Ngày 26-1-1973

Buổi sáng, trời yên tĩnh. Không có tiếng pháo nổ vu vơ như mọi khi. Trên trời, chỉ có tiếng máy bay OV10 cầm canh.

Tiếng Đệ lùn oang oang:

- Hôm nay yên tĩnh, không có lính càn, làm mấy ván tú quỳ đi.

 Thế là chúng tôi xúm vào bộ tú-lơ-khơ đánh tiến lên, bét phải quỳ. Hội tú đang vào hồi gay cấn thì có tiếng Lý béo gọi:

- Toàn trung đội về họp ngay, khẩn trương lên.

Chúng tôi dồn về lán trung đội. Trung đội trưởng Lý nhìn quanh:

- Tất cả về đủ chưa?

Trung đội phó Tách báo cáo:

- Còn thiếu hai đi bắt cá.

- Thế được rồi, tôi phổ biến để trung đội triển khai ngay - Lý nói.

Lý vừa đi họp ở tiểu đoàn bộ về, phổ biến cho chúng tôi tinh thần của Hiệp định Pa-ri về Việt Nam.

- Ngày mai, 27-1, Hiệp định Pa-ri về Việt Nam có hiệu lực. Tất cả các bên tham chiến ở miền Nam sẽ ngừng bắn. Máy bay của Ủy ban liên hợp sẽ kiểm tra, xác nhận vị trí của các bên thông qua những lá cờ. Vì vậy, nhiệm vụ của tiểu đoàn ta là phải cắm được cờ ở vị trí chiến lược. Địa điểm này đêm nay chúng ta sẽ hành quân đến.

  Rồi trung đội trưởng giao nhiệm vụ cho từng tiểu đội, công tác chuẩn bị phải rất khẩn trương. Đúng giờ G. sẽ hành quân.

 Cuộc họp kết thúc, chúng tôi trở về làm công việc chuẩn bị của từng người.

 Đệ lùn sướng quá hét toáng lên:

- Ngày mai là hòa bình rồi! Bố mẹ ơi, con sắp được về nhà rồi!

 Chúng tôi ai cũng thấy vui vì câu nói của nó. Thằng Phượng bảo:

- Chuẩn bị bàn đế cho tốt vào, biết đâu vẫn còn đánh nhau thì sao?

 Trời tối dần, công việc chuẩn bị cho cuộc hành quân đã sẵn sàng. Chúng tôi ngồi túm lại với nhau cùng vẽ ra cảnh ngừng bắn ngày mai.

 Trung đội trưởng Lý đi hội ý ở tiểu đoàn về, nói:

- Chuẩn bị hành quân. Tiểu đội đại liên đi trước, tiểu đội cối đi sau. Kiểm tra súng, đạn, quân trang. Không để lại thứ gì ở cứ.

 Tôi đeo bồng lên vai, cúi xuống vác chân cối 82. Nhìn sang Đệ lùn, cái bàn đế cối đã chễm chệ trên lưng nó. Phượng vác cái nòng cối, giục:

- Đi thôi, bọn đại liên đi cả rồi…

 Chúng tôi hành quân theo hàng một, trời cũng không tối lắm. Thỉnh thoảng phía thị trấn Chợ Gạo, pháo sáng bắn vọt lên phá vỡ màn đêm yên tĩnh.

 Hành quân một thôi dài thì gặp một con kênh, sau này tôi mới biết đó là kênh Chợ Gạo. Kênh Chợ Gạo là kênh lớn, nối sông Tiền với sông Vàm Cỏ. Đoàn người ùn cả lại, tiếng thì thào gọi nhau, tiếng vẩy túi ni-lông sột soạt. Tôi hỏi Đệ:

- Túi của mày có tốt không?

- Vô tư! Em dán cẩn thận lắm. Nhưng anh phải bơi sát em đấy.

- Yên tâm, tao sẽ bơi sau mày.

 Lý đến, sờ từng người như điểm danh:

- Bơi tập trung nhé, không được gọi nhau. Bốt Chợ Gạo cách khoảng 500m thôi đấy.

 Tôi cho cái bồng vào túi ni-lông, vẩy nhẹ mấy cái cho nó căng phồng lên, rồi từ từ buộc chặt đầu túi lại. Vác chân cối lên vai, tay xách túi ni-lông, tôi theo Phượng lội xuống kênh. Nước mát lạnh. Tôi bỏ cái túi ni-lông xuống rồi nhẹ nhàng đặt chân cối lên trên. Nhìn sang thấy Đệ đã chuẩn bị bơi, tôi bảo:

- Mày bơi đi, tao ở đằng sau.

 Chúng tôi qua kênh trong yên lặng. Lên bờ, sắp xếp lại đội hình rồi tiếp tục hành quân. Không biết đi bao lâu nữa, buồn ngủ rũ cả mắt. Tôi đang bước thấp bước cao thì Đệ quay lại thì thào:

- Đến nơi rồi!

 Thì ra cả tiểu đoàn đang hành quân xuyên qua một ấp ở vùng địch tạm chiếm. Sau này tôi được biết đó là ấp Bình Phục Nhất. Đơn vị dừng lại, mấy lính trinh sát tiểu đoàn dẫn các đại đội về vị trí tập kết. Dẫn chúng tôi về điểm đặt cối, Lý nói:

- Đại liên đi với thằng “Xê tám” rồi, còn cối đặt ở đây. Phía trước là bộ binh đấy!

 Tôi nhìn ra, thấp thoáng trong đêm là mấy cái bóng lẫn với bụi cây lúp xúp rìa ấp sát cánh đồng.

 Trung đội trưởng Lý phân công:

- Là, Đệ, Phượng, Liên tập trung đào hầm cối, còn lại theo tôi đi treo cờ.

 Lý lôi trong bồng của mình ra một bọc to cờ giải phóng, dẫn mấy anh em đi hạ cờ Ngụy, treo cờ Giải phóng lên.

 Bốn chúng tôi hì hục đào một lúc cũng xong hầm cối. Đệ ngồi bệt xuống nền hầm, lôi trong bồng ra một nắm cơm, bảo:

- Ăn đã! Ăn lấy sức để mai còn reo hò.

 Thế là ai cũng lấy ra một nắm cơm, ăn ngấu nghiến. Loáng cái đã hết. Phượng lấy bi-đông nước, uống một ngụm rồi đưa cho tôi:

- Còn nắm cơm nữa phải để dành đấy. Tình hình này chưa biết thế nào đâu.

 Ăn xong, chúng tôi ngồi tựa vào thành hầm. Một ngày mới đã bắt đầu.

Ngày 27-1-1973

Trời hửng sáng, nhiều nhà dân trong ấp lục tục mở cửa. Họ rất ngạc nhiên thấy nhiều bộ đội giải phóng. Cờ Giải phóng treo khắp nơi, có những lá cờ treo tít trên ngọn cây cau. Ông chủ nhà nơi chúng tôi đào hầm cối lễ phép ra mời:

- Mời mấy… ông vô nhà uống nước.

 Tôi với Phượng theo ông vào nhà.

- Ông cứ gọi chúng cháu là anh giải phóng được rồi - Phượng nói khi ông già mời nước.

 Đang nói chuyện thì một loạt đạn AR15 vang lên phía đầu ấp. Sau này tôi mới biết, khi đó lính địa phương đi phục đêm ở ngoài đồng trở về, đến đầu ấp phát hiện quân giải phóng đang đào hầm bắn liền một băng rồi ù té chạy ngược ra đồng. Loạt đạn không làm ai bị thương, nhưng chấm dứt không khí bình yên chờ Hiệp định có hiệu lực. Dân trong ấp xôn xao. Chúng tôi vào từng nhà tuyên truyền nội dung của Hiệp định ngừng bắn. Khi đang ra sức vận động dân ở lại, trinh sát tiểu đoàn báo về: có khoảng một tiểu đoàn lính Ngụy đang đổ quân trên con lộ phía ngoài cánh đồng. Tiểu đội trưởng Trọng gọi chúng tôi:

- Tất cả về vị trí, nhanh lên.

Tôi chạy về hầm, nhanh chóng cùng Đệ, Phượng lắp đặt cối 82, rồi chỉnh tầm, chỉnh hướng. Tôi hỏi Phượng:

- Hôm nay mang được bao nhiêu quả đạn?

- Tất cả có 15 quả, trung đội trưởng bảo mang đi hết.

 Tôi nhìn ra cánh đồng, bọn lính đang triển khai đội hình. Chúng dàn hàng ngang từ từ tiến về phía ấp, nơi chúng tôi đang chiếm giữ.

 Còn cách ấp chừng 400m, bọn lính dừng cả lại rồi một thằng cầm cái loa điện gọi to:

- Bà con trong ấp chú ý, quân lực Việt Nam cộng hòa đã bao vây tất cả các hướng, sẽ không cho Cộng quân chạy thoát. Bà con hãy rời khỏi ấp để tránh đạn pháo của quân lực Việt Nam cộng hòa. Nếu sau 15 phút nữa, bà con không ra, pháo của chúng tôi sẽ bắn vào ấp.

 Tên lính cầm loa gọi lại 3 - 4 lần. Lần nào nó cũng nhấn mạnh, bà con không ra, pháo sẽ bắn vào ấp, tiêu diệt hết Cộng sản.

 Đến lúc này, không sao giữ dân ở lại được nữa. Từng đoàn người mặc quần áo trắng chạy vội ra lộ. Chỉ chưa đầy 10 phút, cả ấp rộng như thế bỗng vắng tanh. Yên lặng đến rợn người!

  Như thể hiện sức mạnh của lời kêu gọi vừa rồi, từng loạt đạn pháo 105 ly của địch bắt đầu bắn vào ấp. Lúc đầu đạn rơi còn xa, song càng lúc càng gần công sự của bộ binh ta.

 Lệnh của tiểu đoàn, các đơn vị sẵn sàng chiến đấu, bằng bất cứ giá nào cũng phải giữ được ấp, không để địch tràn vào.

 Sau loạt đạn bắn phủ đầu, bọn lính bắt đầu bò lên. Ba trăm, rồi 200m, bộ binh ta vẫn chưa nổ súng. Lệnh tiểu đoàn, cho phép cối 82 bắn!

Tôi nhìn Trọng:

- Lắp đầu nổ nhé! Trọng vẫn nhìn ra ngoài cánh đồng, nơi bọn lính Nguỵ đang bò lên, bảo tôi:

- Từ từ đã.

 Để bảo đảm an toàn, chỉ khi nào chuẩn bị bắn mới lắp đầu nổ.

 Bất ngờ, Trọng nói với Lý:

- Ông cho tháo cối nhé!

- Sao lại tháo? - Lý hỏi lại.

- Tình hình này không thể bắn cố định được, nó phản pháo mình chạy đâu? Chỉ có bắn ứng dụng mới tránh được pháo.

 Lý phân vân trong giây lát, rồi đồng ý. Chúng tôi nhanh chóng tháo nòng cối, chân cối và bàn đế được xếp gọn dưới hầm.

Trọng ôm nòng cối quay lại bảo tôi:

- Là, cầm 2 quả đạn theo tao.

Nói rồi, Trọng quay người nhảy vọt ra khỏi hầm, chạy về phía đầu ấp. Lý sau khi bố trí mấy người ở lại cũng nhanh chóng xách khẩu AK chạy theo. Tôi vơ vội 2 cái đầu nổ đút túi, xách 2 quả đạn chạy theo Trọng.

  Chạy chừng hơn 100m Trọng dừng lại ở đầu một nhà dân. Nó cúi người quan sát bọn lính ngoài cánh đồng. Lý cũng vừa đến, nhìn theo Trọng rồi bảo:

- Cự ly khoảng trăm rưởi mét đấy, bắn đi!

Trọng cúi người dọng nòng cối xuống đất, chân trái bước hơi chếch về phía trước, đầu gối hơi gập xuống. Tay trái đỡ nòng cối, nó chỉnh góc bắn.

- Là ơi, mày lắp đầu nổ cả hai quả đi - Trọng nhắc tôi.

Tôi nhanh chóng lắp đầu nổ vào 2 quả đạn, giật nắp bảo vệ đầu nổ quả thứ nhất, đưa cho Trọng.

- Xong rồi, bắn đi - Tôi nói.

Tay phải cầm gọn quả đạn, Trọng ước lượng góc bắn và rất nhanh, nó bỏ tọt quả đạn vào nòng cối.

 Tôi chỉ kịp đưa 2 tay lên bịt tai thì một tiếng nổ lớn vang lên. Sau khi bắn, người Trọng cứng đơ như tượng. Tôi thấy mặt nó hơi nghiêng sang bên để tránh khói đầu nòng bốc lên. Quả đạn vọt lên không trung, rồi lao xuống giữa đội hình lính nằm như dán xuống đất. Bọn lính Ngụy sợ đạn cối 82 của ta lắm! Đạn nổ, cách 20m nếu bò vẫn bị mất mông như thường. Khi nghe tiếng nổ đầu nòng, bọn Nguỵ đã biết ngay là cối 82 bắn nên đứa nào cũng nằm bẹp xuống. Tôi vẫn đang mải nhìn bọn lính thì Trọng lại giục:

- Đưa tiếp đạn đi…

 Tôi vội giật nắp bảo vệ đầu nổ, 2 tay cầm chắc quả đạn đưa cho Trọng. Lại một tiếng nổ lớn vang lên. Hai tay Trọng lay mạnh nòng cối, khom người lấy sức rút nòng cối lên rồi ôm như ôm em bé, chạy về hầm đào ban sáng.

 Gần như đồng thời cả 3 đứa cùng nhảy xuống hầm. Pháo 105 ly của địch bắt đầu bắn vào chỗ chúng tôi vừa bắn cối. Phải thừa nhận, địch phản pháo rất nhanh và chính xác. Nếu chúng tôi bắn cối tại hầm thì giờ này đang phải chịu hàng loạt đạn pháo bắn tới.

 Pháo của địch đã chuyển làn, bây giờ chúng bắn sát rìa ấp để bộ binh chuẩn bị tiếp cận vào ấp. Lý nhìn chúng tôi:

 - Phượng mang theo AK đi cùng Trọng. Đệ ở hầm chuẩn bị đạn, bọn tao hỗ trợ bộ binh chống càn.

  Tôi bảo Phượng:

- Mày cầm thêm 2 quả nữa, đỡ phải về lấy.

 Chờ ngớt tiếng pháo, Trọng giục:

- Đi thôi.

 Cả 3 khom người chạy gằn. Khổ nhất Trọng, ôm nòng cối mà chạy thì chóng mệt lắm. Vậy mà 2 thằng tôi đuổi theo nó thở ra cả đằng tai.

 Bỗng một loạt đại liên của địch bắn như xé vải, Trọng đang chạy trượt chân ngã chúi xuống, nằm đè lên nòng cối. Phượng nhào tới:

- Mày bị thương à, ở đâu?

Trọng lồm cồm ngồi dậy:

 - Tao bị vấp ngã.

Tôi nhìn quanh:

 - Trọng ơi, chỗ này bắn được rồi, dừng lại bắn đã.

Trọng nhìn ra cánh đồng. Bọn lính đã vào rất gần. Tiếng súng AK vang lên từng loạt ngắn.

 - Lắp đầu nổ 2 quả, nhanh lên!

Trọng nhanh chóng tìm vị trí bắn. Tôi giật nắp bảo vệ ngòi nổ rồi đưa cho Trọng. Hai quả đạn rơi đúng đội hình địch, chúng la lối ầm ĩ rồi chạy ngược trở lại, bỏ mặc bọn bị thương kêu thét thảm thiết.

 Trận chiến đấu ngày càng ác liệt. Địch có pháo binh yểm trợ, liên tục áp sát rìa ấp, uy hiếp tuyến phòng thủ của ta. Chúng tôi cũng chạy ngược chạy xuôi, chỗ nào bọn nó vào gần là bắn phủ đầu ngay. Chiến thuật này xem ra hiệu quả, bọn Ngụy dần dần lùi ra ngoài, kêu pháo bắn cầm canh.

 Ba thằng chúng tôi chạy vòng quanh ấp, khi bóng nắng đã ngả về chiều thì cũng về đến hầm cối. Đệ chạy ra đón:

- Các anh đã về! Pháo bắn nhiều, em lo quá! Không ai việc gì là may rồi.

Nó mang bọc cơm nắm ra, chúng tôi ăn vội, vừa ăn vừa tranh nhau nói. Đang rôm rả thì Lý chạy về:

 - Về cả rồi à? Tiểu đoàn khen cối có cách đánh sáng tạo, rất hiệu quả. Ai mệt thì ở nhà, tôi với Đệ thay cho.

 Còn đang bàn cãi thì liên lạc tiểu đoàn xuống thông báo, địch điều 6 thiết giáp M113 đến tiếp viện, hiện đang ở trên lộ, khả năng sẽ thọc vào C8. Tiểu đoàn yêu cầu cối chi viện ngay. Chúng tôi nhìn nhau. Lý bảo:

- Kiểm tra cơ số đạn, đi lối giữa ấp cho nhanh.

 Chúng tôi đã bắn hết 10 quả, còn 5 quả nữa, Lý bảo mang đi hết. Đệ đòi đi không được cứ ấm ức. Chạy đến đầu ấp, nhìn ra thì đã thấy 6 cái xe bọc thép bò lổm ngổm đến giữa cánh đồng, đằng sau có chừng 1 đại đội lính Ngụy chạy theo. Quan sát một lúc, Lý bảo bắn ngay, không cho xe thiết giáp của nó vào gần. Trọng lao nòng cối xuống chỗ đất cao, quay lại bảo tôi:

- Lắp luôn 3 quả đạn.

 Tôi lắp đầu nổ cho ba quả đạn xong, nhìn nó ước lượng khoảng cách, tôi gạ nó:

- Mày bắn 2 quả, còn cho tao bắn 1 quả nhé!

- Chiều cho mày bắn! Đưa đạn nhanh lên!

 Quả đạn lao vút lên, nổ ngay trước 1 xe bọc thép. Cái xe đứng khựng lại, bọn lính nằm rạp cả xuống. Trọng nhanh chóng bắn quả thứ hai, đạn không nổ.

 - Xịt mẹ nó rồi! - Trọng làu bàu, rồi một tay bịt miệng cối, tay ôm nòng cối dốc ngược xuống - Đưa tao quả khác, nhanh lên!

Tôi đưa cho nó quả đạn. Phượng dùng dao găm cậy cái liều phóng ra, lắp cái mới vào. Bắn xong 3 quả đạn, cả nhóm ù té chạy ngược lại. Chạy được chừng hơn 100m, pháo 105 ly của địch đã cấp tập sau lưng. Chúng tôi nhảy đại xuống hố pháo. Lý hổn hển nói:

 - Trọng hôm nay bắn khá lắm, thay mặt trung đội, tôi biểu dương đồng chí!

 Không ai nhịn được cười. Phượng bảo:

- Anh Lý, còn 2 quả đạn thôi.

- Biết rồi! Bây giờ phải để dành cho tình huống khẩn cấp mới được bắn.

 Chờ ngớt đạn pháo, chúng tôi chạy về hầm cối, vừa lúc trinh sát tiểu đoàn chạy ngang qua.

- Anh Lý, may quá gặp anh. Mấy cái xe thiết giáp lùi ra ngoài rồi.

 Thì ra, mấy cái xe bị chúng tôi bắn phủ đầu, chắc cũng hoảng nên lùi ra xa kêu pháo bắn trả.

 Trời đã về chiều, nắng nhạt dần. Lính địch lùi cả ra ngoài lộ. Bộ binh ta tranh thủ củng cố lại hầm.

- Tôi đi đến chỗ đại liên, mấy anh em nghỉ ngơi đi - Lý bảo.

 Trời tối hẳn, xung quanh yên lặng như chưa từng có cuộc đấu súng xảy ra. Lý sầm sập chạy về, hối hả nói:

- Chuẩn bị hành quân! Kiểm tra lại súng, đạn, tư trang. Chờ thương binh, tử sĩ đi trước, mình đi sau “Xê sáu”.

 Tôi buộc chân cối rồi ngồi tựa thành hầm, duỗi dài chân cho đỡ mỏi. Bầu trời đêm đầy sao, gió thổi như có ai quạt. Ước gì được ngủ một giấc cho sướng. Chúng tôi hành quân trong yên lặng, đội hình ùn lại khi vượt kênh Chợ Gạo. Đang lúi húi buộc túi ni-lông, ai đó đập vai tôi:

 - Mấy thằng cối hôm nay khá lắm! Bọn địch gọi nhau bảo có mấy đại đội cối 82 trong ấp, không sao tái chiếm được.

Tôi nhìn lên thì ra Cảnh, lính thông tin tiểu đoàn.

Trên đường về cứ, tôi thấy vui vui vì chúng tôi đã hoàn thành nhiệm vụ.

*

Năm 2006, tôi gặp Cấp, trinh sát K5 ở nhà Cảnh. Sau một hồi hàn thuyên, tôi hỏi thăm Trọng, Lý. Giọng Cấp đượm buồn:

- Lý chết rồi, Trọng vẫn khỏe… Lý vẫn ở trong quân đội, đang là thiếu tá, tiểu đoàn trưởng thì bị bệnh.

- Khi nào ông về quê, cho tôi đi cùng để về thăm Trọng - tôi bảo.

Cấp nhận lời. Bẵng đi một dạo nữa, Cấp gọi điện cho tôi:

- Trọng chết rồi, chết vì bệnh ung thư…

Thế là, cả hai người tôi kính phục đã không còn nữa…