Trong 5 ngày, từ 23 đến 27 tháng 12 năm 2008, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp phiên thứ 15. Trong Phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về một số nội dung chính sau.

1. Năm dự án luật

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về:

Thứ nhất, phạm vi sửa đổi; trách nhiệm hình sự pháp nhân; phạm vi áp dụng hình phạt tử hình ở các tội danh liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, phá huỷ công trình, phương tiện quan trọng quốc gia, phá hoại hoà bình, gây chiến tranh xâm lược, tội đầu hàng địch; nâng mức định lượng tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự; bổ sung quy định về miễn chấp hành có điều kiện thời hạn còn lại của hình phạt tù và một số vấn đề liên quan đến tội đầu cơ, trốn thuế, gian lận thuế, của Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.

Thứ hai, phạm vi, tổ chức quản lý lý lịch tư pháp; quy định cập nhật thông tin trong trường hợp đương nhiên được xoá án tích và điều khoản chuyển tiếp của Dự án Luật Lý lịch tư pháp.

Thứ ba, tên gọi dự thảo luật, phân loại đô thị, Hội đồng kiến trúc quy hoạch và Kiến trúc sư trưởng, trách nhiệm tổ chức lập quy hoạch, thời hạn quy hoạch đô thị, thẩm quyền phê duyệt nhiệm vụ và đồ án quy hoạch đô thị, quản lý xây dựng không gian ngầm, của Dự án Luật Quy hoạch đô thị

Thứ tư, phạm vi điều chỉnh; hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ, trường hợp không hành động mà gây thiệt hại; trách nhiệm bồi thường trong các hoạt động quản lý hành chính, tố tụng, thi hành án; cơ quan quản lý nhà nước về bồi thường nhà nước và mức bồi thường thiệt hại của Dự án Luật Bồi thường nhà nước.

Thứ năm, côngphạm vi điều chỉnh của luật, thủ tục ký kết và phê duyệt các thoả thuận vay nợ, phân công thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nợ công, trường hợp đặc biệt được Thủ tướng quyết định cho vay vốn; vay vốn nước ngoài của chính quyền địa phương của Dự án Luật Quản lý nợ

2. Về Pháp lệnh án phí, lệ phí toà án

Quy định về án phí, lệ phí là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động tố tụng. Trong khi đó, các quy định về án phí, lệ phí còn nằm rải rác ở các văn bản pháp luật khác nhau như Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật Phá sản, Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính, một số Nghị định của Chính phủ… Mức án phí, lệ phí quy định ở một số văn bản không còn phù hợp với tình hình thực tiễn. Bên cạnh đó, trong Bộ luật Tố tụng Dân sự đã có những quy định mới về án phí, lệ phí. Do đó rất cần thiết phải ban hành Pháp lệnh án phí, lệ phí toà án, nhằm bổ sung các loại phí, lệ phí mới; đảm bảo việc quyết định án phí, lệ phí toà án phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Toà án nhân dân tối cao, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tiếp tục phối hợp với các cơ quan hữu quan tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Pháp lệnh để có thể thông qua tại một phiên họp sau.

3. Thông qua Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 Pháp lệnh Dân số

Pháp lệnh dân số năm 2003 là văn bản pháp lý cao nhất trong lĩnh vực dân số; góp phần điều chỉnh toàn diện các vấn đề về dân số, đáp ứng mục tiêu quản lý nhà nước của lĩnh vực, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và nâng cao trách nhiệm của công dân. Tuy nhiên, do Điều 10 của Pháp lệnh quy định chưa thật chặt chẽ nên công tác quản lý dân số gặp khó khăn khi đưa “quy mô gia đình ít con” vào các quy định của ngành, đoàn thể, địa phương; mặt khác, tình trạng sinh con thứ ba vẫn xảy ra và tăng nhanh. Tình hình trên đòi hỏi phải sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh để đảm bảo tính thống nhất và chặt chẽ của pháp luật; tiếp tục kiểm soát quy mô dân số, xây dựng mô hình gia đình chỉ có 1 hoặc 2 con. Sau khi cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý lại dự thảo Pháp lệnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh này.

4. Thông qua Chương trình công tác năm 2009 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Trọng tâm công tác xây dựng pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2009, bổ sung chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội cả nhiệm kỳ 2007-2011 và đảm bảo tiến độ của Chương trình; chỉ đạo việc chuẩn bị trình Quốc hội xem xét, thông qua các luật và cho ý kiến vào các dự án luật; ưu tiên cho các dự án được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 5 vào tháng 5 năm 2009; xem xét, thông qua các pháp lệnh đã được chuẩn bị tốt; tiếp tục nghiên cứu cải tiến cách thức thảo luận các dự án tại kỳ họp Quốc hội, các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; chỉ đạo triển khai Đề án hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy trình xây dựng, thông qua luật, pháp lệnh.

Công tác giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tập trung vào việc chỉ đạo thực hiện Nghị quyết về Chương trình hoạt động giám sát của Quốc hội năm 2009; triển khai thực hiện chương trình giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tiếp tục thực hiện chất vấn và trả lời chất vấn tại các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; cho ý kiến về các báo cáo giám sát chuyên đề của Hội đồng dân tộc và các Uỷ ban.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tập trung chỉ đạo việc chuẩn bị để Quốc hội quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước tại kỳ họp thứ 5 và thứ 6; chỉ đạo công tác đối ngoại, công tác dân nguyện và thực hiện một số công tác quan trọng khác.

5. Các giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng, bảo đảm an sinh xã hội

Trong thời gian qua, với việc thực hiện 8 nhóm giải pháp nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và tăng trưởng bền vững, đến nay lạm phát đã được kiềm chế, các yêu cầu đặt ra đã được thực hiện có kết quả. Tuy nhiên, từ tháng 10-2008, tình hình kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, khủng hoảng tài chính toàn cầu đã dẫn đến suy thoái kinh tế ở một số quốc gia, có tác động không nhỏ tới tình hình kinh tế nước ta. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành một số giải pháp trọng tâm do Chính phủ đề ra như: thúc đẩy phát triển sản xuất - kinh doanh, đẩy mạnh xuất khẩu, kích cầu đầu tư và tiêu dùng, các giải pháp về tài chính, tiền tệ... Đồng thời Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ có giải pháp tích cực, hỗ trợ thiết thực cho nông dân, nông nghiệp và nông thôn; nâng cao hiệu quả đầu tư công; chỉ đạo điều hành lãi suất phù hợp với tình hình; giảm, giãn tiến độ thu nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và các giải pháp cần thiết khác…

Cũng tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, quyết định danh sách các huyện, quận, phường được thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân; xem xét, quyết định danh sách Toà án cấp huyện được tăng thẩm quyền xét xử theo Bộ luật Tố tụng hình sự và Bộ luật Tố tụng dân sự; thông qua Chương trình hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế năm 2009 của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội./.