Một số kết quả đạt được trong hội nhập kinh tế quốc tế

Trong quá trình đó, Quảng Ninh đã, đang cụ thể hóa định hướng chiến lược của Đảng về phát triển tiếp tục đẩy mạnh công tác hội nhập quốc tế. Quảng Ninh xác định các trọng tâm nhiệm vụ cơ bản gồm: đào tạo nguồn nhân lực với mục tiêu đáp ứng cho doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước; tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại ở trong và ngoài nước; đẩy mạnh hợp tác, liên doanh liên kết, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa trong tỉnh; đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài, tiến độ giải ngân các nguồn vốn đã cam kết; có định hướng thu hút đầu tư vào các vùng một cách hợp lý, vào các lĩnh vực ưu tiên... để phát huy tối đa các tiềm năng, thế mạnh của tỉnh. Bằng việc giải quyết tốt các vấn đề này, Quảng Ninh sẽ phát huy được yếu tố nội sinh của nguồn lực, tạo cơ sở bền vững cho phát triển và hội nhập.

Kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO đến nay, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã cụ thể hóa các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước, kịp thời ban hành nhiều chủ trương nhằm thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển nhanh và bền vững. Bên cạnh đó là việc điều hành linh hoạt các chính sách nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế của tỉnh phù hợp với cam kết, tuân thủ các quy định của WTO và một số cam kết đặc thù của Việt Nam. Quảng Ninh còn kịp thời quan tâm, hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất - kinh doanh, giao dịch thương mại quốc tế; tranh thủ những thuận lợi lớn, hạn chế những tác động tiêu cực do hội nhập kinh tế thế giới, từ đó, góp phần đưa nền kinh tế của tỉnh tiếp tục phát triển ổn định khi Việt Nam gia nhập WTO.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến nhận thức về WTO và việc Việt Nam gia nhập WTO sâu rộng tới mọi thành phần kinh tế trong tỉnh. Nội dung tuyên truyền là các kiến thức, phát luật về Hội nhập kinh tế quốc tế và WTO; lộ trình thực hiện các cam kết cụ thể trong từng lĩnh vực; những rào cản kỹ thuật của các nước đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam trong thương mại quốc tế; các kế hoạch và chương trình hành động của địa phương, các sở, ban, ngành… Đưa công tác xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch đến Ban Chỉ đạo liên ngành Hội nhập quốc tế về kinh tế, thường xuyên tổ chức các hội nghị, hội thảo, lớp tập huấn, diễn đàn về WTO, các hiệp định thương mại song phương, đa phương, sở hữu trí tuệ, thương mại quốc tế, thương mại điện tử, xúc tiến đầu tư... cho nhiều đối tượng khác nhau thuộc các tổ chức, cơ quan quản lý Nhà nước và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Quảng Ninh đã hình thành đồng bộ các yếu tố của nền kinh tế thị trường, phát triển thị trường hàng hóa, dịch vụ, tài chính,… góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư và thu hút đầu tư vào phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, nhất là hạ tầng giao thông, hạ tầng các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu đô thị,… tạo nền tảng vững chắc phục vụ tích cực cho phát triển nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.

 Trong khuôn khổ hợp tác ASEAN, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành và chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân tiếp tục thực hiện nghiêm túc Kế hoạch số 159/KH-UBND, ngày 26-8-2021, của Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai thực hiện Quyết định số 1160/QĐ-TTg, ngày 13-7-2021, của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động của Chính phủ về tuyên truyền, quảng bá ASEAN trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2021 - 2025... Chủ trương nhất quán của tỉnh Quảng Ninh trong việc thúc đẩy nâng cao năng lực thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn, góp phần tạo hành lang thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, đặc biệt là xuất khẩu quá cảnh hàng hóa từ các nước Lào, Campuchia, Thái Lan qua địa bàn sang Trung Quốc và hàng nhập khẩu quá cảnh từ Trung Quốc sang các quốc gia trên.

Tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ, tích cực phối hợp, tham mưu xây dựng Kế hoạch thực hiện các thỏa thuận, định hướng hợp tác giữa Việt Nam và các quốc gia thành viên ASEAN như: tham gia các Hội trợ xúc tiến thương mại đầu tư vào các thị trường ASEAN; tổ chức các chuỗi sự kiện nhằm quảng bá các nguồn lực thương mại của địa phương như Logictics, du lịch, quảng bá di sản thiên nhiên Hạ Long, đăng cai các sự kiện trong các chương trình hoạt động của năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN, SEAGAME… Để nắm bắt và tận dụng triệt để các cơ hội hợp tác sâu rộng khi Việt Nam trở thành nền kinh tế thành viên của các Diễn đàn Hợp tác Kinh tế như APEC, ASEM,… tỉnh Quảng Ninh đã tăng cường triển khai các hoạt động đối ngoại, xúc tiến thương mại, hợp tác quốc tế, tiếp tục củng cố, mở rộng và phát triển quan hệ hợp tác với các đối tác như Nhật Bản, Anh, Pháp, Australia, Singapore… nhằm tạo nền tảng thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực, không chỉ bao gồm tự do hóa thương mại, mà còn bao gồm cả tự do hóa dịch vụ, bảo hộ đầu tư, thúc đẩy thương mại điện tử, góp phần thực hiện các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết.

Năm 2022, trong khuôn khổ Kỳ họp III Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC (ABAC), tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Quảng Ninh với chủ đề “Quảng Ninh - Hội tụ và Lan tỏa”, Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo Sở Công Thương và các sở, ngành liên quan tham dự các Hội thảo APEC, như: về thúc đẩy năng lượng tái tạo cho phát triển nông thôn và vùng sâu vùng xa; cơ hội thách thức đối với chuỗi cung ứng toàn cầu trong đại dịch COVID-19 và phục hồi kinh tế sau đại dịch; chia sẻ về các thực tiễn tốt cho phát triển mô hình ESCO về sử dụng năng lượng hiệu quả; thúc đẩy cơ hội kinh doanh thông qua công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) tại vùng sâu vùng xa.

Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên trong vùng Đồng bằng Sông Hồng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (tại Quyết định số 80/QĐ-TTg, ngày 11-2-2023). Theo đó, đến năm 2030, xây dựng, phát triển Quảng Ninh là một tỉnh tiêu biểu của cả nước về mọi mặt; cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc; cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước... Đến năm 2045, Quảng Ninh là tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, vùng đô thị lớn tầm khu vực và quốc tế. Đồng thời, là tỉnh có biên giới giáp với Trung Quốc, hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh chủ yếu thực hiện với thị trường Trung Quốc, chưa tận dụng hiệu quả các ưu đãi về thuế quan xuất nhập khẩu trong Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVFTA, Hiệp định UKVFTA và Hiệp định RCEP. Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh còn thấp; khả năng tích luỹ vốn, nhân lực chưa được triển khai đồng bộ và có chiến lược cụ thể, chưa áp dụng công nghệ vào công tác quản lý điều hành và sản xuất, năng suất lao động còn thấp. Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp còn yếu, còn thiếu các sản phẩm có thương hiệu mạnh, có tầm cỡ quốc gia tham gia thị trường; còn hạn chế trong việc tìm hiểu thông tin, kiến thức, kịp thời cập nhật các ưu đãi được hưởng để áp dụng các ưu đãi hiệu quả nhất. Việc thu hút các dự án đầu tư từ các nước tham gia 4 Hiệp định (CPTPP, EVFTA, UKVFTA, RCEP) còn chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Sự tham gia chưa đồng bộ của các cấp, các ngành và doanh nghiệp nên chưa tạo ra được sức mạnh tổng hợp cần thiết đảm bảo cho hội nhập quốc tế đạt hiệu quả cao. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, còn thiếu hiểu biết về luật pháp, thông lệ quốc tế, chính sách, kỹ năng và đối tác. Công tác dự báo thị trường, thu thập và xử lý thông tin chưa nhạy bén và chưa sát với tình hình thị trường nên hiệu quả kinh doanh chưa cao.

Một số giải pháp phát huy nguồn lực của tỉnh Quảng Ninh trong hội nhập kinh tế quốc tế

Một là, hội nhập và phát triển dựa vào nguồn lực bên trong là quyết định, chiến lược, cơ bản, lâu dài và nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá; lấy phát triển con người, bảo đảm và cải thiện dân sinh làm mục đích; lấy đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển kinh tế xanh, nhu cầu thị trường, các ngành mới nổi và tăng năng suất lao động làm định hướng; lấy phát triển hạ tầng, cải cách hành chính đồng bộ, hiện đại làm nền tảng; lấy giáo dục đào tạo, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, sáng tạo và ứng dụng khoa học - công nghệ làm động lực; lấy phát triển văn hóa, xây dựng văn minh sinh thái, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường làm trọng điểm.

Hai là, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh” theo hướng bền vững dựa vào ba trụ cột (thiên nhiên, con người, văn hóa), kết hợp với xu thế hòa bình, hợp tác, hội nhập và cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; trên cơ sở đó, đổi mới hệ thống chính trị và xây dựng nền hành chính hiện đại; phát triển công nghiệp dịch vụ, công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí dựa trên nền tảng công nghiệp sáng tạo được tổ chức sản xuất ở trình độ cao.

Ba là, kiên trì thực hiện tổ chức không gian phát triển “một tâm, hai tuyến đa chiều và hai mũi đột phá” nhằm bảo đảm mục tiêu liên kết, đồng bộ để phát huy thế mạnh của từng địa phương trong tỉnh, cũng như thế mạnh của tỉnh trong Vùng đồng bằng sông Hồng, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ... Trong đó, trung tâm là thành phố Hạ Long, trung tâm chính trị - hành chính - kinh tế - văn hóa của tỉnh; phát triển đô thị theo mô hình đa cực, lấy vịnh Cửa Lục làm trung tâm kết nối. Tuyến hành lang phía Tây xuất phát từ Hạ Long đến Đông Triều hướng tới đồng bằng sông Hồng và thủ đô Hà Nội, phát triển chuỗi đô thị - công nghiệp xanh, công nghiệp sạch, công nghệ cao và du lịch văn hóa, lịch sử, tâm linh, trong đó Khu kinh tế ven biển Quảng Yên là hạt nhân, động lực tăng trưởng mới của tuyến phía Tây và của tỉnh, phát triển theo mô hình “Thành phố thông minh” với các khu đô thị - công nghiệp - dịch vụ - cảng biển thông minh, hiện đại. Tuyến hành lang phía Đông xuất phát từ Hạ Long đến Móng Cái và hướng tới Đông Bắc Á, phát triển chuỗi đô thị sinh thái - dịch vụ, thương mại, du lịch tổng hợp cao cấp, nông nghiệp sạch - công nghệ cao và kinh tế biển, lấy phát triển công nghiệp để dẫn dắt nông nghiệp. Phát triển Khu kinh tế Vân Đồn và Khu kinh tế Cửa khẩu Móng Cái là hai mũi nhọn đột phá.

Bốn là, tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên; hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cấp chính quyền. Giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng từ tỉnh đến cơ sở; tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng và nhân dân, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với chế độ và với Đảng; phát huy dân chủ, kỷ cương và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, truyền thống cách mạng, văn hóa, sự năng động và khát vọng đổi mới, sáng tạo, ý chí tự lực, tự cường, vượt lên mạnh mẽ và bền vững.

Quảng Ninh luôn xác định hội nhập kinh tế quốc tế là nguồn lực quan trọng, đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần giúp Quảng Ninh giữ vững được đà tăng trưởng kinh tế. Trong thời gian tới, Quảng Ninh tiếp tục xác định đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại phục vụ hội nhập quốc tế, chủ động đưa công tác ngoại giao kinh tế thu hút các nguồn lực từ bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh./.