Về đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở Bạc Liêu

TCCSĐT - Trên cơ sở Quyết định 1956/QĐ -TTg, ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020, một trong những mục tiêu quan trọng trước mắt mà tỉnh Bạc Liêu đang nỗ lực phấn đấu là: năm 2010, tổ chức đào tạo nghề mới, đào tạo lại nghề và đào tạo nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề cho 13.000 lao động, đối tượng bao gồm thanh niên và lao động nông thôn trong toàn tỉnh.

Quyết định 1956 - chuyển từ dạy nghề “hướng cung” sang “hướng cầu”

Với mục tiêu mỗi năm đào tạo nghề cho 1 triệu lao động nông thôn, tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; Quyết định 1956/QĐ -TTg, ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020 thực sự là “cơ hội vàng” cho lao động nông thôn cả nước nói chung, tỉnh Bạc Liêu nói riêng.

Theo Đề án, ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ 100% chi phí học nghề cho lao động nông thôn thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi (gồm người có công với cách mạng, hộ nghèo, người dân tộc tiểu số, người tàn tật, người bị thu hồi đất canh tác, lao động nông thôn thuộc diện hộ có thu nhập thấp...). Từ chỗ kinh phí đào tạo 1,5 triệu đồng/lao động, thì với Đề án này, kinh phí đã được điều chỉnh lên gấp đôi (3 triệu đồng/lao động). Bên cạnh đó, địa phương có thể linh động hoặc từ khóa đào tạo ngắn hạn ít tốt kém bù qua cho các khóa đào tạo dài hạn hơn.

Ngoài ra, Đề án còn tạo điều kiện cho lao động nông thôn học nghề được vay vốn để học theo quy định hiện hành về tín dụng đối với học sinh, sinh viên. Lao động nông thôn làm việc ổn định ở nông thôn, sau khi học nghề được ngân sách hỗ trợ 100% lãi suất đối với khoản vay để học nghề, được vay vốn từ Quỹ quốc gia về việc làm thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia.

Một điểm khác là, nếu như những đề án dạy nghề cho lao động nông thôn trước đây mới chỉ mang tính “hướng cung” - tức là mới mang những nghề mình có dạy cho bà con; thì hiện nay, Đề án này đã mở ra cơ hội lớn hơn cho người nông dân được “hướng cầu” - nghĩa là sẽ được học những nghề mà mình thích, mình thực sự có nhu cầu.

Đề án này rất khác so với những đề án đào tạo nghề trước đó, không chỉ bởi quy mô đào tạo lớn hơn, kinh phí nhiều hơn, mà điểm mới quan trọng là ở việc dạy cho người nông dân những nghề mà họ muốn học để có thể đáp ứng nhu cầu việc làm.

Một trong những mục tiêu quan trọng của Đề án là khuyến khích người dân thực hiện chủ trương “ly nông bất ly hương”, phấn đấu có ít nhất 80% lao động sau khi đào tạo có việc làm ổn định. Nếu đạt được mục tiêu đó, thì đây quả là “cơ hội vàng” cho lao động nông thôn, đồng thời cũng là cơ hội để các địa phương chuyển dịch, tăng tốc trong phát triển kinh tế.

Kết quả thực hiện ở Bạc Liêu

Theo thống kê mới nhất, toàn tỉnh Bạc Liêu hiện có trên 584.500 người trong độ tuổi lao động. Trong đó, lao động không có việc làm là trên 18.300 người; lao động trong các ngành nông - lâm - ngư nghiệp chiếm trên 66%. Điều đáng quan tâm là số lao động chưa qua đào tạo chiếm khá cao (trên 50%), trong khi số lao động nông thông thất nghiệp có khuynh hướng tăng hơn thành thị (11%)

Những năm qua, mặc dù đã có nhiều cố gắng, song phải nhìn nhận một thực tế là, công tác đào tạo nghề, tạo việc làm trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu vẫn còn hạn chế. Đó là “đầu vào” của các trường dạy nghề còn thấp; cơ sở vật chất phục vụ dạy nghề thiếu, quy mô nhỏ hẹp; đội ngũ giáo viên dạy nghề thiếu. Bên cạnh đó là những khó khăn xuất phát từ chính bản thân những người cần đào tạo nghề. Do điều kiện giao thông khó khăn, thu nhập của người dân thấp; thói quen ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước; tâm lý lo ngại sau khi đi học không tìm được việc làm đã làm hạn chế đáng kể sự nỗ lực của các ngành chức năng cũng như tinh thần tự nguyện của người có nhu cầu tìm việc làm.

Trên cơ sở Quyết định 1956 của Chính phủ, một trong những mục tiêu quan trọng trước mắt mà tỉnh Bạc Liêu đang nỗ lực phấn đấu là: năm 2010, tổ chức đào tạo nghề mới, đào tạo lại nghề và đào tạo nâng cao kiến thức, kỹ năng nghề cho 13.000 lao động. Trong đó, đào tạo trình độ trung cấp nghề 500 lao động, đào tạo sơ cấp nghề cho 4.000 lao động và dạy nghề dưới 3 tháng, chuyển giao công nghệ cho 8.500 lao động; nâng tỷ lệ qua đào tạo lên 36%...

Bằng sự quyết tâm và nỗ lực của các cấp, các ngành trong việc phối hợp tuyên truyền vận động, nhất là tích cực triển khai các chương trình, mục tiêu đã xây dựng, trong 6 tháng đầu năm nay, Bạc Liêu đã thực hiện đào tạo nghề cho 12.104 lao động, đạt 101% kế hoạch đề ra. Trong đó, đào tạo trình độ trung cấp nghề cho 740 lao động; sơ cấp nghề và dạy nghề dưới 3 tháng cho 1.684 lao động; chuyển giao công nghệ cho 9.680 lao động.

Cùng với những kết quả khả quan đó, từ đầu năm đến nay, Bạc Liêu tiếp tục đã triển khai thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể sau đây.

- Phát triển mạng lưới cơ sở dạy nghề: Ngoài 20 cơ sở dạy nghề, (gồm 11 cơ sở công lập và 9 cơ sở ngoài công lập), năm 2010, tỉnh đã thành lập mới Trung tâm dạy nghề tư thục Bạc Liêu. Hoàn thành việc xây dựng Đề án thành lập trường trung cấp nghề Kỹ thuật - Công nghệ, đang đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xét nâng lên thành trường cao đẳng nghề Bạc Liêu. Ký kết 49 hợp đồng đào tạo nghề cho lao động nông thôn năm 2010 với các trường trung cấp nghề và trung tâm dạy nghề huyện, ngành tỉnh. Phối hợp trường Cao đẳng nghề Bình Dương liên kết mở các lớp trung cấp nghề tại các trung tâm dạy nghề huyện.

- Phát triển chương trình dạy nghề: Trường trung cấp nghề Kỹ thuật Công nghệ Bạc Liêu, căn cứ vào Chương trình khung của Tổng cục Dạy nghề, đồng thời căn cứ vào nhu cầu của thị trường lao động theo ngành nghề, đã biên soạn và hoàn thiện được 7 chương trình trung cấp nghề và 5 chương trình sơ cấp nghề; đã được thẩm định và phê duyệt để áp dụng trong đào tạo. Hoàn thành việc xây dựng kế hoạch liên ngành Lao động - Thương binh và Xã hội và Cục Thống kê về điều tra khảo sát, dự báo nhu cầu và xây dựng mô hình dạy nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020. Nhiều cơ sở dạy nghề cũng đã chủ động tham khảo các chương trình đào tạo của các trường trong cả nước để phát triển chương trình đào tạo trong thời gian tới.

- Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh đã liên kết với trường đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh mở 2 lớp bồi dưỡng sư phạm nghề cho 105 cán bộ quản lý và giáo viên dạy nghề và 1 lớp kỹ năng xây dựng chương trình cho 33 giáo viên.

Bên cạnh đó, việc đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị dạy nghề cũng được chú trọng theo hướng đáp ứng và phù hợp với nhu cầu thực tiễn của địa phương.

Những hạn chế, khó khăn

Một là, vẫn còn một số cơ sở thực hiện chậm việc đăng ký hoạt động dạy nghề. Ký hợp đồng đào tạo chưa đúng ngành nghề đăng ký hoặc những nghề không mang lại hiệu quả thiết thực. Một số cơ sở dạy nghề chưa chuyển mạnh việc đào tạo nghề theo nhu cầu của xã hội (dạy nghề thường xuyên, liên kết đào tạo với các trường…), chưa có các giải pháp hữu hiệu trong việc tuyển sinh và tổ chức lớp học theo nghề.

Hai là, trong công tác tuyển dụng và bố trí cán bộ chuyên trách quản lý công tác dạy nghề ở với cấp huyện còn mới mẻ. Đội ngũ cán bộ được bồi dưỡng kiến thức, am hiểu về quản lý nghề chưa nhiều, do vậy, trong thực thi nhiệm vụ còn lúng túng mơ hồ, đặc biệt là đối với cấp xã - cấp trực tiếp gắn với người lao động.

Ba là, ở một số nơi, nguồn kinh phí dạy nghề cho đồng bào dân tộc đã bị sử dụng sai mục đích hoặc đề xuất chuyển nguồn sang năm tiếp theo chậm, đến nay vẫn chưa được giao vốn lại.

Một số nhiệm vụ và giải pháp cần tập trung thực hiện

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của các ngành, các cấp và toàn xã hội về công tác dạy nghề bằng việc đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền một cách thường xuyên, sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về dạy nghề theo Quyết định 1956/QĐ-TTg bằng nhiều hình thức; giúp người lao động nhận thức được việc học nghề là quyền lợi, trách nhiệm và là cơ hội cho việc tiến thân lập nghiệp. Trong công tác này, các cơ quan truyền thông - báo chí, tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh phải thực sự đóng vai trò nòng cốt.

Thứ hai, tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý dạy nghề các cấp, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ giáo viên dạy nghề. Huy động các nhà khoa học, nghệ nhân, cán bộ kỹ thuật, kỹ sư, người lao động có trình độ tay nghề cao tại các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất giỏi tham gia dạy nghề cho lao động nông thôn. Bồi dưỡng, cập nhật phương pháp đào tạo, công nghệ, kỹ thuật mới và đi thực tế sản xuất tại cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong tỉnh và khu vực.

Thứ ba, chú trọng xây dựng các kế hoạch, chương trình hành động của các cấp, các ngành về phát triển dạy nghề, trong đó tập trung đầu tư cho các nghề mũi nhọn của địa phương. Mở rộng hình thức dạy nghề theo hợp đồng đào tạo hoặc đặt hàng giữa cơ sở dạy nghề với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ, nhằm đảm bảo cho người học nghề xong có việc làm.

Thứ tư, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực dạy nghề. Tăng cường phân cấp quản lý nhà nước về dạy nghề các địa phương; trong đó giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở dạy nghề về đào tạo, phát triển chương trình, tổ chức, nhân sự và tài chính v.v… nhằm đề cao trách nhiệm và phát huy hơn nữa tính tích cực, năng động, sáng tạo của các cấp, các ngành.

Thứ năm, tập trung hỗ trợ đầu tư nguồn vốn để bảo đảm tăng cường công tác quản lý, bảo đảm hiệu quả hoạt động của các trung tâm dạy nghề thuộc các huyện, các trường và cơ sở dạy nghề trong việc triển khai nhiệm vụ tổ chức đào tạo nghề cho lao động nông thôn./.