Vai trò, vị trí, tầm quan trọng của các cơ quan tham mưu chiến lược

Các cơ quan Đảng ở Trung ương là cơ quan trong hệ thống chính trị, có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật và quy định của Đảng, có một số đặc điểm công tác khác biệt với các cơ quan khác trong hệ thống chính trị, đó là công tác tham mưu chiến lược.

Đặc trưng nổi bật của các cơ quan tham mưu, giúp Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư là ở tầm trí tuệ cao, chiến lược, đối sách, quyết sách ở tầm vĩ mô tổng thể, toàn diện trong toàn Đảng. Trong tham mưu có nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, dự báo xu hướng, triển vọng, từ đó đề xuất chủ trương, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp.

Các kết quả nghiên cứu, điều tra, khảo sát, các báo cáo về ngành, địa phương được soạn thảo dưới dạng các tờ trình, đề án, báo cáo phân tích, dự thảo nghị quyết, chính sách, chương trình, kế hoạch… là các sản phẩm thể hiện tính chất đa dạng của công tác tham mưu. Công việc này đòi hỏi đảng viên là cán bộ, công chức làm tham mưu chiến lược của các cơ quan tham mưu của Đảng phải đạt tiêu chuẩn ở mức cao hơn để có thể tổng kết thực tiễn, khái quát, nâng lên thành lý luận.

Trong thời gian qua, nhận thức về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của các cơ quan tham mưu chiến lược, cấp cao nhất cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ta đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết tăng cường năng lực, hiệu quả các lĩnh vực công tác tham mưu của Đảng; coi trọng việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện và kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện chỉ thị, nghị quyết của Đảng; đề cao việc cải cách thủ tục hành chính trong các cơ quan tham mưu của Đảng. Cụ thể là:

- Phương thức lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương mà trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị và Ban Bí thư đối với các cơ quan tham mưu có nhiều đổi mới như: sắp xếp lại các đảng bộ khối cơ quan Trung ương (từ 7 đảng bộ thành 3 đảng bộ khối trực thuộc Trung ương: Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương; Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Trung ương; Đảng bộ Ngoài nước); từng bước đổi mới phong cách, lề lối làm việc trong các cơ quan tham mưu của Đảng Trung ương.

- Quan tâm đến việc xây dựng đảng bộ, chi bộ cơ quan trong sạch, vững mạnh; xây dựng đội ngũ đảng viên, cán bộ, công chức, trước hết là cấp ủy viên các cấp có trình độ và năng lực lãnh đạo. Kịp thời bổ sung, kiện toàn chi ủy viên, ủy viên ban thường vụ đảng ủy, ủy viên ban chấp hành đảng bộ cơ quan; lựa chọn những cán bộ, đảng viên làm công tác tham mưu chiến lược ở các cơ quan Trung ương của Đảng có phẩm chất đạo đức tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý thức trách nhiệm, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, năng lực thực tiễn, bảo đảm đủ về số lượng và chất lượng, bảo đảm sự kế thừa và phát huy tốt giữa các thế hệ cán bộ. Đặc biệt phải có khả năng tham mưu trong phát hiện vấn đề mới, bức xúc ở tầm vĩ mô, chủ động dự báo tình hình nhanh nhạy, kịp thời, sát, đúng và trúng để giúp Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư có đầy đủ thông tin, tình hình để phân tích đánh giá, lựa chọn để có những quyết sách chuẩn xác, thích hợp nhất về những vấn đề trọng đại của Đảng, của đất nước trong điều kiện thế giới có đầy biến động phức tạp, khó lường hiện nay.

- Thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt đảng bộ, chi bộ và sinh hoạt cấp ủy; giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và sinh hoạt đảng, trong hoạt động của các cơ quan Đảng ở Trung ương và các đơn vị tham mưu của các cơ quan Đảng ở Trung ương. Đổi mới nội dung, hình thức, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, tăng cường sinh hoạt chính trị, sinh hoạt chuyên đề gắn với lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị thuộc các cơ quan Đảng Trung ương, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

- Nêu cao tính tiên phong, gương mẫu của tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trước hết là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, thủ trưởng cơ quan, đơn vị, tăng cường vai trò của chi bộ, của lãnh đạo cơ quan, đơn vị trong quản lý, giáo dục kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên. Quan tâm lãnh đạo cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ, phát huy dân chủ, tăng cường đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ và từng chi bộ, cơ quan, đơn vị.

- Cán bộ, đảng viên nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động, sáng tạo, không ngừng phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ được lãnh đạo các ban Đảng Trung ương và thủ trưởng các đơn vị thuộc các ban Đảng ở Trung ương giao theo mục tiêu, yêu cầu, tiến độ đã đề ra và từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu chiến lược, là lực lượng nòng cốt thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị do Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao.

- Tăng cường phối hợp giữa đảng ủy cơ quan và lãnh đạo ban, giữa chi ủy và lãnh đạo vụ, cục, đơn vị trong việc xây dựng chương trình, kế hoạch công tác, tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao; tiếp tục cải tiến phương pháp, lề lối làm việc, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, nhất là công tác nghiên cứu, tham mưu, đề xuất.

- Chỉ đạo các chi ủy phối hợp với lãnh đạo vụ, cục, đơn vị tổ chức triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị; thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ của các vụ, đơn vị; làm tốt công tác quản lý, đánh giá cán bộ, coi trọng việc đào tạo, bồi dưỡng gắn với quy hoạch và bố trí, sử dụng cán bộ để nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả của công tác tham mưu.

- Đảng ủy, các chi ủy, chi bộ chủ động, tích cực phối hợp với lãnh đạo ban, lãnh đạo các vụ, đơn vị nghiên cứu rà soát, điều chỉnh tổ chức bộ máy; bổ sung, sửa đổi chức năng, nhiệm vụ và quy chế làm việc của ban, của các vụ, cục, đơn vị; xây dựng và thực hiện các quy định, quy chế liên quan đến công tác nội bộ cơ quan; xây dựng tổ chức thực hiện tốt đề án vị trí việc làm của từng cán bộ tham mưu, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ quan bảo đảm về số lượng và chất lượng để có thể đáp ứng yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ tham mưu chiến lược của các cơ quan Đảng Trung ương.

- Thực hiện có hiệu quả các giải pháp tăng cường cải cách hành chính trong Đảng, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý điều hành, xây dựng Đảng bộ cơ quan trong sạch, vững mạnh; xác định rõ thẩm quyền trách nhiệm của tập thể, cá nhân lãnh đạo các cơ quan Đảng Trung ương và lãnh đạo các vụ, cục trực thuộc các cơ quan Đảng Trung ương trong từng khâu công việc.

- Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan Đảng Trung ương trong tham mưu, giúp Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng trong toàn Đảng. Cử cán bộ có năng lực tham gia các tổ biên tập các đề án, báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và của các cơ quan Đảng ở Trung ương có chất lượng, hiệu quả.

- Cải tiến lề lối làm việc, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, thực hiện nghiêm Quy chế thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; phòng, chống tham nhũng trong các cơ quan Đảng ở Trung ương. Phát động và chỉ đạo triển khai thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các đợt thi đua theo chuyên đề. Thông qua sinh hoạt đảng bộ, ban chấp hành đảng bộ, ban thường vụ đảng ủy, sinh hoạt chi ủy, chi bộ sinh hoạt ban, các vụ, cục thuộc các cơ quan Đảng ở Trung ương đã tăng cường đoàn kết thống nhất nội bộ, góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị trong sạch, vững mạnh toàn diện.

Một số vấn đề đặt ra

Một là, do đặc thù công tác của các cơ quan Đảng ở Trung ương, nhiều nhiệm vụ được Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao đột xuất với yêu cầu ngày càng cao, phải hoàn thành trong thời gian ngắn, có tác động cả hệ thống chính trị; nhiều công việc không đo lường được thời gian, chi phí nhân lực, khó đánh giá việc hoàn thành công việc; chưa có quy trình xây dựng các đề án công tác do Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và của lãnh đạo các cơ quan Đảng ở Trung ương giao.

Hai là, chưa thực sự coi trọng đổi mới phong cách, lề lối làm việc trong các cơ quan tham mưu của Đảng ở Trung ương, cụ thể như: tình trạng họp hành nhiều, văn bản, giấy tờ nhiều còn phổ biến; chất lượng tham mưu ban hành các nghị quyết, chỉ thị của Đảng còn hạn chế nhiều mặt, thiếu chiều sâu, tầm nhìn chiến lược dài hạn, còn chung chung, khó thể chế hóa, không rõ lộ trình, giải pháp thực hiện cụ thể… chưa chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện và giám sát việc thực hiện chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng; nói chưa đi đôi với làm, nói nhiều, làm ít, né tránh, đùn đẩy, thiếu gương mẫu…

Ba là, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng thông qua tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong các cơ quan tham mưu của Đảng ở Trung ương nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chức năng tham mưu chiến lược, hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng thường xuyên và đột xuất do Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao. Do vậy, rất cần phân biệt rõ các bộ phận tham mưu (cán bộ trực tiếp làm công tác tham mưu) và bộ phận làm công việc hành chính, phục vụ. Đối với bộ phận và cán bộ làm công tác tham mưu, cần chú trọng về năng lực riêng, trong đó kiến thức hiểu biết rộng, kinh nghiệm công tác và trình độ nghiên cứu, tổng hợp, đề xuất phải được chú trọng hơn. Muốn tham mưu tốt phải có đội ngũ cán bộ tham mưu chiến lược tương xứng, ngang tầm trong từng cơ quan, đơn vị, là những chuyên gia giỏi trong từng lĩnh vực.

Để nâng cao chất lượng tham mưu, cần xây dựng vị trí chuyên gia trong danh mục các vị trí việc làm trong các cơ quan Đảng ở Trung ương. Vị trí chuyên gia trong các cơ quan Đảng Trung ương có thể chia làm hai ngạch: ngạch chuyên gia và ngạch chuyên gia cao cấp. Có cơ chế tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng và bổ nhiệm ngạch chuyên gia. Coi trọng đội ngũ chuyên gia và có chế độ, chính sách tương xứng, để định hướng phát triển công chức theo hướng này.

Muốn hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao thì điều cốt yếu là nhiệm vụ của các vụ, đơn vị phải rõ ràng, không chồng chéo, không bỏ sót nhiệm vụ của cơ quan; quy chế làm việc phù hợp với đặc thù và điều kiện công tác của cả cơ quan sao cho mỗi chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đều có tổ chức và nhân sự từng cấp thực hiện. Trước những vấn đề nêu trên, một số đề xuất được đưa ra là:

Thứ nhất, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản; thống nhất về nội dung, hình thức đánh giá đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức bảo đảm hiệu quả phù hợp với tình hình thực tiễn; nâng cao trách nhiệm, kỷ luật, kỷ cương, cải cách hành chính và đạo đức công vụ của cán bộ, công chức làm công tác tham mưu chiến lược trong các cơ quan Đảng Trung ương.

Thứ hai, cần có các quy định cụ thể hóa Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng thành quy định, quy chế, quy trình nghiên cứu tham mưu cụ thể của mỗi cơ quan Đảng Trung ương, của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; những đề án, văn bản quan trọng cần có chỉ đạo lấy ý kiến của các địa phương, đơn vị và các tầng lớp nhân dân theo đúng quy định của Đảng.

Thứ ba, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên các cơ quan Đảng Trung ương.

Thứ tư, coi tham mưu là một nghề, cần được quy hoạch, đào tạo, phát triển, sử dụng, đãi ngộ một cách tương xứng. Cán bộ tham mưu chiến lược là một mục tiêu chính trong chiến lược cán bộ. Xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ cán bộ, công chức; thực sự quan tâm, chăm lo xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ của cơ quan làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng đối với nguồn cán bộ, tăng cường luân chuyển, điều chuyển cán bộ, công chức, tạo điều kiện rèn luyện phát triển và bố trí công tác phù hợp với năng lực, sở trường của cán bộ. Có chủ trương, chính sách, biện pháp hợp lý trong việc cử cán bộ có năng lực, triển vọng để đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài, nhất là năng lực tham mưu, hoạch định đường lối, chính sách; khả năng dự báo, tư duy, tầm nhìn chiến lược, có sự kế tiếp giữa các thế hệ cán bộ làm công tác tham mưu chiến lược ở các cơ quan Đảng Trung ương.

Lựa chọn cán bộ lãnh đạo tham mưu ở các cơ quan Đảng Trung ương, bộ, ngành Trung ương và chính quyền các địa phương, đơn vị có kinh nghiệm, khả năng tham mưu, có triển vọng phát triển về làm công tác tham mưu chiến lược ở các cơ quan Đảng Trung ương và có chế độ, chính sách hợp lý đối với cán bộ này. Làm tốt công tác kiểm tra, giám sát thực hiện các quy định, quy chế, chế độ chính sách đã đề ra; đồng thời, có sự quan tâm đúng mức và thường xuyên đổi mới chính sách cán bộ phù hợp với tình hình và nhiệm vụ mới như lương, phụ cấp, nhà ở, thi đua khen thưởng,...

Thứ năm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; chỉ đạo, theo dõi, đôn đốc các chi bộ, chi ủy thường xuyên kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên gương mẫu trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Thứ sáu, đổi mới phong cách, lề lối làm việc. Đẩy mạnh cải cách hành chính trong Đảng, giảm bớt thủ tục giấy tờ, hội họp, thực hiện theo phương châm mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy, nói ít làm nhiều, nói đi đôi với làm, nêu cao tính tiên phong gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên của các cơ quan Đảng ở Trung ương./.