NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI

Bồi dưỡng và phát huy chủ nghĩa yêu nước chân chính, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam

TS. Vũ Ngọc Am
20:48, ngày 05-02-2013
TCCSĐT - Yêu nước là truyền thống cực kỳ quý báu của dân tộc Việt Nam, được hình thành và phát triển trong quá trình lịch sử lâu dài của công cuộc dựng nước và giữ nước. Truyền thống đó đã thấm đượm sâu sắc trong mỗi người con đất Việt, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt toàn bộ lịch sử Việt Nam.
Chủ nghĩa yêu nước giữ vị trí chuẩn mực cao nhất của đạo lý và đứng đầu trong bậc thang giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc Việt Nam, là động lực nội sinh to lớn, tạo nên sức mạnh vô địch của cộng đồng các dân tộc Việt Nam trong những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định: Nhân dân Việt Nam có truyền thống yêu nước nồng nàn. Lịch sử hàng nghìn năm của dân tộc Việt Nam đã ghi nhận những trang oanh liệt của nhân dân đấu tranh để xây dựng nước nhà… Đó là truyền thống quý báu của ta. Cùng với đó, chủ nghĩa yêu nước là giá trị tốt đẹp đã khẳng định tầm cao nhân cách, chiều sâu văn hóa của mỗi công dân đối với Tổ quốc; đồng thời là sức mạnh tiềm tàng, nội sinh thường trực trong lòng dân tộc; là nguồn lực không bao giờ cạn trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước. Đây còn là đặc trưng tiêu biểu về nhân cách của con người Việt Nam, là một trong những động lực quan trọng nhất góp phần gắn kết cộng đồng, giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững ổn định chính trị - xã hội và thúc đẩy đất nước phát triển.

Thực tiễn phát triển của dân tộc ta qua mấy nghìn năm lịch sử đã chứng tỏ sức mạnh to lớn về tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta, giúp dân tộc ta vượt lên mọi khó khăn thách thức giành những thành tựu vẻ vang trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Đặc biệt trong hơn 80 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam - đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc đã phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, huy động sức mạnh toàn dân tộc, vượt qua mọi khó khăn giành những thành tựu vẻ vang, mở ra thời đại phát triển mới - thời đại Hồ Chí Minh. Hiện nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đang thực hiên công cuộc đổi mới toàn diện, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược, vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa bảo vệ Tổ quốc, nhằm mục tiêu đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Sau hơn 25 năm thực hiện đường lối đổi mới, với sự nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, đất nước ta đã giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, như Văn kiện Đại hội XI đã đánh giá: “Ðất nước thực hiện thành công bước đầu công cuộc đổi mới, ra khỏi tình trạng kém phát triển; đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết dân tộc được củng cố, tăng cường. Ðộc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa được giữ vững, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của đất nước đã tăng lên rất nhiều, tạo tiền đề để nước ta tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn theo con đường xã hội chủ nghĩa”. (1)

Tuy nhiên, nước ta vẫn đang đứng trước nhiều thách thức lớn, đan xen nhau và diễn biến phức tạp, không thể xem thường. Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn tồn tại. Tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí còn nghiêm trọng. Những biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có diễn biến phức tạp. Tình hình thế giới thay đổi nhanh chóng, phức tạp, khó lường. nhưng hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ yếu; Sự nghiệp đổi mới của nước ta đang phát triển mạnh mẽ cả bề rộng và chiều sâu, nhiều vấn đề mới được đặt ra đòi hỏi phải giải quyết cả lý luận và thực tiễn. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đã và đang câu kết với nhau tiếp tục thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền”, chia rẽ dân tộc, tôn giáo, vu cáo xuyên tạc, bóp méo tình hình, kích động bạo lực hòng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta. Tình hình và bối cảnh trên sẽ tạo ra cả những thời cơ và thách thức đan xen trong quá trình xây dựng và phát triển của đất nước.

Với niềm tin tưởng sâu sắc vào sức mạnh, ý chí của toàn Ðảng, toàn dân tộc, vào tương lai tươi sáng của đất nước, với tinh thần và truyền thống yêu nước nồng nàn dân tộc ta đã và sẽ vượt qua mọi khó khăn thách thức trên con đường phát triển. Với ý nghĩa đó, Văn kiện Đại hội XI của Đảng nêu rõ: Tăng cường tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia. Đó sẽ là động lực tinh thần to lớn cổ vũ toàn dân tộc, đồng tâm nhất trí, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, quyết tâm thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược là “Xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

Tuy nhiên, như Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. Điều đó, đòi hỏi các tổ chức trong cả hệ thống chính trị cần nâng cao nhận thức với những kế hoạch cụ thể và thường xuyên để khơi dậy và phát huy tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc ta nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, vượt qua mọi khó khăn thách thức phấn đấu thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam có nội dung rất phong phú, song trước hết cần tập trung bồi dưỡng, khơi dậy và phát huy những phẩm chất sau: Một là, cần làm cho mỗi người nhận thức sâu sắc, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc mà nội dung của nó là niềm tự hào về đất nước Việt Nam tươi đẹp, hùng vĩ; về trang sử vàng chói lọi của dân tộc ta qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước; tự hào về Đảng quang vinh và Bác Hồ vĩ đại đã lãnh đạo nhân dân ta vượt qua mọi khó khăn giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong hơn 80 năm qua, mở ra thời đại phát triển rực rỡ nhất của dân tộc Việt Nam, đất nước từ chỗ chưa có tên trên bản đồ thế giới, đến nay đã sánh vai cùng với các cường quốc năm châu trong thế giới hiện đại: thời đại Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên, cần hiểu rằng lòng tự hào, tự tôn dân tộc chân chính khác xa với lòng kiêu ngạo dân tộc, càng khác xa chủ nghĩa Sô-vanh, nước lớn coi thường các dân tộc khác, chỉ biết lợi ích của dân tộc mình bất chấp lợi ích và nguyện vọng của các dân tộc khác, vi phạm những nguyên tắc và luật pháp quốc tế… Lòng tự hào, tự tôn dân tộc chân chính cũng hoàn toàn trái ngược với ý thức tự ti dân tộc, bởi các dân tộc dù lớn hay nhỏ đều có những đóng góp chung vào sự tiến bộ của nhân loại, đều bình đẳng trong sự phát triển như Tuyên ngôn Nhân quyền của Liên hiệp quốc đã khẳng định. Vì vậy, chúng ta khơi dậy và phát huy lòng tự hào, tự tôn dân tộc chân chính để xây dựng nước Việt Nam hòa bình, hợp tác và phát triển, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Cần thấy rõ và tự hào rằng: nhân dân Việt Nam rất yêu hòa bình; hữu nghị, hòa hiếu vốn là truyền thống vãn hiến của dân tộc ta. Chúng ta làm tất cả để hòa bình luôn được hiện diện. Với đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hòa bình hợp tác và phát triển…Việt Nam luôn mong muốn và xác định là bạn, đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế…

Bên cạnh đó, cần khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, vươn lên thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, khắc phục tư tưởng tự ti hay bi quan của một số người về một số việc chúng ta làm chưa được bằng người… rằng nước ta là một nước nhỏ, kinh tế nghèo nàn, lại có quá nhiều khó khăn… Nhưng chúng ta cũng cần hiểu rằng, để xây dựng và phát triển đất nước không chỉ cần có thời gian mà cần cả mồ hôi, nước mắt, kể cả máu. Không thể cứ ngồi đó mà so sánh và chẳng làm gì để góp phần xây dựng, thậm chí lại còn trách móc. Thái độ đó chỉ làm hạ thấp giá trị của mỗi một chúng ta và làm suy yếu hơn nữa khả năng phát triển đất nước. Thực tiễn cho thấy, trong lịch sử mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước trong hoàn cảnh rất khó khăn nhưng bằng mồ hôi, xương máu và cả bằng nghị lực phi thường, dân tộc ta đã vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm để giữ gìn và phát triển đất nước.

Ngày nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã và đang phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước chân chính trong công cuộc xây dựng đất nước, thực hiện chủ trương với nhiều biện pháp để xóa đói, giảm nghèo bền vững. Để mỗi người Việt Nam thấm sâu, phát huy chủ nghĩa yêu nước chân chính cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, với nhiều hình thức phong phú và sinh động. Nhưng trước hết cần thường xuyên tổ chức giáo dục chủ nghĩa yêu nước chân chính cho toàn dân, trong đó đặc biệt là thanh thiếu niên, thực hiện điều căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết.

Cùng với công tác giáo dục, cần không ngừng đẩy mạnh các phong trào thi đua để “Phát triển tinh thần yêu nước”, phải “Thi đua ái quốc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: Thi đua là một cách yêu nước thiết thực và tích cực... Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất… Thi đua là cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi người tiến bộ, thi đua giúp cho đoàn kết chặt chẽ thêm... “Thi đua là yêu nước - yêu nước phải thi đua” là một giải pháp chiến lược để phát triển tinh thần yêu nước đã được Đảng, Nhà nước và các đoàn thể cách mạng vận dụng và tổ chức thực hiện với những nội dung cụ thể cùng với nhiều hình thức phong phú và sinh động. Nhờ đó, Đảng ta đã huy động sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc vượt qua mọi khó khăn giành được những thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử.

Trong thời kỳ đổi mới, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về phát triển tinh thần yêu nước trong các giới đồng bào, các cơ sở kinh tế, các tổ chức chính trị, các đoàn thể xã hội như: Phong trào thi đua và các cuộc vận động “Xóa đói, giảm nghèo”, “Vì Trường sa thân yêu”, “Tấm lưới nghĩa tình”, “Dạy tốt, học tốt”, “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở”, Phong trào “Lao động giỏi - Lao động sáng tạo”, Cuộc vận động “Ngày vì người nghèo”… Sức mạnh của các phong trào thi đua yêu nước không phải chỉ là khẩu hiệu kêu gọi mà chính là việc nêu gương, tôn vinh những con người, những tập thể tiêu biểu, điển hình tiên tiến xuất sắc. Ý nghĩa quan trọng nhất về mặt thực tiễn của thi đua yêu nước là qua các phong trào thi đua yêu nước nhằm tôn vinh và nhân rộng các điển hình tiên tiến, làm cho cái tiêu cực bị đẩy lùi, cái tích cực ngày càng được phát triển và ngày càng nhân rộng ra, có sức mạnh lan tỏa sâu sắc, làm cho xã hội chúng ta ngày càng tốt đẹp hơn, văn minh hơn. Với các hình thức phong phú, sinh động và cụ thể của các phong trào thi đua yêu nước đã được nhân dân cả nước tích cực tham gia góp phần tạo nên sự gắn bó, cố kết cộng đồng chặt chẽ, huy động cao nhất sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các phong trào thi đua đó đã và đang mang lại những hiệu quả thiết thực, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của cách mạng tạo nên vị thế Việt Nam trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế./.


--------------------------
Tài liệu tham khảo:
(1):  Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr 20.


Bài cùng chủ đề

Kinh tế Việt Nam năm 2012 - 2013: tái cơ cấu doanh nghiệp và cân đối kinh tế vĩ mô  (05/02/2013)

Kinh tế thế giới sẽ “ấm” dần trong năm 2013  (05/02/2013)

Nghỉ cho khỏe!  (05/02/2013)

Hoàn thiện chính sách an sinh xã hội đối với nông dân bị thu hồi đất cho phát triển các khu công nghiệp  (05/02/2013)

Chủ tịch nước chúc Tết bộ đội thông tin và đặc công  (05/02/2013)

mới nhất