Bước phát triển mới trong quan hệ Nga và Vê-nê-du-ê-la

TCCSĐT - Ngày 14-10-2010, Tổng thống Vê-nê-du-ê-la, ông Hu-gô Cha-vét, tới thăm Nga trong chuyến thăm 2 ngày để thảo luận với ban lãnh đạo Nga về các đề án hợp tác song phương trong các lĩnh vực năng lượng, tài chính và kỹ thuật - quân sự. Đây đã là chuyến thăm Nga lần thứ 9 của Tổng thống Hu-gô Cha-vét.

Hai bên đạt được nhiều thỏa thuận hợp tác quan trọng

Trong chuyến thăm Nga lần này, Tổng thống Hu-gô Cha-vét và Tổng thống Nga Đmi-tơ-ri Mét-vê-đép đã ký kế hoạch hợp tác đối tác giữa hai nước trong những năm 2010-2014. Nhân sự kiện này, Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép khẳng định: “Tôi cho rằng, giữa Vê-nê-du-ê-la và Nga tuân thủ quan điểm có tính nguyên tắc trong hợp tác giữa hai nước. Điều quan trọng là sự hợp tác đó đã được thể chế hoá và là biểu tượng cho tình hữu nghị giữa hai nước. Đó cũng là biểu hiện của cách ứng xử của những người bạn chân chính, đã hứa là làm, chứ không chỉ là nói suông”.

Trọng tâm trong các cuộc hội đàm của Tổng thống Nga và Tổng thống Vê-nê-du-ê-la là các biện pháp thực hiện các đề án hợp tác quy mô lớn giữa hai nước trong lĩnh vực năng lượng, công nghiệp luyện kim, đầu tư - tài chính và hợp tác kỹ thuật - quân sự, với nhiệm vụ ưu tiên là tăng các chỉ số về chất lượng và số lượng trong quan hệ thương mại giữa hai nước.

Trong năm 2009, thương mại giữa Nga và Vê-nê-du-ê-la chỉ đạt 397,3 triệu USD, giảm 2,4 lần so với năm 2008 (957,8 triệu USD). Trong quý I năm 2010, giá trị thương mai song phương chỉ đạt 78 triệu USD, giảm 3 lần so với cùng kỳ năm 2008.

Trong lĩnh vực hợp tác dầu khí, hai bên thống nhất các biện pháp cụ thể để thực hiện các thoả thuận đã đạt được vào tháng 10-2008. Theo đó, Nga đã thành lập “Công ty dầu mỏ quốc gia” trên cơ sở các công ty “Gazprom”, “Lucoil”, “Rosneft” và “Surgutneftegaz” của Nga với nhiệm vụ ưu tiên là tập trung giúp đỡ khai thác các mỏ dầu “Hunin-6”, “Hunin-3”, “Aycucho-2”, “Aychcho-3” và các mỏ khí đốt “Rafael Urdanet”, “Blankia Tortuga”, “Mariscal Sucre” của Vê-nê-du-ê-la. Theo kế hoạch hợp tác, Nga sẽ cung cấp cho Vê-nê-du-ê-la các dịch vụ kỹ thuật và trang thiết bị khai thác dầu khí, xây dựng nhà máy đóng tàu chở dầu, v.v.

Trong lĩnh vực hợp tác năng lượng hạt nhân, ngày 16-10-2010, Giám đốc cơ quan năng lượng nguyên tử của Nga “Rosatom” đã ký hiệp định liên chính phủ để xây dựng nhà máy điện nguyên tử đầu tiên cho Vê-nê-du-ê-la trong vòng 10 năm. Hiệp định này đã được hai nước thỏa thuận trong chuyến thăm Vê-nê-du-ê-la của Thủ tướng Nga V. Pu-tin vào tháng 4-2010. Nhân sự kiện này, Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép khẳng định, hợp tác giữa Nga và Vê-nê-du-ê-la trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân không đe dọa bất kỳ ai mà chỉ nhằm giúp Vê-nê-du-ê-la có được khả năng độc lập về năng lượng và có khả năng sử dụng mọi nguồn năng lượng khác nhau.

Trong các lĩnh vực khác, hai bên thảo luận khả năng hợp tác trong lĩnh vực vũ trụ. Đây là lĩnh vực hợp tác mới mà cả hai đều có tiềm năng. Một bên là Nga có tiềm năng xuất khẩu công nghệ vũ trụ; bên kia là Vê-nê-du-ê-la có tiềm năng sử dụng và ứng dụng công nghệ đó vào phát triển kinh tế. Còn trong lĩnh vực hợp tác tài chính, hai bên chuẩn bị hoàn tất các thủ tục để khởi động Ngân hàng liên doanh Nga - Vê-nê-du-ê-la.

Trong lĩnh vực hợp tác kỹ thuật quân sự, Nga đang tìm kiếm đối tác để xuất khẩu các hệ thống tên lửa phòng không S-300 PMU-1 trị giá 800 triệu USD đã từng dự kiến xuất khẩu sang I-ran và Vê-nê-du-ê-la có thể là một bạn hàng tiềm năng. Trước chuyến thăm Nga, Tổng thống H. Cha-vét từng khẳng định Vê-nê-du-ê-la muốn mua nhiều loại vũ khí phòng thủ của Nga.

Trong lĩnh vực hợp tác khoa học - kỹ thuật, hai bên tập trung ưu tiên hợp tác trong lĩnh vực công nghệ truyền thông, hợp tác cảnh báo sớm và khắc phục hậu quả các tình huống khẩn cấp. Theo thỏa thuận, Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga sẽ tham gia hiện đại hoá Trung tâm quốc gia về cảnh báo và quản lý các tình huống khẩn cấp ở Vê-nê-du-ê-la. Đối với Nga, Vê-nê-du-ê-la là một trong những đối tác then chốt ở khu vực Mỹ La-tinh.

Trên trường quốc tế, hai bên trao đổi ý kiến về các vấn đề hợp tác song phương ở cấp độ quốc tế và khu vực, triển vọng Nga liên kết về chính trị và kinh tế với các nước Mỹ La-tinh trên cơ sở các cơ chế đa phương trong khu vực này như Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Liên minh các quốc gia Nam Mỹ (UNASUR), Sáng kiến Bô-li-va cho châu Mỹ (ALBA).

Trong lĩnh vực văn hoá, hai bên tiếp tục tăng cường hợp tác văn hoá và giáo dục. Ngày 15-10-2010, ở tây nam Thủ đô Mát-xcơ-va của Nga, Tổng thống Vê-nê-du-ê-la H. Cha-vét cùng với Quyền Thống đốc thành phố Mát-xcơ-va V. Re-sin đã tới chứng kiến lễ khởi công xây dựng tượng đài người anh hùng dân tộc Vê-nê-du-ê-la Xi-môn Bô-li-va.

Quan hệ giữa Nga và Vê-nê-du-ê-la không ngừng phát triển

Trước chuyến thăm Mát-xcơ-va lần này, Tổng thống Vê-nê-du-ê-la H. Cha-vét đã từng tới thăm Nga 8 lần. Trong chuyến thăm Nga tháng 9-2009, ông đã tuyên bố Vê-nê-du-ê-la công nhận Nam Ô-xê-ti-a và Áp-kha-di-a là quốc gia độc lập.

Quan hệ ngoại giao giữa Liên Xô và Vê-nê-du-ê-la được thiết lập ngày 14-3-1945, sau đó bị gián đoạn từ năm 1952 và được thiết lập lại trong những năm 1970. Ngày 24-1996, Nga và Vê-nê-du-ê-la ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác giữa Liên bang Nga và Cộng hòa Vê-nê-du-ê-la (Hiệp ước có hiệu lực từ ngày 2-6-1997).

Từ năm 1999, kể từ khi Tổng thống H. Cha-vét lên cầm quyền ở Vê-nê-du-ê-la, quan hệ giữa Nga và Vê-nê-du-ê-la được thắt chặt và đẩy mạnh. Hai bên đẩy mạnh đối thoại chính trị và mở rộng quan hệ hợp tác song phương. Nội dung then chốt trong quan hệ giữa hai nước là các cuộc tiếp xúc chính trị cấp cao. Tổng thống hai nước có cuộc gặp đầu tiên vào tháng 9-2000 trong khuôn khổ Hội nghị Đại Hội đồng Liên hợp quốc.

Hai bên đã thiết lập quan hệ hợp tác kỹ thuật quân sự từ năm 2001. Trước đó, Vê-nê-du-ê-la mua vũ khí, trang bị quân sự của Mỹ, các nước châu Âu và I-xra-en. Còn hiện nay, Nga là quốc gia duy nhất cung cấp các loại vũ khí hiện đại nhất cho Vê-nê-du-ê-la. Ngày 14-5-2001, Bộ trưởng Quốc phòng Nga và Vê-nê-du-ê-la ký hợp đồng về hợp tác kỹ thuật quân sự giữa hai nước. Hiện nay, Vê-nê-du-ê-la chiếm 14% tổng giá trị vũ khí, trang bị quân sự xuất khẩu của Nga.

Ngày 26-11-2004, trong chuyến thăm Nga của Tổng thống H. Cha-vét, lần đầu tiên hai nước ký hợp đồng để Nga xuất khẩu 40 máy bay lên thẳng vũ trang và 100.000 khẩu súng AK-103 cùng với các phụ tùng thay thế và các dịch vụ kỹ thuật quân sự sang Vê-nê-du-ê-la. Nga còn xuất khẩu sang Vê-nê-du-ê-la dây chuyền công nghệ lắp ráp loại vũ khí này.

Năm 2006, hai bên ký hợp đồng để Nga xuất sang Vê-nê-du-ê-la 53 máy bay lên thắng Mi-17, Mi-35 và Mi-26 để trang bị cho không quân, hải quân và Lực lượng cận vệ quốc gia Vê-nê-du-ê-la. Cũng trong năm 2006, Nga xuất khẩu sang Vê-nê-du-ê-la 24 máy bay chiến đấu hiện đại Su-30.

Tính từ năm 2005 đến năm 2007, Nga đã xuất khẩu sang Vê-nê-du-ê-la gần 4 tỉ USD vũ khí, trang bị quân sự theo 12 hợp đồng đã được ký kết, trong đó có tổ hợp tên lửa phòng không “Tor-M1”. Năm 2006, Nga đã ký hợp đồng xây dựng tại Vê-nê-du-ê-la một nhà máy chế tạo súng AK-103 và dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2011.

Tháng 10-2008, Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép có chuyến thăm 2 ngày lần đầu tiên tới Vê-nê-du-ê-la. Ngày 26-11-2008, Nga và Vê-nê-du-ê-la ký Hiệp định hợp tác trong lĩnh vực sử dụng năng lượng nguyên tử vào mục đích hoà bình. Đây là hiệp định khung tạo cơ sở để hai bên hợp tác trong lĩnh vực tổng hợp nhiệt hạch có điều khiển và nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực công nghệ hạt nhân nói chung./.