Tháp tùng Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trong chuyến công du lần này có Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng; Thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Bùi Văn Nam; Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh; Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại ASEAN Nguyễn Hoành Năm; Đại sứ Việt Nam tại Philippines Lý Quốc Tuấn; Đại sứ Việt Nam tại Indonesia Hoàng Anh Tuấn và Trợ lý Thủ tướng Chính phủ Bùi Huy Hùng.

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 31 là sự kiện quan trọng nhất trong năm của ASEAN với sự tham gia của Lãnh đạo 10 nước ASEAN và các đối tác là các nước lớn như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nga và Australia; tổ chức khu vực và quốc tế quan trọng gồm EU và Liên hợp quốc.

Trong chuyến công du này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu Việt Nam sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-31 và các Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 (với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) lần thứ 20, Cấp cao ASEAN+1 (với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Canada, Liên minh châu Âu, Liên Hợp Quốc) và Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 12 tại Manila, Philippines, từ ngày 12-11 đến 14-11.

Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao Mekong - Nhật Bản lần thứ 9 và Hội nghị các nhà Lãnh đạo Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Đây là sự kiện quan trọng nhất trong năm của ASEAN với sự tham gia của lãnh đạo 10 nước ASEAN và các đối tác, đều là các nước lớn, tổ chức khu vực và quốc tế quan trọng.

Theo dự kiến, 55 văn kiện sẽ được ký, thông qua tại các hội nghị, trong đó các nhà lãnh đạo sẽ ký 1 văn kiện, thông qua 25 văn kiện và ghi nhận 20 văn kiện khác; Philippines sẽ ban hành 9 Tuyên bố Chủ tịch các Hội nghị Cấp cao.

Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, xu hướng bảo hộ gia tăng và các thách thức xuất hiện ngày một nhiều, khác với những lần trước, Hội nghị lần này sẽ nhấn mạnh việc củng cố, tăng cường đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; thu hẹp khoảng cách phát triển và nâng cao năng lực của Cộng đồng ASEAN để có một ASEAN tự cường, phục vụ lợi ích người dân các nước thành viên và bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

Trên bình diện chung, ASEAN giữ được mức tăng trưởng ổn định về kinh tế với mức 5%/năm trong 2017, thương mại nội khối đạt 23,1%.

Cùng với đó, quan hệ của ASEAN với các Đối tác Đối thoại tiếp tục được đẩy mạnh. ASEAN hiện có quan hệ Đối thoại với 11 đối tác, trong đó có 7 Đối tác chiến lược và 88 đối tác cử Đại sứ tại ASEAN. Dịp này, tại các Hội nghị Cấp cao ASEAN với các đối tác, các nhà Lãnh đạo sẽ kiểm điểm và đề ra phương hướng và biện pháp tăng cường hợp tác trong thời gian tới, trao đổi về một số vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm cũng như bàn về vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực.

Chiều 12-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn đại biểu Việt Nam đã tới sân bay quốc tế Clark, Pampanga, Philippines. Đón đoàn tại sân bay, về phía Philippines có Cố vấn An ninh quốc gia của Tổng thống Philippines, quan chức Bộ Ngoại giao Philippines; về phía Việt Nam có Đại sứ Việt Nam tại Philippines Lý Quốc Tuấn, cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Philipines.

Chiều tối 12-11, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các Nhà Lãnh đạo ASEAN và các Đối tác tham dự Gala đặc biệt kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN. Ngày 13-11, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 31 và các Cấp cao liên quan sẽ chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (PICC), thủ đô Manila, Philippines.

Các Hội nghị cấp Bộ trưởng Ngoại giao trù bị cho ASEAN 31

Cũng trong ngày 12-11, tại Manila, Philippines, Bộ trưởng Ngoại giao các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đã họp Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN (APSC) lần thứ 16 và Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC) lần thứ 20.

Được sự ủy quyền của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các Hội nghị này.

Tại Hội nghị Hội đồng Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN (APSC), các Bộ trưởng đã nghe Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh báo cáo cập nhật về tình hình hợp tác trên các lĩnh vực chuyên ngành của trụ cột chính trị-an ninh và báo cáo công tác của Hội đồng APSC năm vừa qua.

Hội nghị đánh giá cao kết quả đạt được với 234/290 dòng hành động (80%) trong Kế hoạch tổng thể APSC đã và đang được triển khai; đồng thời thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn, vướng mắc hiện nay, trong đó có hạn chế về nguồn lực và công tác điều phối chung. Trên cơ sở đó, các Bộ trưởng đề nghị Ban Thư ký ASEAN sớm nghiên cứu và đưa ra các khuyến nghị cụ thể về vấn đề này vào dịp Kiểm điểm 2 năm thực hiện Kế hoạch tổng thể APSC cuối năm nay.

Trong bối cảnh tình hình khu vực và quốc tế diễn biến phức tạp tác động nhiều mặt tới ASEAN, các Bộ trưởng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục tăng cường đoàn kết, tham vấn và đồng thuận, thể hiện tiếng nói chung mạnh mẽ, phát huy vai trò trung tâm để đóng góp thiết thực cho hòa bình, an ninh và phát triển trong khu vực và trên thế giới nói chung. Các nước cũng khẳng định lại lập trường và những nguyên tắc đã thống nhất tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) lần thứ 50 (tháng 8/2017), nhất là đối với các vần đề nổi lên cùng quan tâm như chống khủng bố, bang Rakhine, Bán đảo Triều Tiên và Biển Đông.

Hội nghị Hội đồng Điều phối ASEAN do các Bộ trưởng Ngoại giao chủ trì, với sự tham dự của đại diện cả ba trụ cột Cộng đồng về chính trị-an ninh, kinh tế và văn hoá-xã hội. Các đại biểu đã rà soát và hoàn tất toàn bộ công tác chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 31 và các Cấp cao liên quan, với sự tham dự của Lãnh đạo 10 nước ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Ấn Độ, Australia, New Zealand, Canada, Chủ tịch Hội đồng Liên minh châu Âu và Tổng Thư ký Liên hợp quốc, sẽ được tổ chức tại thủ đô Manila, Philippines từ ngày 13 đến 14-11. Các nước đã trao đổi, thống nhất chương trình nghị sự, chương trình hoạt động và hoàn thiện nội dung các văn kiện trình Lãnh đạo dịp Cấp cao này.

Tại Hội nghị, các Bộ trưởng đã nghe Ủy ban các Đại diện Thường trực ASEAN (CPR), Nhóm Đặc trách Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI), Ủy ban Điều phối Kết nối ASEAN (ACCC) và Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh báo cáo về tình hình hoạt động và hợp tác ASEAN trong năm qua. Các Bộ trưởng đánh giá tích cực kết quả sau hai năm triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các Kế hoạch Tổng thể của ba trụ cột, nhấn mạnh cần tiếp tục nỗ lực thúc đẩy liên kết ASEAN thực chất, hiệu quả, chú trọng tăng trưởng kinh tế toàn diện, bao trùm, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường kết nối cả về hạ tầng và con người, và đảm bảo tiến trình xây dựng Cộng đồng mang lại lợi ích căn bản, thiết thực cho người dân.

Các Bộ trưởng cũng nhất trí với nhiều biện pháp cụ thể được đề xuất trong các báo cáo trên nhằm tăng cường công tác điều phối về các vấn đề liên ngành, liên trụ cột, với mục tiêu phát huy cao nhất hiệu quả hoạt động của các cơ quan, bộ máy của ASEAN.

Nhân dịp này, các nước đã bày tỏ cảm ơn Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh về những nỗ lực và đóng góp tích cực trong nhiệm kỳ công tác 5 năm vừa qua, góp phần tăng cường hiệu quả hoạt động của Ban Thư ký ASEAN nói riêng và tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN nói chung. Đồng thời, Hội nghị cũng ủng hộ và chính thức thông qua việc bổ nhiệm Đại sứ Hoàng Anh Tuấn của Việt Nam tại Indonesia giữ cương vị Phó Tổng Thư ký ASEAN phụ trách Chính trị-An ninh nhiệm kỳ từ tháng 02-2018-02-2021.

Các Bộ trưởng chúc mừng Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương và tổ chức rất thành công Hội nghị Cấp cao APEC vừa qua tại Đà Nẵng. Các nước cũng đánh giá cao sáng kiến của Việt Nam tổ chức Đối thoại không chính thức ASEAN-APEC, coi đây là cơ hội tốt để ASEAN tăng cường tham vấn và thúc đẩy quan hệ rộng mở với các đối tác trong khu vực.

Phát biểu tại các Hội nghị, thay mặt Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, đánh giá cao nỗ lực của Philippines với tư cách Chủ tịch ASEAN 2017 và bày tỏ tin tưởng vào thành công của các Hội nghị lần này.

Thứ trưởng hoan nghênh những tiến triển tích cực trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, đồng thời nhấn mạnh, trong thời gian tới ASEAN cần đặt chất lượng và hiệu quả liên kết lên hàng đầu, triển khai các biện pháp nhằm phục vụ thực chất cho nhu cầu của người dân song song với việc tạo thuận lợi cho sự phát triển doanh nghiệp ASEAN, thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Thứ trưởng cũng đề cao tầm quan trọng của việc duy trì các nguyên tắc tham vấn và đồng thuận của ASEAN trong ứng phó với các thách thức an ninh chung của khu vực, như tại Hội nghị AMM 50 tháng Tám vừa qua.

ASEAN ký kết các hiệp định thương mại và đầu tư với Hong Kong

Bên lề Hội nghị Cấp cao Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 31 và các hội nghị liên quan diễn ra tại Manila (Philippines), ngày 12-11, ASEAN đã ký với Đặc khu hành chính Hong Kong (Trung Quốc) Hiệp định Thương mại tự do và Hiệp định Đầu tư song phương.

Các hiệp định trên, được ký kết sau hơn 3 năm đàm phán và dự kiến có hiệu lực sớm nhất từ ngày 01-01-2018, nhằm giúp ASEAN và Hong Kong tiếp cận tốt hơn thị trường của nhau, tạo cơ hội kinh doanh mới cũng như tăng cường dòng thương mại và đầu tư.

Theo người đứng đầu các vấn đề phát triển và thương mại Đặc khu hành chính Hong Kong Edward Yau, các hiệp định sẽ giúp giảm các hạn chế trong kinh doanh cũng như tăng cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp Hong Kong.

Trong bối cảnh xuất hiện các quan điểm theo chủ nghĩa bảo hộ ở những khu vực khác trên thế giới, các hiệp định này là nguồn cổ vũ rõ ràng và to lớn từ Hong Kong và ASEAN vì thương mại tự do và cởi mở hơn.

Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Philippines Ramon Lopez cho rằng các hiệp định này sẽ cung cấp cơ hội việc làm cho người dân, cũng như thúc đẩy hợp tác giữa các doanh nghiệp 2 bên, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa.

ASEAN và Hong Kong đã bắt đầu tiến trình đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do và Hiệp định đầu tư song phương từ tháng 7-2014 và kết thúc đàm phán vào tháng 9-2017.

Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Hong Kong (AHKFTA) bao gồm các nội dung về thương mại hàng hóa và các vấn đề liên quan như thuế quan, quy định về nguồn gốc xuất xứ, các biện pháp phi thuế quan, các thủ tục hải quan và tạo điều kiện thương mại, các biện pháp thương mại, các hàng rào kỹ thuật đối với thương mại, và các biện pháp vệ sinh an toàn.

Bên cạnh đó, AHKFTA còn có một chương về Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật (ECOTECH) được thực hiện thông qua một Chương trình làm việc ECOTECH.

Trong khi đó, Hiệp định Đầu tư ASEAN-Hong Kong (AHKIA) bao gồm các quy định về thương mại dịch vụ, đầu tư, quyền sở hữu trí tuệ, giải quyết tranh chấp, các vấn đề liên ngành và thể chế, hợp tác kinh tế và kỹ thuật, và các lĩnh vực khác mà hai bên cùng quan tâm.

ASEAN là đối tác thương mại hàng hóa lớn thứ 2 của Hong Kong trong năm 2016 và là đối tác thương mại dịch vụ lớn thứ 4 trong năm 2015.

Hong Kong là đối tác thương mại lớn thứ 6 của ASEAN năm 2016, với tổng kim ngạch trao đổi hàng hóa song phương đạt 107 tỷ USD, chiếm hơn 4% tổng kim ngạch thương mại của ASEAN cùng năm.

Tổng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Hong Kong vào ASEAN năm 2016 đạt 9,6 tỷ USD, chiếm 9,9% tổng FDI vào ASEAN./.