Để xây dựng nước ta trở thành một nước giàu mạnh, hiện đại, các nghị quyết của Đảng đều coi “phát triển kinh tế là trung tâm và xây dựng Đảng là then chốt”. Để phát triển kinh tế, Đảng ta đang lãnh đạo nhân dân ta xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đây là một nền kinh tế nhiều thành phần và các thành phần đều quyền bình đẳng như nhau về cơ hội phát triển và được luật pháp bảo hộ.

Tại Đại hội Đảng lần thứ XII, một trong những định hướng lớn của Đảng ta là: “Tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, hoàn thiện thể chế, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”(1). Không phải đến nay, mà từ khi thực hiện đường lối đổi mới, quan điểm chung về mặt lãnh đạo, quản lý, Đảng và Nhà nước ta không có sự phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế. Tuy nhiên, trong thực tế, quan điểm này có lúc ở đâu đó vẫn chưa được thực thi, thành phần kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể vẫn là thành phần kinh tế được các cơ quan thực hiện chính sách có phần ưu ái hơn các thành phần kinh tế khác. Có thể, đây là một thói quen còn được giữ lại từ thời bao cấp, nhưng khi duy trì thói quen này, vô hình trung một số cơ quan chức năng không những không làm đúng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước mà còn làm cho các thành phần kinh tế khác bị hạn chế trong phát triển và phát triển không đồng bộ.

Trước thực trạng trên, về mặt lãnh đạo, quản lý, Đảng và Nhà nước đã kịp thời bổ sung, sửa đổi một số cơ chế chính sách bảo đảm cho sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế về cơ hội và khả năng lựa chọn các điều kiện để phát triển. Đối với kinh tế tư nhân thì Đảng và Nhà nước: “Tiếp tục tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, sửa đổi những qui định chưa phù hợp với trình độ, qui mô kinh doanh để kinh tế tư nhân có thể thụ hưởng những chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với các ngành, vùng, các sản phẩm và dịch vụ cần ưu tiên hoặc khuyến khích phát triển không phân biệt thành phần kinh tế; chú trọng tạo điều kiện, hổ trợ những doanh nghiệp vừa và nhỏ”(2).

Phát triển kinh tế là nhằm xây dựng cho con người một đời sống vật chất và tinh thần ngày càng tốt đẹp. Một nền kinh tế mới là một nền kinh tế có lực lượng sản xuất phát triển ở một trình độ cao hơn trước, ngoài các điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật thì nhân tố con người luôn mang tính chất quyết định. Điều này cũng có nghĩa là xây dựng nền kinh tế mới tất yếu phải có những con người mới phù hợp với nó. Bởi vậy, Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương khóa XII “Về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, trong phần nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu, Đảng ta nêu rõ: “Đẩy mạnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Phát triển y tế bảo vệ sức khỏe nhân dân. Phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện”. Điều này khẳng định, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, một nền kinh tế có nhiều thành phần kinh tế thì trong các thành phần kinh tế cũng cần phải có con người của xã hội mới chiếm ưu thế thì các thành phần kinh tế ấy mới phát triển. Bởi vậy, khi đề cập đến thành phần kinh tế tư nhân phải chú ý xây dựng trong thành phần kinh tế này những con người điển hình là hình mẫu của con người mới bảo đảm các đức tính sau:

- Có tinh thần yêu nước, tự cường dân tộc, phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có ý chí vươn lên đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, đoàn kết với nhân dân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội.

- Đề cao tinh thần tập thể, đoàn kết, phấn đấu vì lợi ích chung.

- Có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa, tôn trọng kỷ cương phép nước, quy ước của cộng đồng; có ý thức bảo vệ và cải thiện môi trường tinh thần.

- Lao động chăm chỉ với lương tâm nghề nghiệp, có kỹ thuật, sáng tạo, năng suất cao vì lợi ích của bản thân, gia đình, tập thể và xã hội.

- Thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ và thể lực.

Mỗi xã hội cụ thể, có một mẫu người cụ thể làm biểu tượng đại diện cho phong cách, lối sống của con người của xã hội ấy. Họ là sự thể hiện tập trung những nét đẹp của thời đại để con người phải hướng đến. Con người mới xã hội chủ nghĩa với những tiêu chí như trên là con người vừa kế thừa những nét đẹp truyền thống của dân tộc vừa phù hợp với tinh thần của thời đại mới. Vì vậy, tuyên truyền phát triển kinh tế tư nhân trong giai đoạn hiện nay, cũng là tuyên truyền xây dựng con người mới trong thành phần kinh tế tư nhân. Đó là việc làm thường xuyên mà nhất thiết hệ thống báo chí nước ta cần phải nhận thức thật đầy đủ thì mới có thể hoàn thành tốt được nhiệm vụ.

Hơn 40 năm sau ngày thống nhất đất nước, nhất là sau 30 năm thực hiện đường lối đổi mới, với những thành quả đã đạt được trong tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội đã làm cho diện mạo của đời sống xã hội nước ta thay đổi một cách sâu sắc. Đường lối của Đảng ta là nhất quán, thực hiện chính sách phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Nghị quyết hội Nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX đã coi, phát triển kinh tế tư nhân là vấn đề chiến lược lâu dài trong phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tại Đại hội Đảng lần thứ XII, Đảng ta khẳng định: “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là một động lực của nền kinh tế; các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật”(3). Về quyền lợi hợp pháp của thành phần kinh tế này, Nghị quyết nêu rõ, Nhà nước tôn trọng và bảo đảm quyền tự do kinh doanh theo pháp luật, bảo hộ quyền sở hữu tài sản hợp pháp của công dân; khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi và định hướng, quản lý sự phát triển của kinh tế tư nhân theo pháp luật, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.

Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trong khi phát triển nền kinh tế nhiều thành phần thì việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước là cần thiết để bảo đảm cho nền kinh tế phát triển đúng định hướng. Tương tự như thế, trong công tác tư tưởng lý luận, sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với báo chí là nguyên tắc bất di bất dịch để bảo đảm cho hoạt động thông tin, tuyên truyền của báo chí được thuận lợi, đúng pháp luật. Đảng và Nhà nước lãnh đạo và quản lý báo chí bằng các nghị quyết, chế tài, nói chung là phải có hành lang pháp lý để định hướng cho báo chí hoạt động thông tin tuyên truyền đúng với nhiệm vụ chính trị của mình, đúng với lập trường, quan điểm chính trị tư tưởng của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong từng thời điểm cụ thể. Để làm được điều này, Đảng và Nhà nước phải có cơ chế kiểm tra, giám sát thường xuyên các hoạt động thông tin tuyên truyền của báo chí, để kịp thời uốn nắn, giúp đỡ các cơ quan báo chí, mà cụ thể là bản thân người làm báo khi gặp phải những sai sót, khó khăn trong khi thực thi nhiệm vụ.

Trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân đang tập trung vào những vấn đề được dư luận xã hội quan tâm như cơ chế, chính sách, những vấn đề tự phát trong sản xuất kinh doanh, vấn đề buôn lậu, trốn thuế, gian lận thương mại, làm hàng giả... Cho nên, trong hoạt động thông tin tuyên truyền báo chí cũng thường xuyên đi vào những nội dung này. Ở đây, có một vấn đề cần làm rõ là phải phân biệt tính chất khác nhau của từng loại hình báo chí, từng cơ quan báo chí mà nên có cách thông tin, tuyên truyền khác nhau, không để tình trạng trùng lắp hoặc mâu thuẫn nhau quá lớn làm ảnh hưởng không tốt đến niềm tin của công chúng. Vấn đề quan trọng là cần thấy rõ được nhân tố con người, con người mới, nhân tố mới đang được biểu hiện trong từng hoạt động để khẳng định, chứ không phải là sa đà vào những sự kiện, chi tiết tuy hấp dẫn người đọc nhưng giá trị xã hội nhìn theo hướng phát triển hầu như không có gì.

Có thể khẳng định rằng, Đảng và Nhà nước lãnh đạo và quản lý báo chí ngoài việc đề ra cơ chế chính sách thì việc định hướng trong các hoạt động thông tin tuyên truyền vẫn là điều kiện hàng đầu để giúp báo chí phát triển, phát hiện đúng và trúng nhân tố mới, con người mới. Thực tiễn cho thấy, hoạt động thông tin tuyên truyền của báo chí, không những đưa đến công chúng những nội dung của đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước mà còn đưa ra những lý giải cụ thể vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn để cho người đọc nhận thức đúng về sự vận động của cuộc sống. Nói cách khác, trong một chừng mực nhất định, trên cơ sở phương pháp luận mác-xít, báo chí là những tài liệu quan trọng để hướng dẫn quần chúng hành động và giúp các nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách đúc rút kinh nghiệm, tổng kết thực tiễn đưa ra những kết luận mang tính lý luận tiếp tục chỉ đạo các hoạt động thực tiễn.

Để các hoạt động thông tin, tuyên truyền nói chung, tuyên truyền phát triển kinh tế tư nhân trên báo chí nước ta nói riêng, đúng như những gì đã nêu, để hoạt động của người làm báo phù hợp với sự đổi mới của đất nước, Đảng và Nhà nước cần tạo điều kiện cho báo chí luôn luôn bám sát được thực tiễn, tiếp cận được với đầu nguồn tin để nắm bắt được bản chất của những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước nhằm có những luận giải, thông tin chính xác, khoa học giúp cho quần chúng nhân dân, cán bộ, đảng viên, các doanh nghiệp, các địa phương chủ động “Sống và làm việc theo pháp luật”. Cụ thể, thực tiễn hoạt động của người làm báo rất cần:

- Đảng và Nhà nước kịp thời ban hành các chủ trương, chính sách phù hợp về hoạt động và quản lý báo chí trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để báo chí lấy đó làm căn cứ hoạt động và Đảng và Nhà nước cũng được dễ dàng hơn trong công tác lãnh đạo, quản lý làm cho báo chí hoạt động đúng pháp luật, thể hiện được tôn chỉ mục đích, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao phó.

- Công tác kiểm tra giám sát để các hoạt động thông tin, tuyên truyền của báo chí đúng với đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước là việc làm thường xuyên. Riêng đối với hoạt động tuyên truyền phát triển kinh tế tư nhân cần có sự chỉ đạo cụ thể để tránh tình trạng tuyên truyền phiến diện, tuyệt đối hoá mặt này hoặc mặt khác, gây nên sự hiểu lầm làm hạn chế sự phát triển chung.

- Sức hấp dẫn của báo chí được xem xét từ nhiều góc độ, nhưng góc độ quan trọng nhất vẫn xuất phát từ nội dung tư tưởng của nó. Và để làm nên nội dung tư tưởng này thì trình độ của người làm báo luôn luôn mang tính quyết định. Trong điều kiện vận động của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhiều vấn đề mới nảy sinh, viết về kinh tế đã khó nhưng viết về kinh tế tư nhân lại càng khó hơn, vì đây là một thành phần kinh tế mới được thừa nhận chính thức trong thời kỳ đổi mới. Trong thực tiễn phát triển của đất nước, đây là một thành phần kinh tế năng động tuy có nhiều ưu điểm, nhưng cũng không ít khuyết tật. Vì vậy, khi tuyên truyền về nó, nhà báo cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng và trình độ nghiệp vụ cao thì mới có thể phản ánh đúng được sự vận động phát triển theo đường lối của Đảng. Người làm báo muốn thực hiện tốt các hoạt động tuyên truyền phát triển kinh tế tư nhân hội đủ các yêu cầu:

Một là, phải có trình độ chính trị vững vàng, đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, nhân dân lao động và quyền lợi quốc gia, dân tộc mà thông tin tuyên truyền. Điều này cũng có nghĩa là người làm báo phải bảo đảm nêu cao được ý thức giai cấp và ý thức công dân, làm cho ý thức giai cấp và ý thức công dân trở thành sức mạnh kích thích khả năng sáng tạo.

Hai là, phải am tường về lĩnh vực ngành mà mình được giao nhiệm vụ nghiên cứu thông tin tuyên truyền mà cụ thể ở đây là kiến thức về kinh tế, từ kinh tế vĩ mô đến kinh tế vi mô đều phải hiểu một cách thấu đáo thì khi thâm nhập vào thực tiễn người làm báo mới có cơ hội phát hiện được những cái mới nảy sinh, phân biệt được những mặt trái, mặt phải của nó để có phương pháp tác động cho nó phát triển đúng qui luật.

Ba là, người làm báo phải làm chủ được các phương tiện tác nghiệp hiện đại để có thể chủ động nắm bắt được thông tin trong mọi tình huống. Muốn thế, ngoài kỹ năng chuyên môn, người làm báo cần phải trau dồi ngoại ngữ, kiến thức tin học và các kiến thức bổ trợ khác một cách thường xuyên để tránh bị tụt hậu.

Bốn là, người làm báo viết về kinh tế tư nhân phải được trang bị đầy đủ các kiến thức về kinh tế tư nhân theo quan điểm, đường lối phát triển kinh tế tư nhân của Đảng để có khả năng hiểu rõ về thành phần kinh tế này; nhằm tạo điều kiện cho họ khi thâm nhập thực tiễn có được sự dễ dàng, nhạy bén trong việc thu thập tài liệu và đưa ra được những nhận định, kết luận chính xác, sâu sắc, hiệu quả. Nếu làm được điều này, người làm báo sẽ giúp thành phần kinh tế tư nhân kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đưa ra những đề đạt, kiến nghị, cũng như dự báo nhằm phục vụ cho sự phát triển.

Năm là, có biện pháp khuyến khích tạo điều kiện cho người làm báo tăng cường khả năng sáng tạo, mạnh dạn sử dụng nhiều thể loại báo chí trên báo cũng như tạp chí nhằm có thể đa dạng hoá đối tượng thông tin, nhất là các đối tượng thông tin trong thành phần kinh tế tư nhân./.

------------------------------------------

(1) Kết quả Đại hội đại biểu lần thứ XII Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn phòng Trung ương Đảng 2016

(2) Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Các nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khoá IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội

(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng