Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá cao sự nỗ lực, tích cực, chủ động của các cơ quan hữu quan chuẩn bị chu đáo các nội dung của phiên họp thứ 10. Về nội dung công tác xây dựng pháp luật, Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến vào một số dự án Luật như: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Luật sư, Luật Phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai, Luật Hợp tác xã (sửa đổi); Luật Hòa giải cơ sở…; cho ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XI và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn về việc đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri.

Đối với hoạt động giám sát, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết sẽ có 3 bộ trưởng, trưởng ngành gồm: Bộ trưởng Bộ Lao động, thương binh và xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Tổng Thanh tra Chính phủ trả lời chất vấn Thường vụ Quốc hội. Nội dung của chất vấn sẽ xoay quanh những vấn đề được cử tri quan tâm như giải quyết khiếu nại tố cáo, xử lý nợ xấu... Thường vụ Quốc hội sẽ nghe báo báo về giám sát thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, khai thác khoáng sản gắn với bảo vệ môi trường. Đặc biệt tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ dành thời gian để xem xét, thảo luận cho ý kiến về dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992.

Ngay sau khai mạc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về một số vấn đề quan trọng còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật luật sư. Nội dung của dự án Luật đã được thảo luận tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIII.

Quy định cho phép viên chức được hành nghề luật sư là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Đào Trọng Thi cho rằng, nên chấp nhận viên chức đang làm công tác giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư để tận dụng nguồn chất xám của lực lượng này đồng thời tạo điều kiện để giảng viên có thêm thực tiễn.

Để khắc phục được việc bố trí thời gian hợp lý giữa giảng dạy và hành nghề luật sư, đại biểu cho rằng cần có quy định thêm việc hành nghề luật sư của giảng viên phải được sự chấp thuận của thủ trưởng cơ quan. Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng nên quy định cho phép giảng viên được hành nghề luật sư nhưng chỉ nên giới hạn giảng viên được tham gia các hoạt động tư vấn pháp lý, không tham gia hoạt động tố tụng. Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cũng tán thành với quan điểm này cho rằng giảng viên chỉ nên chú trọng vào chuyên môn giảng dạy, nếu có hành nghề luật sư cũng chỉ nên giới hạn ở hoạt động tư vấn pháp lý.

Về vấn đề này, một số ý kiến cũng cho rằng, số viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật là đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao về pháp luật, với nhiệm vụ rất quan trọng là đào tạo nguồn nhân lực cho cả hệ thống cơ quan tư pháp và toàn xã hội. Việc cho phép viên chức làm công tác giảng dạy pháp luật được hành nghề luật sư sẽ làm phân tán nguồn lực và tạo ra khả năng làm phát sinh xung đột lợi ích khi luật sư là các giảng viên tham gia tố tụng...

Về thẩm quyền cấp thẻ luật sư, qua thảo luận vẫn tồn tại hai loại ý kiến khác nhau. Một số ý kiến tán thành với Dự thảo Luật sửa đổi theo hướng giao cho Đoàn luật sư các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cấp thẻ cho người đủ điều kiện gia nhập Đoàn luật sư. Một số ý kiến khác đề nghị cho giữ như quy định Liên đoàn luật sư Việt Nam cấp thẻ như hiện nay. Việc giữ quy định giao Liên đoàn luật sư Việt Nam cấp thẻ sẽ bảo đảm tính thống nhất trong quản lý luật sư và hành nghề luật sư; tạo mối liên hệ gắn kết giữa luật sư với tổ chức luật sư toàn quốc.

Xung quanh Điều lệ của Liên đoàn luật sư Việt Nam và Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam, đại biểu Trương Thị Mai thống nhất với Ủy ban thẩm tra cho rằng về cơ bản, quy định hiện hành về việc giao Liên đoàn luật sư Việt Nam ban hành và giám sát thực hiện Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư không có vướng mắc. Điều này khẳng định vị thế, vai trò tự quản của Liên đoàn, đồng thời, quy định này cũng phù hợp với thông lệ chung của nhiều nước trên thế giới. Vì vậy đề nghị chỉnh lý khoản 3, Điều 65 dự thảo Luật theo hướng, vẫn giao Liên đoàn Luật sư Việt Nam ban hành và giám sát thực hiện Quy tắc Đạo đức và ứng xử nghề nghiệp của luật sư và bổ sung nội dung Quy tắc trên phải phù hợp với Luật này và Điều lệ của Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, hạn chế sự tùy tiện trong quản lý hành nghề luật sư.

Thời gian còn lại của buổi sáng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc thành lập Vụ Thi đua - khen thưởng và Công tác chính trị của Tòa án nhân dân tối cao.

Qua thảo luận, đa số ý kiến của các đại biểu tán thành với sự cần thiết thành lập Vụ Thi đua - Khen thưởng và Công tác chính trị thuộc bộ máy giúp việc của Tòa án nhân dân tối cao. Việc đổi mới tổ chức, thành lập đơn vị cấp Vụ (Vụ Thi đua - Khen thưởng và Công tác chính trị) làm công tác thi đua, khen thưởng và một số nội dung của công tác chính trị thuộc bộ máy giúp việc của Tòa án nhân dân tối cao là cần thiết, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước, các quy định của pháp luật và đáp ứng yêu cầu thực tiễn của ngành Tòa án nhân dân. Các đại biểu đã dành thời gian thảo luận về tên gọi cũng như chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, tổ chức và biên chế của Vụ Thi đua - Khen thưởng và Công tác chính trị.

Buổi chiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về việc ban hành Nghị định quy định về tổ chức các ngày kỷ niệm; nghi thức trao tặng, đón nhận danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng; nghi lễ đối ngoại và đón tiếp khách nước ngoài và Nghị định quy định tổ chức lễ Quốc tang trong trường hợp thiên tai, thảm họa đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn tính mạng của nhân dân.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành về chủ trương ban hành Nghị định này, cho rằng việc ban hành Nghị định nhằm bảo đảm những quy định về nghi lễ nhà nước được thực hiện một cách thống nhất, khoa học, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc và thông lệ quốc tế, phù hợp với chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng: Việc tổ chức các ngày kỷ niệm; nghi thức trao tặng, đón nhận danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng; nghi lễ đối ngoại và đón tiếp khách nước ngoài đã được quy định tại Nghị định số 82/2001/NĐ-CP ngày 06-11-2001 của Chính phủ về Nghi lễ Nhà nước và đón tiếp khách nước ngoài và Nghị định số 154/2004/NĐ-CP ngày 9-8-2004 của Chính phủ về Nghi thức Nhà nước trong tổ chức mít tinh, lễ kỷ niệm, trao tặng và đón nhận danh hiệu vinh dự Nhà nước, huân chương, huy chương, cờ thi đua của Chính phủ, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Tuy vậy, thời gian qua, có hiện tượng một số cơ quan, đơn vị sự nghiệp, đoàn thể tổ chức các ngày lễ kỷ niệm, ngày truyền thống, lễ đón nhận phần thưởng nhà nước có biểu hiện phô trương, hình thức, gây lãng phí về thời gian, tiền của. Thời gian tổ chức không chỉ vào năm tròn, năm chẵn, mà cả vào năm lẻ, tạo sự ganh đua thiếu lành mạnh. Việc chiêu đãi, tặng quà, tặng hoa, mời khách thiếu thống nhất, lộn xộn, rườm rà, không đúng tinh thần trang trọng, tiết kiệm, chưa tuân thủ nghiêm túc quy định của hai nghị định nêu trên. Một số hoạt động kỷ niệm không những không mang lại tác động tích cực mà còn gây dư luận bất bình trong nhân dân. Một số hoạt động kỷ niệm các sự kiện quốc tế, năm chẵn thiết lập quan hệ ngoại giao với các nước, ngày văn hóa các nước tại Việt Nam… được tổ chức thiếu tính chuyên nghiệp, chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Hơn nữa, một số quy định trong hai Nghị định này thiếu cụ thể, còn nhiều bất cập, không phù hợp thực tiễn.

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nhất trí với tên gọi, phạm vi điều chỉnh, bố cục và đối tượng áp dụng của dự thảo Nghị định. Theo các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ban soạn thảo cần rà soát, nghiên cứu, xây dựng nội dung Nghị định trên nguyên tắc không trái với các quy định của Luật Thi đua khen thưởng, Luật Tổ chức Chính phủ và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, theo đúng tinh thần chỉ đạo tại Thông báo số 334-TB/TW ngày 10-5-2010 về kết luận của Bộ Chính trị về “Đề án tổ chức các ngày kỷ niệm và nghi thức trao tặng, đón nhận danh hiệu vinh dự nhà nước và các hình thức khen thưởng cao” và Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 22-7-2010 của Bộ Chính trị “về đổi mới, nâng cao hiệu quả tổ chức các ngày kỷ niệm, nghi thức trao tặng, đón nhận danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng; nghi lễ đối ngoại và đón tiếp khách nước ngòai. Nhiều ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng nên có quy định mang tính nguyên tắc bổ sung vào Nghị định để việc tổ chức các ngày kỷ niệm, nghi thức trao tặng, đón nhận danh hiệu vinh dự nhà nước và các hình thức khen thưởng khác được an toàn, trang trọng, tiết kiệm, hiệu quả, không phô trương, hình thức, gây lãng phí, tốn kém… nhưng vẫn mang tính truyền thống.

Cũng trong buổi chiều, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về việc ban hành Nghị định quy định tổ chức lễ Quốc tang trong trường hợp thiên tai, thảm họa đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn tính mạng của nhân dân.

Nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng Lễ Quốc tang trong trường hợp thiên tai, thảm họa đặc biệt nghiệm trọng, gây thiệt hại lớn đến tính mạng của nhân dân nên tổ chức dưới hình thức lễ tưởng niệm, bảo đảm tính trang trọng, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, phân biệt với hình thức tổ chức quốc tang đối với cá nhân là lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Cách thức tổ chức lễ tưởng niệm nên đơn giản, phù hợp với chủ trương bảo đảm an toàn, trang trọng, tiết kiệm, hiệu quả, tránh phô trương lãng phí…

Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu, cân nhắc làm rõ thêm khái niệm, thời gian, tên gọi, căn cứ để quyết định việc quốc tang; đồng thời tham khảo kinh nghiệm của các nước trong khu vực và trên thế giới về vấn đề này trong quá trình xây dựng Nghị định./.