Chỉ đạo sâu sát công tác chuẩn bị

Thực hiện Chỉ thị 36-CT/TW, ngày 30-5-2014 của Bộ Chính trị và các quy định, hướng dẫn của Trung ương về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, trong tháng 7-2014, hầu hết các tỉnh ủy trong khu vực đã tổ chức Hội nghị cán bộ chủ chốt nhằm triển khai, quán triệt quan điểm chỉ đạo của Trung ương, sau đó thực hiện bước tiếp theo là ban hành Chỉ thị về tổ chức đại hội đảng các cấp và Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh cấp tỉnh, thành phố.

Được sự hổ trợ của các ban xây dựng Đảng Trung ương, Ban Thường vụ các Tỉnh ủy, Thành ủy, các huyện, thị xã và đảng ủy trực thuộc tổ chức hội nghị cán bộ chủ chốt quán triệt triển khai các chỉ thị, văn bản hướng dẫn, đồng thời xây dựng kế hoạch chỉ đạo đến từng chi bộ đảng nhằm nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm của các cấp ủy, của đảng viên trong quá trình chuẩn bị để thực hiện tốt mục tiêu tổ chức đại hội nhiệm kỳ 2015 - 2020 đạt mục đích, yêu cầu đề ra.

Trước hết để đại hội tại các đảng bộ cơ sở bảo đảm đúng nguyên tắc, quy định, Điều lệ Đảng, Ban Thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy và đảng ủy trực thuộc đã cụ thể hóa các văn bản của Trung ương phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương, đơn vị để thực hiện.

Hầu hết các cấp ủy đều thành lập tiểu ban văn kiện để chuẩn bị nội dung báo cáo chính trị, báo cáo kiểm điểm của cấp ủy, dự thảo nghị quyết đại hội và các văn kiện khác trình Đại hội nhiệm kỳ 2015 - 2020. Báo cáo chính trị được xây dựng công phu, kỹ lưỡng, kế thừa có chọn lọc kinh nghiệm trong khóa trước; đánh giá khá toàn diện những kết quả đạt được và nghiêm túc nhìn nhận những hạn chế, khuyết điểm, thậm chí là yếu kém trong nhiệm kỳ, đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ và các giải pháp khắc phục nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh - quốc phòng, củng cố kiện toàn và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, không ngừng nâng cao chất lượng đảng viên trong suốt nhiệm kỳ. Trước khi các văn kiện trình ra đại hội, các cấp ủy đều thực hiện nghiêm túc việc tổ chức lấy ý kiến góp ý của các tổ chức đảng trực thuộc, tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Nhờ đó, phần lớn dự thảo Nghị quyết trình Đại hội đều được chuẩn bị ngắn gọn, súc tích, nêu khá đầy đủ các mục tiêu quan trọng, những chỉ tiêu chủ yếu và biện pháp phù hợp trên tất cả các lĩnh vực về kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, an ninh - quốc phòng, công tác xây dựng đảng... Nhìn chung, việc chuẩn bị văn kiện được các cấp ủy thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ, theo đúng quy trình, phát huy được trí tuệ tập thể, phù hợp với tình hình thực tiễn từng địa phương, đơn vị.

Một trong những vấn đề quan trọng nhất của đại hội là công tác chuẩn bị nhân sự cấp ủy khóa mới. Công tác này, được các cấp ủy thực hiện đúng quy trình, chặt chẽ, dân chủ, bảo đảm nguyên tắc theo các bước quy định tại Hướng dẫn 26-HD/BTCTW, ngày 18-8-2014 của Ban Tổ chức Trung ương về công tác nhân sự tại đại hội đảng bộ các cấp tiến tới đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2015 - 2020.

Hầu hết các cấp ủy đều thành lập Tiểu ban nhân sự giúp ban thường vụ cấp ủy phối hợp với các cơ quan tham mưu, giúp việc của cấp ủy và các tổ chức đảng trực thuộc thực hiện quy trình công tác nhân sự; đề xuất các phương án nhân sự báo cáo ban thường vụ xem xét, trình cấp ủy quyết định đề cử với đại hội về nhân sự cấp ủy khóa mới; đề cử với cấp ủy khóa mới về nhân sự ban thường vụ, bí thư và phó bí thư; giúp ban thường vụ cấp ủy chuẩn bị các báo cáo, tờ trình về công tác nhân sự để cấp ủy trình đại hội.

Việc rà soát, bổ sung quy hoạch cấp ủy được triển khai thực hiện nghiêm túc; thực hiện tốt việc điều động, bố trí, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ chủ chốt trước đại hội. Việc đề xuất ý kiến, giới thiệu nguồn nhân sự tham gia cấp ủy khóa mới của cấp ủy viên đương nhiệm được thực hiện chặt chẽ, dân chủ, khách quan. Công tác chuẩn bị hồ sơ nhân sự và tổ chức lấy ý kiến nhận xét nơi công tác, nơi cư trú và ý kiến của Ủy ban Kiểm tra về thẩm tra về phẩm chất đạo đức lối sống của nhân sự thực hiện đầy đủ. Tất cả nhân sự được giới thiệu ra đại hội đều được cấp ủy rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, kết luận về lịch sử chính trị, chính trị hiện nay hoặc có đơn thư khiếu nại, tố cáo. Đề án xây dựng cấp ủy, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư cấp ủy, ủy ban kiểm tra của cấp ủy khoá mới đều bảo đảm về số lượng, cơ cấu, tiêu chuẩn và có số dư đúng theo quy định. Việc thực hiện báo cáo về cấp ủy cấp trên phê duyệt nội dung, nhân sự bảo đảm thời gian quy định.

Trong quá trình chuẩn bị đại hội, các đảng bộ cấp trên cơ sở, bên cạnh công tác tuyên truyền sâu rộng về đại hội Đảng, các tỉnh ủy, thành ủy trong khu vực đã tập trung giải quyết tốt những tồn tại, đơn thư, khiếu nại tố cáo liên quan đến đại hội và chủ động nắm tình hình các tổ chức đảng trực thuộc, tình hình đảng viên, nhất là những nơi có biểu hiện nội bộ mất đoàn kết, có biểu hiện sai phạm, có vấn đề phức tạp mới nảy sinh, bức xúc, nổi cộm mà đảng viên và nhân dân quan tâm. Mặt khác, các cấp ủy đã lãnh đạo tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 Khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” gắn với việc thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về “tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, nhờ đó, so với nhiệm kỳ trước đại hội đảng cấp cơ sở nhiệm kỳ 2015 - 2020 đơn thư, khiếu nại ít hơn, những vấn đề nổi cộm, hạn chế trên từng lĩnh vực được tập trung giải quyết dứt điểm trước khi khai mạc đại hội góp phần quan trọng trong việc tổ chức thành công đại cấp cơ sở nhiệm kỳ 2015 - 2020.

Kết quả như mong đợi

Theo thống kê tại 180 tổ chức đảng đã có 6.011 cấp ủy viên được bầu, trong đó có 1.788 cấp ủy viên tham gia lần đầu, đạt tỉ lệ 29,75%, có 817 cấp ủy viên là nữ, đạt tỉ lệ 13,59%, có 474 cấp ủy viên dưới 35 tuổi, đạt tỉ lệ 7,89%. Về trình độ có 5.592 cấp ủy viên có trình độ đại học trở lên, đạt 93,03%, có 4.777 cấp ủy viên đạt trình độ cao cấp hoặc cử nhân chính trị đạt 79,47%. So với khóa trước các con số này là có tỷ lệ đạt cao. Riêng các đảng bộ trên cơ sở thuộc Đảng bộ tỉnh Kon Tum có tỷ lệ nữ chiếm cao nhất đạt 18,5% về số lượng.

Việc tham gia góp ý vào các dự thảo văn kiện Đại hội XII và dự thảo văn kiện đại hội đảng bộ cấp trên trực tiếp được các cấp ủy chỉ đạo và tổ chức thực hiện đúng quy định. Trước khi tiến hành tổ chức Đại hội, các cấp ủy đều chỉ đạo các chi bộ trực thuộc tổ chức cho đảng viên nghiên cứu, thảo luận và đóng góp ý kiến vào dự thảo văn kiện Đại hội XII của Đảng, đa số các ý kiến thống nhất cao với kết cấu, nội dung, bố cục văn kiện của Trung ương trình đại hội lần thứ XII của Đảng và dự thảo báo cáo chính trị của đảng bộ cấp trên trực tiếp. Trên cơ sở các ý kiến tham gia góp ý của đảng viên, cấp ủy cơ sở tổng hợp thành văn bản trình ra đại hội. Tại đại hội đại biểu tiếp tục tham gia góp ý bổ sung, sau đó đại hội tiếp thu, hoàn chỉnh và báo cáo về cấp ủy cấp trên.

Nhìn chung, đại hội ở hầu hết các đảng bộ trên cơ sở ở các tỉnh duyên hải miền Trung từ Quảng Bình đến Khánh Hòa và các tỉnh Tây Nguyên Gia Lai, Kon Tum, Đắc Lắc, Đắc Nông tất cả đảng viên đều đã thể hiện được tinh thần trách nhiệm của mình trước Đảng, tích cực tham gia và đóng góp nhiều ý kiến thiết thực, tâm huyết vào các dự thảo văn kiện, góp phần làm sáng tỏ thêm nhiều vấn đề về thực tiễn và lý luận. Nhiều ý kiến đánh giá cao những thành tựu đạt được của Đảng, đặc biệt là sự phát triển không ngừng của đất nước, của đảng bộ cấp trên trực tiếp trong phát triển kinh tế - xã hội, trong quan hệ đối nội cũng như đối ngoại... Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến đề nghị Đảng cần phân tích, làm rõ và có biện pháp khắc phục nhanh những hiện tượng tiêu cực trong đầu tư xây dựng cơ bản, tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí… đang diễn ra đang làm mất niềm tin của nhân dân với chế độ.

Đại hội các tổ chức cơ sở đảng nhiệm kỳ 2015 - 2020 bảo đảm đúng nguyên tắc, quy định Điều lệ Đảng, công tác đại hội được triển khai thực hiện chu đáo, chặt chẽ từ công tác tuyên truyền, chuẩn bị văn kiện, nhân sự, cơ sở vật chất, trang trí, cổ động trực quan… đến việc tổ chức, điều hành Đại hội bảo đảm mục đích, yêu cầu đề ra.

Công tác chuẩn bị nhân sự Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư, Ủy ban kiểm tra được thực hiện công khai, dân chủ, đúng quy trình theo hướng dẫn của Trung ương bảo đảm số lượng quy định, cơ cấu hợp lý, tỷ lệ trẻ, nữ và trình độ các mặt của cấp ủy bảo đảm. Khi diễn ra đại hội, Đoàn chủ tịch tại đại hội điều hành mạch lạc, rõ ràng, tất cả nội dung đều được chuẩn bị chu đáo có văn bản, trích dẫn chính xác, đúng quy định.

Hoạt động của Ban kiểm phiếu bảo đảm yêu cầu. Các đồng chí được chọn vào Ban kiểm phiếu đều là những đồng chí có năng lực, kinh nghiệm kiểm phiếu và được phân công cụ thể, khoa học. Đa số đại hội đã sử dụng phần mềm kiểm phiếu, có kỹ thuật viên hỗ trợ do đó việc kiểm phiếu nhanh, chính xác.

Ngoài những thành công đã nêu, đại hội cấp cơ sở ở các tỉnh trong khu vực vẫn còn có những hạn chế đó là:

- Việc nhận xét, đánh giá cán bộ, đảng viên cuối năm gắn với kiểm điểm cấp ủy cuối nhiệm kỳ ở một số nơi chưa được thực hiện nghiêm túc. Công tác nắm bắt, nhận định, phân tích tình hình của một số cấp ủy cơ sở thiếu nhạy bén, sâu sát, có tư tưởng chủ quan dẫn đến một số đồng chí dự kiến tái cử nhưng không trúng cử cấp ủy khóa mới hoặc một số cấp ủy khi họp phiên đầu tiên bầu chệch cơ cấu, không đúng định hướng theo dự kiến. Một số đảng bộ cơ sở chưa bảo đảm được tỷ lệ nữ và tỷ lệ trẻ tham gia cấp ủy khóa mới.

- Báo cáo kiểm điểm của một số cấp ủy có nhiều nội dung trùng lặp với nội dung trong báo cáo chính trị; chưa đi sâu phân tích những ưu, khuyết điểm trong thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy và chức trách, nhiệm vụ của mỗi cấp ủy viên; chưa chỉ rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan và những kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn. Chất lượng ý kiến thảo luận tại đại hội còn hạn chế, chủ yếu là chuẩn bị các bài phát biểu tham luận, ít có thảo luận, phát biểu trực tiếp tại đại hội; một số phát biểu tham luận chưa bám vào các chỉ tiêu, mục tiêu chủ yếu theo dự thảo nghị quyết và chưa đề ra được những giải pháp mang tính đột phá để thực hiện nghị quyết nhiệm kỳ 2015 - 2020.

- Việc tham gia, góp ý văn kiện trình đại hội lần thứ XII của Đảng và cấp ủy cấp trên nhiều nơi thực hiện còn mang tính hình thức, nội dung tham gia, góp ý đơn điệu, chủ yếu là thống nhất theo dự thảo. Một số tổ chức cơ sở đảng báo cáo tổng hợp ý kiến góp ý dự thảo các văn kiện chưa thể hiện được số lượng ý kiến tham gia góp ý.

Những hạn chế nêu trên là do một số cấp ủy cấp trên trực tiếp của cơ sở chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện công tác nhân sự trước đại hội chưa tốt, vẫn còn tư tưởng chủ quan, thiếu sâu sát, chưa tìm hiểu nắm bắt đầy đủ thông tin, dư luận xã hội, tư tưởng trong cán bộ đảng viên. Bên cạnh đó, một số nơi nội bộ đảng viên và cấp ủy có biểu hiện mất đoàn kết, thiếu thống nhất trong tư tưởng và hành động “nói không đi đôi với làm”, còn tư tưởng cục bộ nên một số chức danh chủ chốt không trúng cử theo dự kiến.

Việc nghiên cứu, quán triệt các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, của Tỉnh ủy về đại hội Đảng của một số cấp ủy cơ sở chưa kỹ, nhất là việc nắm bắt một số nội dung mới về quy trình công tác nhân sự, về bầu cử trong Đảng nên còn lúng túng và có thiếu sót trong việc chuẩn bị và điều hành đại hội.

Bài học kinh nghiệm

Từ những thành công và hạn chế trên, từ đại hội đảng bộ cấp trên cơ sở ở khu vực miền Trung Tây Nguyên có thể thấy một số bài học kinh nghiệm sau:

Một là, cấp ủy từ huyện đến cơ sở đều nêu cao tinh thần trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức đại hội Đảng ở cơ sở, tuy nhiên cần thiết phải tổ chức quán triệt kịp thời và đầy đủ yêu cầu, nội dung các chỉ thị, hướng dẫn của Trung ương, của Tỉnh ủy về đại hội Đảng các cấp. Tăng cường sự chỉ đạo cấp ủy cấp trên trực tiếp của cơ sở, thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra và giúp đỡ đối với từng tổ chức cơ sở đảng trong quá trình thực hiện từ khâu chuẩn bị đến khâu tổ chức đại hội, nhất là những đơn vị có nhiều khó khăn trong công tác cán bộ.

Hai là, công tác chuẩn bị văn kiện trình đại hội phải chu đáo, thể hiện tính tổng kết thực tiễn, tập trung làm rõ những nội dung căn bản, trọng tâm, những kết quả đạt được, hạn chế chủ yếu, đồng thời xác định được những tiềm năng, thế mạnh của địa phương, đơn vị để xây dựng phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ mới.

Ba là, phải coi trọng công tác tư tưởng, gắn với việc tập trung xem xét, giải quyết dứt điểm những đơn, thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến nhân sự được giới thiệu tham gia cấp uỷ khoá mới, chủ động nắm tình hình các tổ chức đảng trực thuộc, tình hình đảng viên, nhất là những nơi có biểu hiện nội bộ mất đoàn kết, có biểu hiện sai phạm, có vấn đề phức tạp mới nảy sinh, bức xúc, nổi cộm mà đảng viên và nhân dân quan tâm trước khi khai mạc đại hội.

Bốn là, quy trình thực hiện công tác chuẩn bị nhân sự phải thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm dân chủ, khách quan, đúng quy trình hướng dẫn của cấp ủy cấp trên. Xây dựng đề án nhân sự cấp ủy khóa mới phải chú ý đến tiêu chuẩn, tỷ lệ trẻ, nữ, có cơ cấu và số lượng hợp lý. Trong quá trình chuẩn bị nhân sự phải căn cứ vào quy hoạch cán bộ, thực hiện tốt công tác thẩm tra, xác minh và kết luận về lịch sử chính trị, chính trị hiện nay đối với nhân sự dự kiến cơ cấu vào cấp ủy đúng Quy định số 57-QĐ/TW của Bộ Chính trị trước khi trình đại hội.

Năm là, Đoàn Chủ tịch Đại hội cần có sự phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng, hợp lý cho từng thành viên, điều hành phải bám sát chương trình, kịch bản theo đúng nội dung đã được đại hội thông qua, có sự phối hợp nhịp nhàng, điều hành mạch lạc và lường trước những tình huống có thể xảy ra để có giải pháp xử lý kịp thời. Việc điều hành công tác nhân sự cần bám chắc các quy định, hướng dẫn, các tình huống có thể xảy ra trong đại hội.

Một số vấn đề cần quan tâm từ cơ sở

Từ kết quả của đại hội Đảng cấp cơ sở quận, huyện và tương đương của Đảng bộ các Tỉnh ủy, Thành ủy khu vực miền Trung Tây Nguyên để phục vụ tốt cho công tác xây dựng Đảng, một số vấn đề cần được quan tâm sau:

1. Việc thực hiện thí điểm đại hội cấp trên cơ sở trực tiếp bầu Bí thư đã qua 2 lần đại hội, do đó Trung ương có thể xem xét không tiếp tục thực hiện việc thí điểm mà nên tổ chức tổng kết để có cơ sở, nếu kết quả tốt thì đưa vào quy định trong Điều lệ Đảng để thống nhất thực hiện trong toàn Đảng.

2. Việc sửa đổi, bổ sung và ban hành mới một số văn bản chỉ đạo đại hội cần có tính thống nhất và kịp thời để các cấp ủy chủ động trong quá trình triển khai thực hiện, cụ thể như việc quy định bầu Ủy ban Kiểm tra cấp ủy có số dư: Theo công văn 221-CV/TW ngày 18-5-2015 của Bộ Chính trị về việc quy định bầu cử Ủy ban Kiểm tra cấp ủy có số dư là không phù hợp với thực tiễn cán bộ Ủy ban Kiểm tra cấp huyện và cơ sở, vì theo Hướng dẫn số 11-HD/UBKTTW của Ủy ban Kiểm tra Trung ương quy định: Ủy viên Ủy ban Kiểm tra cấp ủy huyện có từ 7-9 ủy viên; trong đó: 05-07 chuyên trách, 02 kiêm nhiệm (chánh thanh tra, trưởng hoặc phó ban tổ chức cấp ủy). Trong khi đó, biên chế của cơ quan Ủy ban Kiểm tra cấp huyện có từ 5-7 đồng chí nên việc quy định bầu cử Ủy ban Kiểm tra cấp huyện và cơ sở có số dư là không phù hợp. Do đó, nên chăng Trung ương chỉ quy định bầu Ủy ban Kiểm tra từ cấp tỉnh trở lên phải có số dư; cấp huyện và cơ sở chỉ thực hiện ở những nơi có đủ điều kiện về nhân sự (không quy định bắt buộc) như quy trình thực hiện công tác nhân sự giữa Hướng dẫn 26-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương.

3. Về chương trình đại hội nên chăng Trung ương thay đổi vị trí một số nội dung cho phù hợp với thực tiễn, cụ thể: ở đại hội đảng viên phần báo cáo tình hình đảng viên dự đại hội và ở đại hội đại biểu phần báo cáo kết quả thẩm tra tư cách đại biểu được báo cáo trước khi khai mạc đại hội. Đề nghị Trung ương bổ sung nội dung kiểm điểm ban chấp hành vào chương trình đại hội, vì tại Hướng dẫn 01-HD/TW của Ban Bí thư không nêu cụ thể việc bố trí nội dung kiểm điểm ban chấp hành vào chương trình đại hội chính thức hay trù bị nên khi thực hiện còn nhiều ý kiến khác nhau.

4. Việc triệu tập đại biểu dự đại hội, Trung ương nên hướng dẫn thêm việc triệu tập đại biểu dự đại hội đối với đại biểu vi phạm Quy định 57-QĐ/TW, ngày 03-5-2007 của Bộ Chính trị về bảo vệ chính trị nội bộ Đảng. Theo Hướng dẫn số 26-HD/BTCTW, ngày 18-8-2014 của Ban Tổ chức Trung ương có hướng dẫn “Không cơ cấu vào cấp ủy khóa mới và bầu làm đại biểu dự đại hội cấp trên đối với những trường hợp vi phạm tiêu chuẩn chính trị theo Quy định số 57-QĐ/TW, ngày 3-5-2007 của Bộ Chính trị” và theo điểm 8.2, Hướng dẫn số 04-HD/TW, ngày 6-10-2014 của Ban Bí thư về “những trường hợp không triệu tập dự đại hội” thì không có hướng dẫn cụ thể về việc triệu tập đại biểu dự đại hội cấp trên đối với những đảng viên vi phạm Quy định số 57-QĐ/TW, ngày 03-5-2007 của Bộ Chính trị./.