lượng vũ trang tham gia sản xuất, sửa chữa trang, thiết bị cho Quân đội, góp phần tăng cường tiềm lực quốc phòng và tiết kiệm ngoại tệ, ngân sách nhà nước. Thực hiện nghiêm túc Luật Quốc phòng và Luật Dân quân tự vệ, nhất là chỉ đạo xây dựng điểm mô hình chốt chiến đấu của dân quân thường trực biên giới; Đề án xây dựng hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới; kế hoạch mở rộng lực lượng dân quân tự vệ trong các trạng thái sẵn sàng chiến đấu, trạng thái quốc phòng. Tích cực đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng; thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về quốc phòng ở các ban, bộ, ngành, địa phương; tăng cường phối hợp với lực lượng công an giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên từng địa bàn và cả nước.

Ba là, tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội nhân dân, đủ sức làm nòng cốt cho toàn dân trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.

Nghị quyết Đại hội XII của Đảng khẳng định: “Củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia, ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó Quân đội nhân dân và Công an nhân dân là nòng cốt”(2). Như vậy, Quân đội không chỉ là chủ thể, mà còn là đối tượng cần được xây dựng, bảo đảm nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, đủ sức làm nòng cốt cho toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Theo đó, cần tập trung xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; cán bộ, chiến sĩ quân đội phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; chủ động phát hiện và đấu tranh có hiệu quả với mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và “phi chính trị hóa” Quân đội của các thế lực thù địch. Cùng với đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân phải chú trọng thực hiện tốt công tác chính sách, công tác dân vận, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, phong trào thi đua “Quyết thắng” và cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; ra sức xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh gắn với cơ quan vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong thực hiện ba khâu đột phá mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X đã xác định; tập trung rà soát, sắp xếp tổ chức, biên chế Quân đội theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, cơ cấu hợp lý; triển khai thực hiện có hiệu quả kết luận, nghị quyết của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội đến năm 2021; bảo đảm vũ khí, trang bị đến năm 2025; thành lập mới, tổ chức lại một số cơ quan, đơn vị theo kế hoạch. Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 765-NQ/QUTW, ngày 20-12-2012, của Quân ủy Trung ương, về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”; triển khai nhiều biện pháp đồng bộ, hiệu quả, tạo sự chuyển biến về chất lượng huấn luyện, diễn tập hiệp đồng quân, binh chủng, diễn tập đối kháng trong các môi trường; nâng cao trình độ làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhất là vũ khí, trang bị mới, hiện đại. Đẩy mạnh ứng dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào nghiên cứu khoa học và công nghệ quân sự, phát triển công nghiệp quốc phòng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới.

Bốn là, đẩy mạnh công tác hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, tạo thế và lực để bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Công tác hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng có vai trò quan trọng đối với sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, Quân đội nhân dân phải tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, trọng tâm là Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 10-4-2013, của Bộ Chính trị, “Về hội nhập quốc tế” và Nghị quyết số 806-NQ/QUTW, ngày 31-12-2013, của Quân ủy Trung ương, về “Hội nhập quốc tế và đối ngoại về quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”. Trên cơ sở đó, đẩy mạnh hội nhập quốc tế và đưa công tác đối ngoại quốc phòng đi vào chiều sâu, bền vững. Tăng cường hợp tác với các nước cả trên bình diện song phương lẫn đa phương; ưu tiên hợp tác với các nước láng giềng, củng cố, phát triển mối quan hệ với các nước lớn, coi trọng hợp tác với các nước trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các nước bạn bè truyền thống, nhằm giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước, tăng cường quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Trong hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, phải nắm vững nguyên tắc chiến lược, nhưng hết sức linh hoạt, mềm dẻo về sách lược để tổ chức thực hiện đúng đắn, sáng tạo đường lối, chủ trương đối ngoại của Đảng; gắn kết chặt chẽ nội dung hợp tác về chính trị, quốc phòng với các nội dung hợp tác về kỹ thuật, trang, thiết bị quân sự, thương mại quân sự, công nghiệp quốc phòng và các hoạt động quốc phòng khác thành một thể thống nhất để thực hiện thắng lợi các mục tiêu hội nhập quốc tế và đối ngoại đã đề ra. Tích cực, chủ động tham gia các cơ chế hợp tác quốc phòng đa phương, nhất là cơ chế về hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, các cuộc diễn tập đa phương trong lĩnh vực nhân đạo, tìm kiếm, cứu nạn, cứu trợ thảm họa ở từng quy mô khác nhau. Trước mắt, Quân đội cần chủ động xây dựng, hoàn chỉnh Đề án tổng thể hoạt động đối ngoại quốc phòng năm 2020 - khi Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN; thực hiện tốt các cuộc giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới giữa Việt Nam và các nước láng giềng; đưa Bệnh viện dã chiến cấp 2 tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc ở Nam Xu-đăng..., góp phần tạo sự hiểu biết lẫn nhau, xây dựng lòng tin chiến lược, nâng cao vị thế, uy tín của Quân đội và đất nước trên trường quốc tế.

Năm là, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ Quân đội, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Đây là vấn đề có tính nguyên tắc nhằm bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác xây dựng Đảng; trọng tâm là các kế hoạch, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” và Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016, của Bộ Chính trị, “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, gắn với Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X, cùng các quy chế, quy định của Đảng. Coi trọng nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, năng lực tổ chức thực hiện nghị quyết, nhất là trong lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ trọng yếu, chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, đề cao tự phê bình và phê bình. Kịp thời củng cố, kiện toàn cấp ủy các cấp phù hợp với quá trình điều chỉnh tổ chức lực lượng ở từng cơ quan, đơn vị; tăng cường quản lý, giáo dục, rèn luyện, phát huy vai trò tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc nguyên tắc, quy trình, quy chế về công tác cán bộ; có nhiều giải pháp thiết thực, cụ thể trong quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý, sử dụng cán bộ bảo đảm cân đối về cơ cấu, số lượng và chất lượng, nhất là cán bộ cấp chiến dịch, chiến lược. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng; coi trọng kiểm tra, giám sát việc lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng, lấy ngăn chặn, phòng ngừa là chủ yếu, bảo đảm 100% số cơ quan, đơn vị tuyệt đối an toàn về chính trị. Xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng các cấp vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, ngang tầm nhiệm vụ. /.

-----------------------------------------------------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 14, tr. 435
(2) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 148