Tập trung nâng cao chất lượng và quảng bá hình ảnh cá tra Việt Nam trên thị trường thế giới

TCCSĐT - Ngày 18-1-2011, tại TP Cần Thơ, Bộ NN-PTNT phối hợp với UBND TP Cần Thơ tổ chức “Hội nghị Tổng kết công tác chỉ đạo sản xuất, tiêu thụ cá tra vùng ĐBSCL năm 2010 và bàn biện pháp triển khai nhiệm vụ năm 2011”. Tham dự hội nghị có đại diện Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), Hội Nghề cá Việt Nam, lãnh đạo Sở NN-PTNT các tỉnh, thành và Ban chỉ đạo Sản xuất và tiêu thụ cá tra vùng ĐBSCL. Thứ trưởng Bộ NN-PTNT kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Vũ Văn Tám chủ trì hội nghị.

Theo báo cáo của Tổng cục Thủy sản (Bộ NN-PTNT), năm 2010, công tác quản lý chất lượng được thực hiện nghiêm ngặt thông qua công tác thanh tra, kiểm tra chất lượng các sản phẩm đầu vào như thức ăn, chế phẩm sinh học, thuốc thú y tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nuôi và chế biến. Tổng cục Thủy sản đã phối hợp với Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản thực hiện đánh số vùng nuôi, đăng ký xác nhận cở sở nuôi đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và tiến tới truy xuất nguồn gốc đối với cá tra. Đến nay, qua kiểm tra định kỳ năm 2010, có 150 doanh nghiệp chế biến cá tra được công nhận đủ điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm và được phép xuất khẩu sang EU, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Trong năm, giá bán cá tra nguyên liệu ở mức có lợi cho người nuôi. Quý I, giá bán cá nguyên liệu dao động từ 15.500-18.500 đồng/kg, người nuôi lãi 1.000-2.000 đồng/kg. Từ giữa tháng 4-2010 trở đi, do nguồn cung dồi dào, giá cá tra giảm từ 500 – 1000 đồng/kg. Đến quý III, giá cá tra nguyên liệu tăng trở lại từ 16.000-16.500 đồng/kg, người nuôi có lãi khoảng 1.000 đồng/kg. Quý IV, do nguồn cung hạn chế nên giá cá nguyên liệu liên tục tăng, đến nay giá bán ở mức 23.000-23.500 đồng/kg. Ước tính cả năm 2010, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt mức 1,4 tỷ USD, khối lượng xuất khẩu đạt 645.000 tấn.

Mặc dù đạt được những kết quả khả quan nhưng, theo nhận định của Bộ NN-PTNT, năm 2010 ngành sản xuất, tiêu thụ cá tra ĐBSCL vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Theo báo cáo của các địa phương, đến 31-12-2010 tổng diện tích nuôi cá tra toàn vùng đạt khoảng 5.420 ha, chỉ đạt 90,3% kế hoạch năm. Diện tích thả nuôi giảm đã dẫn đến tình trạng thiếu cá nguyên liệu vào các tháng cuối năm, đẩy giá cá nguyên liệu lên mức 21.000 - 23.500 đồng/kg, khiến nhiều nhà máy chế biến thủy sản gặp khó khăn.

Năm 2010, do tác động của suy thoái kinh tế thế giới khiến giá vật tư đầu vào để nuôi cá tra liên tục tăng (riêng giá thức ăn từ đầu năm 2010 đến nay qua 8 lần tăng đã tăng 1.500-2.200 đồng/kg so với cuối năm 2009); lạm phát và lãi suất ngân hàng cao dẫn đến giá thành sản xuất tăng cao. Tình trạng xâm nhập mặn sâu vào đất liền 60-70km, hạn hán, nắng nóng kéo dài nên khả năng cung cấp nước cho các ao nuôi khó khăn. Việc tiếp cận nguồn vốn vay từ các ngân hàng thương mại khó khăn (chỉ đạt 30-40% nhu cầu), định mức cho vay thấp, một số ngân hàng không cho vay đáo hạn khiến nhiều người nuôi phải vay ngoài với lãi suất cao nên kế hoạch sản xuất luôn bị động, dẫn đến tỷ lệ hộ treo ao cao. Vấn đề liên kết trong sản xuất – tiêu thụ, việc tuân thủ hợp đồng giữa người nuôi và nhà chế biến còn lỏng lẻo. Công tác thống kê, dự báo trong sản xuất -tiêu thụ cá tra còn hạn chế nên sản xuất chưa thực sự gắn với thị trường. Việc quản lý giá sàn chưa thực hiện được nên giá bán cá xuất khẩu năm 2010 giảm 3% so với năm 2009. Các chương trình quảng cáo và xúc tiến thương mại chưa đủ mạnh để thông tin kịp thời và chính xác đến khách hàng trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, việc chậm ban hành các văn bản về quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật... từ các cơ quan chức năng và các rào cản thương mại, rào cản kỹ thuật từ các thị trường tiêu thụ ngoài nước đã ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và tiêu thụ cá tra Việt Nam...

Theo kế hoạch của Bộ NN-PTNT, năm 2011, ĐBSCL phấn đấu đạt diện tích nuôi cá tra từ 6.000- 6.300 ha, sản lượng khoảng 1,2-1,3 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu 1,45-1,55 tỷ USD.

Để đạt mục tiêu này, theo Thứ trưởng Vũ Văn Tám, năm nay Bộ NN-PTNT và Tổng cục Thủy sản sẽ tập trung lấy ý kiến, tham mưu trình Chính phủ sớm ban hành Nghị định về quản lý sản xuất và tiêu thụ cá tra; chỉ đạo xây dựng các bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn về đánh giá chất lượng cá tra, quy trình nuôi Viet GAP, áp dụng các quy trình công nghệ tiến tiến đã được công nhận như Global GAP, SQF, HACCP ... trong nuôi và chế biến nhằm nâng cao giá trị, chất lượng, uy tín các sản phẩm cá tra Việt Nam trên thị trường; hỗ trợ tổ chức đại hội thành lập Hiệp hội cá tra Việt Nam; phối hợp với các ngành, địa phương xây dựng thương hiệu và tăng cường quảng bá nhằm khẳng định cá tra Việt Nam đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và được bán với giá hợp lý. Bộ NN-PTNT sẽ chỉ đạo các địa phương rà soát, xây dựng quy hoạch phát triển nuôi cá tra, trên cơ sở đó hướng dẫn lập các dự án ưu tiên đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ nuôi cá tra. Song song đó, Bộ sẽ cùng các cơ quan chức năng tập trung tháo gỡ khó khăn về vốn để người nuôi tiếp tục đầu tư vụ mới; duy trì thị trường đã có đồng thời mở rộng thêm thị trường; tăng cường công tác kiểm tra giám sát- tập trung vào thức ăn, con giống, xử lý môi trường- dịch bệnh; nhanh chóng triển khai việc thay thế đàn cá bố mẹ hiện nay bằng đàn cá bố mẹ có chất lượng cao cho các tỉnh, thành...