Phát huy vai trò của các tác phẩm văn học, nghệ thuật trong xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí ở Thủ đô Hà Nội

1- Trong lịch sử hàng nghìn năm văn hiến của đất kinh kỳ Thăng Long - Hà Nội, các tác phẩm văn học, nghệ thuật là một bộ phận không thể tách rời, trải qua nhiều thời kỳ, giai đoạn phát triển, từ các tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian tới văn học, nghệ thuật thời kỳ trung đại, cận đại, hiện đại. Và trong dòng chảy văn học, nghệ thuật đương đại, những giá trị truyền thống của một nền văn học, nghệ thuật yêu nước và nhân văn, gắn bó máu thịt với người dân Thủ đô, với dân tộc, đã và đang tiếp tục được kế thừa, tiếp nối, bồi đắp không ngừng, trở thành nguồn sức mạnh nội sinh to lớn, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô.

Văn học, nghệ thuật là sự kết hợp hài hòa giữa hiện thực khách quan và lăng kính chủ quan, phản ánh nhận thức, sức sáng tạo và những xúc cảm riêng biệt của cá nhân người nghệ sĩ, qua đó tạo ra những tác phẩm sống động, chân thực và có sức tác động đến tư tưởng, tình cảm, nhận thức, thẩm mỹ của công chúng. Trước hết, với chức năng nhận thức, giáo dục, các tác phẩm văn học, nghệ thuật về Thủ đô giúp công chúng có được sự hiểu biết về lịch sử văn hóa của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội - nơi lắng hồn núi sông ngàn năm, “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”, “Thành phố vì hòa bình”, “Thành phố sáng tạo”. Chính những câu chuyện, thông điệp thể hiện trong các tác phẩm văn học, nghệ thuật Thủ đô là những bài học sâu sắc, tác động trực tiếp và gián tiếp đến tư tưởng, tình cảm, tâm lý của công chúng Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung, thúc đẩy tính năng động, sáng tạo của ý thức con người, kích hoạt những giá trị văn hóa - tinh thần tốt đẹp đang còn tiềm ẩn, khơi dậy ngọn lửa trong trái tim với tình yêu mảnh đất kinh kỳ nghìn năm văn hiến, đánh thức lòng trắc ẩn và ý thức trách nhiệm với cuộc sống của Hà Nội hôm nay, để mỗi người dân Thủ đô hành động một cách tự giác, tự nguyện vì những điều hay, lẽ phải, lý tưởng cao đẹp.

Bên cạnh đó, các tác phẩm văn học, nghệ thuật với ánh sáng đến từ ngôn từ, giai điệu, lời ca, màu sắc, hình khối…, không chỉ giúp con người tìm thấy niềm vui hay những phút giây thư giãn, giải trí sau thời gian lao động mệt mỏi, căng thẳng, mà còn có sức mạnh cảm hóa con người, “thanh lọc tâm hồn”, từ đó con người có thể tự nhận thức chính mình, vượt lên bản thân, loại bỏ những yếu tố phản văn hóa, những cái xấu, cái ác, không ngừng hoàn thiện nhân cách, biết chia sẻ, cảm thông và có những hành động tốt đẹp vì cộng đồng, vượt qua khó khăn, thử thách để tìm lại niềm tin và tình yêu vào cuộc sống.

Ngoài ra, các tác phẩm văn học, nghệ thuật còn mang đến cho mỗi người dân Hà Nội cũng như con người nói chung những mỹ cảm tốt đẹp trong cuộc đời, hướng tới các giá trị chân - thiện - mỹ. Không chỉ làm giàu có tâm hồn, các tác phẩm văn học, nghệ thuật có thể tạo ra sự kết nối giữa con người và thế giới xung quanh, giúp cho công chúng khi thưởng thức các tác phẩm nghệ thuật biết rung động với cái đẹp, hướng tới cái đẹp và hành động theo cái đẹp để cuộc sống ngày càng trở nên tốt đẹp hơn.

Trong lịch sử hàng nghìn năm, các tác phẩm văn học, nghệ thuật Việt Nam nói chung và tác phẩm văn học, nghệ thuật về Hà Nội nói riêng luôn đồng hành trên những chặng đường dựng nước và giữ nước của dân tộc, xây dựng và phát triển Thủ đô, góp phần khơi dậy và phát huy sức mạnh tinh thần to lớn của nhân dân, đưa đất nước vượt qua vô vàn khó khăn, thử thách. Trong thời đại Hồ Chí Minh, thực tiễn các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc và bảo vệ Tổ quốc của dân tộc ta đã minh chứng cho sức mạnh của văn học, nghệ thuật. Từ những cuốn tiểu thuyết gối đầu giường, những bài ca đi cùng năm tháng, đến những tác phẩm điện ảnh kinh điển, hay những bài thơ nằm lòng,… tất cả đã góp phần khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần lạc quan cách mạng, ý chí dũng cảm, kiên cường của biết bao thế hệ nối tiếp “chung câu quân hành”, chiến đấu và không quản hy sinh để “hóa thân vào dáng hình xứ sở” vì mục tiêu bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, vì Thủ đô thân yêu.

Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, Đảng ta luôn đề cao vai trò, vị trí của văn học, nghệ thuật và tạo điều kiện, môi trường nhằm khuyến khích các văn nghệ sĩ sáng tác được nhiều tác phẩm có giá trị. Nghị quyết số 23-NQ/TW, ngày 16-6-2008, của Bộ Chính trị “Về tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới” nhấn mạnh văn học, nghệ thuật là một trong những động lực to lớn trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam… Tài năng văn học, nghệ thuật là vốn quý của dân tộc… Tôn trọng, bảo đảm quyền tự do sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi phát huy tính độc lập, khơi dậy mọi nguồn lực sáng tạo của văn nghệ sĩ. Văn nghệ sĩ, người chiến sĩ xây dựng và phát triển nền văn nghệ tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, cần phát huy lòng yêu nước nồng nàn, gắn bó máu thịt với nhân dân, nêu cao trách nhiệm công dân, sáng tạo nên nhiều tác phẩm có giá trị phụng sự đất nước và dân tộc. Nhờ đó, trong sự nghiệp đổi mới gần 40 năm qua, nền văn học, nghệ thuật đã kịp thời tôn vinh, lan tỏa các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc nói chung và của Thủ đô nói riêng, như yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo, khoan dung, hòa hợp, thanh lịch, văn minh…

Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ, với sự bùng nổ của các phương tiện truyền thông hiện đại, văn học, nghệ thuật càng có sức lan tỏa rộng rãi, nhanh chóng, tác động mạnh mẽ đến đông đảo công chúng, từ đó củng cố niềm tin, cổ vũ phong trào hành động cách mạng của quần chúng trong sự nghiệp đổi mới. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng khẳng định: “Đấu tranh bảo vệ, nuôi dưỡng, khẳng định cái mới, cái tích cực, cái tốt đẹp và chống cái ác, cái xấu xa, cái thấp hèn là chức năng, nhiệm vụ tự thân của văn học, nghệ thuật, nó không có bất cứ một áp lực từ trên hay từ bên ngoài vào. Đảng không áp đặt, ép buộc, gán cho văn học, nghệ thuật một nhiệm vụ “chính trị” khô khan, giản đơn, nhất thời nào, mà hiểu nó như một sứ mệnh, một sức mạnh vốn có của văn học, nghệ thuật chân chính, đặc biệt trong cuộc đấu tranh ngày hôm nay”⁽¹⁾.

2- Ngày nay, trước ngưỡng cửa của kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển mạnh mẽ, bứt phá của dân tộc Việt Nam, hơn lúc nào hết, cần xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí để huy động được mọi nguồn lực trong nhân dân, tạo sức mạnh tổng hợp đóng góp vào sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng. Trong cuộc cách mạng “khổng lồ” ấy, văn học, nghệ thuật “không thể thờ ơ”, “không thể dửng dưng”, không thể đứng bên ngoài dòng chảy cuộc sống, mà càng cần phát huy hơn bao giờ hết sứ mệnh lịch sử thiêng liêng của mình là đánh thức tính năng động của ý thức, khơi dậy những tình cảm tốt đẹp, suy nghĩ tích cực, trách nhiệm thực hành tiết kiệm của mỗi cá nhân, chuyển hóa thành hành động thiết thực trong phòng, chống lãng phí, góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng đất nước, xây dựng Thủ đô ngày càng “văn hiến, văn minh, hiện đại”, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Ngay từ xa xưa, trong văn học dân gian, cha ông ta cũng thường xuyên nhắc nhở việc thực hành tiết kiệm thông qua các câu ca dao, tục ngữ, như: Ở đây một hạt cơm rơi/Ngoài kia bao hạt mồ hôi thấm đồng; Làm người phải biết tiện tần/Đồ ăn thức mặc có ngần thì thôi; Thời giờ thấm thoát thoi đưa/Nó đi đi mãi không chờ đợi ai; Đời người có một gang tay/Ai hay ngủ ngày, còn có nửa gang; Còn gạo không biết ăn dè/Đến khi hết gạo ăn dè chẳng ra; Tiết kiệm sẵn có đồng tiền/Phòng khi túng lỡ không phiền lụy ai; Tích cốc phòng cơ, tích y phòng hàn; Có kiêng có lành, có dành có lúa; Tích tiểu thành đại; Góp gió thành bão; Thắt lưng buộc bụng; Ăn phải dành, có phải kiệm; Ăn chắc, mặc bền…; hoặc phê phán thói lãng phí: Ném tiền qua cửa sổ; Thừa tiền mua pháo đốt chơi/Pháo nổ lên trời tiền vứt xuống ao… Trong nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật ở các thời kỳ sau, tinh thần tiết kiệm, đức tính cần, kiệm cũng tiếp tục được nhân dân ta đề cao.

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn quán triệt tinh thần thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí. Ngày 25-12-2023, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 27-CT/TW “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí”. Ngày 2-11-2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1845/QĐ-TTg “Về việc ban hành Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2021 - 2025”… Đó là những chất liệu của đời sống mà các tác phẩm văn học, nghệ thuật cần phản ánh kịp thời, chân thực thông qua các hình tượng nghệ thuật, từ nghệ thuật ngôn từ, đến hình ảnh, màu sắc, âm thanh, hình khối…, từ đó tác động đến nhận thức, tình cảm của mỗi con người, chuyển hóa thành hành động chủ động, tự giác trong tiết kiệm, phòng, chống lãng phí mọi nguồn lực của xã hội.

Ngày nay, xã hội càng phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện đáng kể, song sự lãng phí cũng có xu hướng gia tăng ở nhiều khía cạnh, như lãng phí về thời gian, tiền bạc, công sức, hay lãng phí tài nguyên, lãng phí về cơ hội…; có lãng phí của cá nhân, của tập thể, của tổ chức… Tất cả đều gây ra những hậu quả trước mắt và lâu dài, không chỉ thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến xã hội và môi trường. Để hiện thực hóa các mục tiêu xây dựng, phát triển Thủ đô và đất nước, cần giải quyết dứt điểm thứ “giặc nội xâm” này.

3- Trước yêu cầu cấp thiết của thực tiễn, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài viết “Chống lãng phí”, trong đó đề ra giải pháp xây dựng văn hóa phòng, chống lãng phí; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hằng ngày”. Và văn học, nghệ thuật với sứ mệnh là “người thư ký trung thành của thời đại” cần truyền tải sống động, phong phú những tấm gương người tốt, việc tốt, đấu tranh, lên án những thói hư, tật xấu trong cuộc sống nhằm xây dựng và lan tỏa văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí trong toàn dân mà trước hết là các công dân Thủ đô, để mỗi người dân coi việc thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí trở thành những việc thường ngày một cách tự giác, chủ động.

Trước cuộc sống “ngổn ngang, bề bộn” hiện nay, thực tế còn nhiều hành động tiêu cực, nhiều vụ án tham ô, lãng phí, gây thất thoát lớn tài sản của Nhà nước và nhân dân, các tác phẩm văn học, nghệ thuật Thủ đô với tư cách là vũ khí sắc bén, phương thức độc đáo của công tác tư tưởng trong việc xây dựng tình cảm, nếp nghĩ, nếp sống của con người vẫn chưa phát huy hiệu quả sức mạnh. Nhiều vấn đề quan trọng, cấp thiết trong phòng, chống tham ô, lãng phí, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch về cuộc chiến chống tham nhũng, lãng phí… vẫn thiếu vắng những tác phẩm văn học, nghệ thuật đỉnh cao, có sự lôi cuốn, cảm hóa công chúng sâu sắc; vẫn thiếu vắng những hình tượng người nghệ sĩ - chiến sĩ thực sự dấn thân, nhập cuộc. Thậm chí, còn có một bộ phận văn nghệ sĩ có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, phai nhạt lý tưởng, cơ hội chủ nghĩa, chạy theo thị hiếu tầm thường, thiếu lành mạnh của một bộ phận công chúng.

Thời gian tới, để văn học, nghệ thuật có thể thực hiện được sứ mệnh cao cả, trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô và cả nước, trước hết là góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí, cần chú trọng giải quyết một số vấn đề sau:

Một là, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí, trước hết là nhận thức của đội ngũ văn nghệ sĩ Thủ đô và đội ngũ văn nghệ sĩ trên cả nước hiện nay - những “chiến sĩ” trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Để thực hiện sứ mệnh thiêng liêng trong tuyên truyền, xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí, đội ngũ văn nghệ sĩ cần trau dồi phẩm chất, bản lĩnh, trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, cùng các lực lượng khác trong xã hội tham gia, làm tốt công tác tư tưởng cho nhân dân, tiên phong trong thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí, nêu cao trách nhiệm xã hội, đồng thời phát huy sức sáng tạo để phản ánh chân thật, sinh động và có sức thuyết phục những cái mới, cái tốt đẹp trong đời sống, trong đó có những tấm gương công dân Thủ đô gương mẫu trong thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí; dũng cảm, nghiêm khắc lên án, phê phán những thói hư, tật xấu, tệ nạn xã hội, những biểu hiện và hành vi tham ô, tham nhũng, lãng phí, qua đó góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí trong đời sống Thủ đô cũng như cả nước.

Hai là, các cấp ủy, chính quyền thành phố Hà Nội cần nhận thức sâu sắc hơn nữa về vai trò, vị trí quan trọng của văn hóa, văn học, nghệ thuật trong tuyên truyền, xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí. Luôn cổ vũ, khuyến khích, tạo điều kiện cho các hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật thông qua các cơ chế, chính sách, như hỗ trợ tài chính, mở trại sáng tác, đi thực tế, phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng các tài năng văn nghệ sĩ; huy động mọi nguồn lực, cả về vật chất và tinh thần, để văn hóa, văn học, nghệ thuật phát triển mạnh mẽ và cống hiến nhiều hơn trong nhiều lĩnh vực, đề tài, trong đó có xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí. Khuyến khích sự tìm tòi, khơi dậy khát vọng và hoài bão lớn về sự sáng tạo, tôn trọng tự do sáng tạo của người nghệ sĩ. Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù đối với văn học, nghệ thuật và văn nghệ sĩ với các tiêu chí cụ thể để phát hiện, thu hút, trọng dụng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức - văn nghệ sĩ có tài năng, nhằm xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ lớn mạnh, bảo đảm số lượng và chất lượng, có cơ cấu phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển văn hóa, xây dựng con người Hà Nội thanh lịch, văn minh trong kỷ nguyên mới. Có chính sách phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ; quan tâm đến công tác khuyến khích, tôn vinh các văn nghệ sĩ có thành tích xuất sắc trong hoạt động sáng tạo văn học, nghệ thuật; tạo cơ sở để văn nghệ sĩ có được những tác phẩm hay, lay động lòng người, có sức lan tỏa đến với công chúng và toàn xã hội, trong đó có những sáng tác về đề tài thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí.

Ba là, tăng cường củng cố tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội - tổ chức hội có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất chính trị cho văn nghệ sĩ, xây dựng lòng tin, ý thức trách nhiệm của mỗi công dân Thủ đô trong sự nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô. Để các tác phẩm văn học, nghệ thuật truyền tải được hệ tư tưởng, đường lối, quan điểm của Đảng, phản ánh toàn diện sự nghiệp đổi mới cần phải có những văn nghệ sĩ không chỉ có tâm, có tài mà còn phải có sự hiểu biết sâu sắc và niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vào chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng và sự thắng lợi của sự nghiệp đổi mới. Do đó, Hội cần phát huy vai trò trong việc nâng cao hiệu quả công tác chính trị tư tưởng đối với các văn nghệ sĩ để đội ngũ này nhận thức sâu sắc hơn về vinh dự và trách nhiệm vẻ vang của mình đối với Tổ quốc, với nhân dân, với dân tộc; đoàn kết phấn đấu, lao động sáng tạo, hoàn thành thật tốt trọng trách của mình. Tăng cường công tác bồi dưỡng nghiêp vụ và đạo đức nghề nghiệp, định hướng và tạo điều kiện cho văn nghệ sĩ đi thực tế, cọ sát với thực tiễn phong phú, động viên những văn nghệ sĩ tài năng, trí tuệ, có nhiều đóng góp vào sự phát triển nền văn hóa, văn học, nghệ thuật nói chung và công cuộc xây dựng văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí nói riêng, từ đó góp phần phát huy sức mạnh các nguồn lực tổng hợp trong phát triển Thủ đô Hà Nội và đất nước.

Bốn là, tiếp tục tổ chức các hội thảo, hội nghị tập huấn, thành lập các đoàn kiểm tra, khảo sát việc triển khai, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận,… của Đảng trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ. Sớm phát hiện những vấn đề nảy sinh về tư tưởng chính trị trong thực tiễn hoạt động văn học, nghệ thuật của Thủ đô Hà Nội. Thường xuyên bám sát tình hình, tích cực đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật, đặc biệt trên không gian mạng trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Định kỳ tổ chức xét và trao tặng thưởng các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao nhằm tôn vinh, động viên kịp thời đội ngũ văn nghệ sĩ cũng như những tấm gương thực hành tiết kiệm, đấu tranh chống hành vi tham ô, tham nhũng, lãng phí trong xã hội. Rà soát, quy hoạch lại nguồn nhân lực, tạo điều kiện nhiều hơn cho đội ngũ làm công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật.  

Năm là, phát huy vai trò của đội ngũ nhà báo, những người hoạt động truyền thông trong việc giới thiệu, bảo vệ các tác phẩm văn học, nghệ thuật Thủ đô có giá trị tư tưởng, phản ánh nhiều vấn đề của thực tiễn, trong đó có vấn đề thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí. Các tờ báo, phương tiện truyền thông chính thống, tin cậy, có trách nhiệm giải trình cần đăng tải kịp thời các ý kiến mang tính định hướng tư tưởng cho hoạt động văn học, nghệ thuật cũng như những nhận xét, đánh giá, hướng dẫn cho công chúng tiếp cận và thưởng thức các tác phẩm có tính giáo dục tư tưởng tốt, tích cực tuyên truyền, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, phòng, chống lãng phí trong toàn xã hội. Đội ngũ nhà báo, phóng viên, truyền thông cần vững vàng về chính trị, nhạy bén, dũng cảm, dám đương đầu với dư luận để bảo vệ cái đúng, phê phán cái sai trong sáng tác, phát hành và biểu diễn các tác phẩm văn học, nghệ thuật cũng như những hành vi, biểu hiện của lãng phí. Đa dạng hóa các hình thức thông tin, tuyên truyền, phát huy hiệu quả của các phương tiện truyền thông mới để việc đưa tin, bài về tiết kiệm, phòng, chống lãng phí không chỉ kịp thời, chính xác mà còn sinh động, hấp dẫn công chúng. Từ đó, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhân dân Thủ đô, đặc biệt là thế hệ trẻ về tầm quan trọng của tiết kiệm, phòng, chống lãng phí; góp phần xây dựng môi trường xã hội, khuyến khích lối sống tiết kiệm, bắt đầu từ chính môi trường gia đình, nhà trường và lan tỏa ra xã hội; hướng tới khơi thông và tối ưu hóa các nguồn lực phục vụ cho sự phá triển, vươn mình của Thủ đô Hà Nội, của dân tộc trong kỷ nguyên mới./.

----------------------------------

 (1) Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022, tr. 320 - 321