Ninh Thuận chăm lo phát triển kinh tế và nâng cao đời sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số

TCCS - Ninh Thuận là tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, được tái lập tháng 4-1992, diện tích tự nhiên 336.000 ha, có 6 huyện, 1 thành phố với 65 xã, phường, thị trấn, trong đó có 31 xã miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Dân số toàn tỉnh trên 564 nghìn người, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 23%, chủ yếu là người Chăm (hơn 11%), Ra Glai (hơn 9%) và Cơ Ho, Chu Ru, Hoa...

Trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, đồng bào các dân tộc tỉnh Ninh Thuận luôn phát huy truyền thống đoàn kết, tích cực tham gia kháng chiến và các phong trào thi đua lao động sản xuất, đóng góp nhiều sức người, sức của cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Ghi nhận thành tích đó, Đảng và Nhà nước đã phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động cho 12 tập thể, 5 cá nhân; phong tặng 4 bà Mẹ Việt Nam anh hùng; nhiều tập thể, cá nhân khác được tặng thưởng danh hiệu chiến sĩ thi đua, dũng sĩ diệt Mỹ; công nhận hơn 5.776 người tham gia kháng chiến; 463 liệt sĩ. Nhiều cá nhân người dân tộc thiểu số là tấm gương tiêu biểu như Anh hùng Pinăng Tắc, Pinăng Thạnh, Chamaléa Châu...

Từ ngày hòa bình, thống nhất Tổ quốc (năm 1975) đến cuối những năm 90 thế kỷ trước, mặc dù được Đảng và Nhà nước quan tâm, ban hành nhiều chủ trương, chính sách và hỗ trợ phát triển kinh tế, nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số, nhưng đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn; kinh tế chậm phát triển, tập quán canh tác lạc hậu, tỷ lệ hộ đói nghèo cao (trên 50%); kết cấu hạ tầng nông thôn - miền núi chưa bảo đảm; trình độ dân trí thấp, dịch bệnh thường xảy ra. Các phần tử thù địch thường xuyên lợi dụng, tuyên truyền, tổ chức các hoạt động chống phá đường lối, chính sách của Đảng, gây chia rẽ khối đại đoàn kết các dân tộc. Chăm lo phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho bà con các dân tộc thiểu số trên địa bàn không chỉ là trách nhiệm mà còn là tình nghĩa đối với những người đã hết lòng vì đất nước, quê hương của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương.

Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về Công tác dân tộc, công tác tôn giáo và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", Tỉnh ủy Ninh Thuận đã xây dựng và ban hành các chương trình hành động thực hiện Nghị quyết với mục tiêu: Đến năm 2010, toàn tỉnh có 95% số hộ đồng bào dân tộc thiểu số có điện thắp sáng; xóa tình trạng nhà tạm, nhà dột nát; nâng mức bình quân lương thực lên 400 - 450 kg/người/năm; đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hoàn thành và đưa vào sử dụng các công trình thủy lợi vừa và lớn (Sông Sắt, Sông Trâu, Lanh Ra...); nhựa hóa hoặc bê tông hóa các tuyến đường đến trung tâm xã; 100% số xã có trạm y tế khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân; 80% số hộ dân được dùng nước sạch; 100% số hộ có đất sản xuất...

Sau hơn 5 năm tổ chức triển khai thực hiện quyết liệt, được sự giúp đỡ to lớn của Trung ương, đặc biệt là thông qua những chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi như Chương trình 133, 134, 135 giai đoạn 1 và 135 giai đoạn 2... cùng với sự nỗ lực vượt bậc của các cấp, các ngành, các địa phương và sự phấn đấu vươn lên của cộng đồng các dân tộc, kinh tế - xã hội miền núi của Ninh Thuận không ngừng tăng trưởng, đời sống vật chất và tinh thần của các dân tộc thiểu số trong tỉnh đã có sự tiến bộ vượt bậc, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 2%/năm.

Trên lĩnh vực kinh tế, thông qua thực hiện các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia, tỉnh đã đầu tư hơn 500 tỉ đồng, xây dựng hàng trăm cây số đường giao thông nông thôn miền núi, hàng chục công trình thủy lợi lớn được hoàn thành đúng kế hoạch và các hệ thống điện, trường học, trạm xá; xây dựng hệ thống cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh, trung tâm cụm xã,... Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cán bộ thôn, xã trên 900 lượt người; hỗ trợ cho học sinh mẫu giáo và học sinh bán trú hơn 3 tỉ đồng (từ mức 70.000 đồng đến 140.000 đồng/học sinh/tháng)... Hỗ trợ đất sản xuất, đất ở và làm nhà ở cho hơn 30.000 hộ; thực hiện đầy đủ các chính sách trợ cước, trợ giá các mặt hàng thiết yếu của Chính phủ đối với đồng bào như dầu lửa, giấy vở học sinh, muối, hạt giống cây trồng và con vật nuôi... Riêng thực hiện Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ năm 2009, huyện Bác ái - huyện miền núi của tỉnh đã giải ngân 26,26 tỉ đồng, đạt 100% kế hoạch. Huyện đã tổ chức khoán chăm sóc, bảo vệ hơn 22.000 ha rừng; cải tạo 571 ha đất sản xuất bạc màu; xây dựng 923 căn nhà ở theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; hỗ trợ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, đào tạo nghề, khuyến nông, khuyến lâm...

Bên cạnh việc chăm lo phát triển kinh tế, tỉnh còn chú trọng phát triển sự nghiệp giáo dục, y tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đến nay, toàn tỉnh có 04 trường phổ thông dân tộc nội trú; 03 trường bán trú dân lập; 100% số xã có trường học kiên cố; 100% số thôn có phòng học bán kiên cố; bình quân mỗi xã có 01 trường mầm non, 02 trường tiểu học và 01 trường trung học cơ sở. Công tác cử tuyển, xét tuyển đi học dự bị hằng năm khoảng 50 học sinh tại các trường đại học, cao đẳng theo đúng quy chế; mở rộng diện đào tạo nghề cho thanh niên dân tộc thiểu số; thực hiện các chính sách hỗ trợ miễn - giảm học phí, sách vở, tiền ăn hằng tháng cho học sinh. Hầu hết sinh viên, học sinh người dân tộc thiểu số sau khi tốt nghiệp các trường đào tạo đều được bố trí công tác tại địa phương.

Về y tế, các chương trình y tế quốc gia được triển khai nghiêm túc, rộng khắp; thực hiện tốt việc khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho người nghèo, vùng sâu. 100% số xã có trạm y tế xây dựng kiên cố và nhiều xã có bác sĩ với các trang thiết bị kỹ thuật và số thuốc cần thiết, đáp ứng yêu cầu chữa bệnh thông thường; 100% số trẻ em dưới 6 tuổi được tiêm phòng; 100% số hộ dân tộc thiểu số được cấp thẻ bảo hiểm y tế.

Đời sống văn hóa của cộng đồng các dân tộc trong tỉnh không ngừng nâng cao. Nhiều công trình văn hóa - thể thao cấp huyện và xã được xây dựng; nhiều bộ môn thể thao truyền thống được khôi phục như thi bắn nỏ, may trang phục dân tộc. Tỉnh đã đăng cai tổ chức Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc (khu vực II), các dân tộc trong tỉnh đã tham gia và đạt nhiều thành tích cao. Hằng năm tỉnh đều tổ chức ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc; tổ chức nghiên cứu, sưu tầm, chọn lọc, khai thác và lưu trữ nhiều loại hình văn hóa, văn nghệ phong phú của các dân tộc trên địa bàn tỉnh như Lễ hội Ka-tê, Ra-mư-van... với các công trình tín ngưỡng có giá trị lịch sử như đền Pô-nư-ga, tháp Pklong Ga-rai và Pô-rô-mê... và các nghề dệt thổ cẩm, nghề gốm đặc sắc. Đến nay, 100% các điểm dân cư trong tỉnh được phủ sóng phát thanh và truyền hình, thời lượng phát thanh tiếng dân tộc Chăm và Ra Glai ngày càng tăng. Đặc biệt, tỉnh tổ chức thành công Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số năm 2009 theo Chỉ thị số 35-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư” được nhân dân trong tỉnh đồng tình và hưởng ứng tích cực. Đến nay 100% số thôn, khu phố trong tỉnh đăng ký thực hiện. Qua 5 năm (2005 - 2009), tỉnh đã công nhận 1.059 lượt khu dân cư đạt danh hiệu tiên tiến; hằng năm có khoảng 85% số hộ gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa so với số hộ đăng ký. Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” được quan tâm chăm lo đầy đủ. Toàn tỉnh hiện có 6.311 hộ gia đình thuộc diện chính sách được đỡ đầu, chăm sóc thường xuyên; có 63/65 xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn thực hiện tốt công tác thương binh, liệt sĩ. Riêng thực hiện cuộc vận động “Ngày vì người nghèo” từ năm 2001 đến nay, tỉnh đã nhận được hơn 70 tỉ đồng từ các doanh nghiệp, nhà hảo tâm trong và ngoài nước, tạo điều kiện thuận lợi cho tỉnh thực hiện tốt mục tiêu “xóa tình trạng nhà tạm, nhà dột nát”, giúp người nghèo trong tỉnh, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số đón Tết Canh Dần 2010 đầm ấm, hạnh phúc.

Phong trào quần chúng bảo vệ an ninh tại các thôn xóm, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số của tỉnh phát triển mạnh mẽ. Thực hiện đạt hiệu quả cao các mô hình nhân dân tự quản, đấu tranh loại trừ các tệ nạn xã hội; cảnh giác với các mô hình nhân dân tự quản, đấu tranh loại trừ các tệ nạn xã hội; cảnh giác với âm mưu, hành động của các thế lực thù địch phá hoại khối đại đoàn kết các dân tộc; phát huy vai trò trưởng tộc, trưởng họ, trưởng thôn và những người có uy tín trong cộng đồng, đã cơ bản giữ vững an ninh - trật tự ở địa phương.

Đi đôi với phát triển kinh tế - xã hội, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số được tỉnh chú trọng thực hiện. Đến nay đã có hơn 1.500 đảng viên là người dân tộc thiểu số (chiếm 14,3% so tổng số đảng viên trong tỉnh), trong đó có nhiều đồng chí giữ vị trí chủ chốt ở các cấp, các ngành. Tỉnh ban hành nhiều đề án nhằm phát triển toàn diện chất lượng bộ máy cán bộ ở cơ sở; một số chính sách tuyển dụng, đào tạo, bố trí và sử dụng cán bộ hoặc điều động, luân chuyển cán bộ là người dân tộc thiểu số vào các cơ quan đảng, chính quyền và đoàn thể trong tỉnh; có chính sách thu hút nguồn nhân lực đến công tác tại các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.

Tiếp tục phát huy những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh trên địa bàn tỉnh nói chung, các huyện miền núi nói riêng, Tỉnh ủy Ninh Thuận xác định: công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc là một trong những nhiệm vụ quan trọng của toàn Đảng bộ và hệ thống chính trị tỉnh. Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số phải gắn liền với giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc, giữ vững quốc phòng - an ninh, quản lý và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên ở địa phương; bảo vệ môi trường sinh thái. Để thực hiện hoàn thành mục tiêu đó, thời gian tới, tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt một số nhiệm vụ chủ yếu sau:

- Tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt các Nghị quyết Trung ương 7 (khóa IX) về công tác dân tộc, công tác tôn giáo và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh"; đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" bằng những việc làm thật cụ thể, sát thực tiễn địa phương; tổ chức các hoạt động thi đua yêu nước, xây dựng khu dân cư vững mạnh, an toàn và văn hóa, có môi trường sống trong sạch.

- Chăm lo phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia. Thu hút nguồn lực đầu tư, khai thác tiềm năng sẵn có ở địa phương. Trước mắt là đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, khai thác thế mạnh đất đai, sản xuất nông - lâm nghiệp.

- Đẩy mạnh giáo dục - đào tạo, nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực tại địa phương; phát huy và bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc.

- Chỉ đạo tổ chức tốt đại hội Đảng các cấp; củng cố, kiện toàn và nâng chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở; quan tâm đào tạo, bố trí và sử dụng cán bộ là người dân tộc thiểu số.

- Kết hợp phát triển kinh tế với bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh; phát huy sức mạnh tổng hợp và tại chỗ để đập tan mọi âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch./.