Những chuyển biến tích cực trong giáo dục cho sinh viên ở Hà Nội ý thức đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội

Quá trình giáo dục ý thức đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cho sinh viên các trường đại học ở Hà Nội gắn liền với quá trình giáo dục đại học nói chung, luôn nhận được sự quan tâm của đảng ủy, ban giám hiệu, hội đồng các trường, nhất là trong quá trình quán triệt và thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, của Bộ Chính trị khóa XII, “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” và những vấn đề liên quan đến công tác giáo dục tư tưởng chính trị theo tinh thần Nghị quyết của Đại hội XIII của Đảng.

Việc tổ chức học tập, phổ biến các nghị quyết của Trung ương liên quan tới công tác đấu tranh tư tưởng đến cán bộ, giảng viên và sinh viên có nhiều đổi mới, kịp thời, hiệu quả hơn, với những nội dung được lựa chọn thiết thực, bám sát tình hình thực tiễn; ngày càng chú trọng đến chiều sâu của công tác giáo dục ý thức đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên không gian mạng, thông qua việc tổ chức các hội nghị, hội thảo khoa học, các buổi nói chuyện chuyên đề về các vấn đề chính trị - xã hội cho sinh viên. Đồng thời, xây dựng cơ chế khuyến khích các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học về lĩnh vực này.

Đơn cử, Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức nhiều buổi nói chuyện chuyên đề về các lĩnh vực chính trị, thời sự và kỹ năng cho sinh viên toàn trường. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa liên quan đến chủ đề về văn hóa - chính trị cho sinh viên, trong đó Khoa Lý luận chính trị - Giáo dục công dân tổ chức định kỳ các buổi sinh hoạt ngoại khóa theo chủ đề cho sinh viên trong từng năm học. Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, Đại học Ngoại thương cũng thường xuyên mời các chuyên gia đến từ Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ, Bộ Giáo dục và Đào tạo chia sẻ các vấn đề chính trị, xã hội có tính thời sự của Thủ đô và đất nước, nhằm nâng cao nhận thức chính trị của sinh viên, nhận diện được những thủ đoạn, phương thức chống phá của các thế lực thù địch, nhất là những thủ đoạn nhằm vào giới trẻ, từ đó có ý thức nâng cao cảnh giác, ứng xử phù hợp với những thông tin xấu, độc trên không gian mạng. Nhiều trường đại học trên địa bàn Hà Nội thành lập đội ngũ báo cáo viên; hỗ trợ cho Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên… nguồn kinh phí để xây dựng các kho tư liệu sinh hoạt, phòng truyền thống; các hoạt động ngoại khóa lồng ghép việc giáo dục ý thức đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên không gian mạng... Một số trường xây dựng những bản tin văn hoá lưu hành nội bộ trên website của trường, của hội sinh viên để phục vụ công tác giáo dục nói chung, công tác giáo dục ý thức chính trị, tư tưởng nói riêng.

Tổ chức đoàn, phòng công tác chính trị, quản lý sinh viên thường xuyên tìm hiểu, theo dõi, nắm bắt và kịp thời định hướng dư luận sinh viên qua việc cùng tham dự các hoạt động tại cơ sở, qua các diễn đàn và các phương tiện truyền thông xã hội, nhất là mạng xã hội, bảo đảm sinh viên không bình luận tiêu cực, phát tán thông tin xấu, độc, không bị kích động, lôi kéo bởi các phần tử phản động để tham gia các hoạt động tụ tập đông người khi diễn ra các vấn đề nóng của xã hội... Chủ động tạo các diễn đàn mở, không gian mở phù hợp với sở thích, tâm sinh lý lứa tuổi để sinh viên trao đổi, chia sẻ thông tin, kỹ năng nhận biết, ứng xử và phản bác lại những thông tin xấu, độc, góp phần giúp sinh viên nâng cao nhận thức, tăng khả năng “tự đề kháng” trên môi trường mạng. Định hướng đưa vấn đề giáo dục ý thức đấu tranh chính trị cho các thành viên vào hệ thống tiêu chí “cứng” trong tôn chỉ, mục đích hoạt động của tổ chức chính trị - xã hội của sinh viên.

Việc giáo dục ý thức đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái thường xuyên thông qua các bài giảng trên lớp của đội ngũ giảng viên. Phương thức, nội dung, phương tiện giáo dục được đổi mới, nhằm tăng tính hấp dẫn và hiệu quả giáo dục đối với sinh viên, như giáo dục bằng truyền thông đa phương tiện, trí tuệ nhân tạo, công nghệ thực tế ảo, xây dựng các diễn đàn, hội nhóm theo sở thích, giáo dục truyền thống về nguồn… Tổ chức đoàn động viên, khuyến khích sinh viên tham gia các phong trào thiện nguyện, các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ, như đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, “Tuổi trẻ giữ nước”, “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Vì Trường Sa thân yêu”, “Góp đá xây Trường Sa”, “Tuổi trẻ hướng về biển, đảo của Tổ quốc”, “Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”...

Các trường đại học trên địa bàn Hà Nội thiết lập các sân chơi giải trí lành mạnh để tập hợp và định hướng giá trị thẩm mỹ cho sinh viên, giúp sinh viên tránh các tệ nạn xã hội; đầu tư nguồn lực để chăm lo đời sống văn hoá, tinh thần của sinh viên, như xây dựng nhà thi đấu đa năng, các phòng sinh hoạt câu lạc bộ… Các hoạt động văn hoá, văn nghệ, giáo dục các giá trị văn hóa dân tộc, nhất là chủ nghĩa yêu nước, giáo dục pháp luật, giáo dục lối sống cho sinh viên được triển khai và hoạt động có hiệu quả. Các hoạt động giáo dục ý thức chính trị trên mạng xã hội cho sinh viên được thực hiện thông qua các cuộc thi viết, thi sân khấu hoá, thi báo cáo viên giỏi, thi đội tuyên truyền ca khúc cách mạng. Coi trọng tổ chức hoạt động biểu dương, tôn vinh các tấm gương sinh viên tiêu biểu trong học tập và tham gia các phong trào chính trị - xã hội của nhà trường. Từ các sân chơi trên, ý thức chính trị cũng như ý thức đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên mạng xã hội của sinh viên được nâng lên.

Nhận thức được tầm quan trọng của các môn lý luận chính trị trong việc giáo dục ý thức chính trị, tư tưởng cho sinh viên, các trường đại học trên địa bàn Hà Nội đã bám sát nội dung chương trình để triển khai giảng dạy, tăng cường tích hợp nội dung giáo dục đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trên mạng xã hội. Quan tâm nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên các môn lý luận chính trị, đổi mới phương pháp giảng dạy để sinh động hóa các môn học lý luận chính trị, lấy người học làm trung tâm. Cùng với đổi mới nội dung giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cần đổi mới phương thức, phương tiện giáo dục, nhất là chú trọng khai thác, sử dụng không gian mạng, các phương tiện truyền thông xã hội để phổ biến những thông tin lý luận chính trị. Quan tâm trang bị những kiến thức chính trị - pháp luật, bồi đắp nhận thức chính trị, đạo đức cách mạng một cách tự nhiên, tự nguyện, xây dựng cơ sở khoa học cho nhận thức và niềm tin vào nền tảng tư tưởng của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta… Thông qua nội dung giáo dục, khẳng định tính cách mạng, khoa học, tiến bộ và sức sống của chủ nghĩa Mác - Lê-nin trong thế giới đương đại ngày nay, khẳng định tính đúng đắn, hợp quy luật của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đây là những vấn đề cơ bản, cốt lõi nhất để xây dựng thế giới quan, nhân sinh quan, niềm tin vào lý tưởng xã hội chủ nghĩa của mỗi sinh viên. Từ đó, việc giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh không dừng lại ở những nhận thức cảm tính mà phải chuyển hoá thành tình cảm, ý chí, niềm tin chính trị, động cơ và hành động cách mạng đối với mỗi sinh viên, giúp sinh viên có đủ kiến thức, tri thức chính trị để nhận biết và xử lý, ứng xử đúng, linh hoạt trước những thông tin, vấn đề chính trị phức tạp ở trong nước và quốc tế, cũng như trong học tập, sinh hoạt hằng ngày cả trên môi trường không gian mạng và cuộc sống thực.

Việc giáo dục sinh viên ý thức đấu tranh phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cần kết hợp cả “xây” và “chống”, trong đó xây dựng lập trường, bản lĩnh chính trị, kỹ năng xử lý, ứng xử trên không gian mạng cho sinh viên đóng vai trò quan trọng hàng đầu. “Xây” đi đôi với “chống” là một trong những nguyên tắc căn bản để giáo dục, rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, văn hóa, hướng tới phát triển nhân cách toàn diện cho sinh viên trong các trường đại học hiện nay. “Xây” là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, xuyên suốt, “chống” những biểu hiện lệch lạc trong ứng xử trên không gian mạng trước những thông tin xấu, độc, là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách trong công tác giáo dục sinh viên trong các trường đại học,… từ đó góp phần ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện chưa phù hợp, chưa đúng đắn, thậm chí “tự diễn biến” về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong thanh niên, sinh viên, trước tác động của những thông tin xuyên tạc, sai trái, chống phá của các thế lực phản động, thù địch trên không gian mạng. Cùng với việc xây dựng, bồi dưỡng những phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng tốt đẹp, phải đồng thời phát hiện sớm, định hướng, hướng dẫn sinh viên phòng, tránh, đấu tranh chống những cái xấu, cái sai.

Việc giáo dục sinh viên ý thức đấu tranh phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cần chú trọng thông qua các hoạt động thực tế, các quan hệ xã hội của sinh viên. Chú trọng việc đưa sinh viên tham gia vào hoạt động thực tiễn, lồng ghép việc giáo dục nhận thức chính trị, nâng cao “sự miễn dịch” tự giác của sinh viên đối với thông tin xấu, độc.

Nâng cao hiệu quả giáo dục cho sinh viên ở Hà Nội ý thức đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội

Mặc dù có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên, công tác giáo dục ý thức đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cho sinh viên Hà Nội vẫn còn không ít những hạn chế, bất cập: Một số trường đại học chưa coi trọng đúng mức công tác giáo dục ý thức đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cho sinh viên, nên thực hiện không thường xuyên, còn mang tính hình thức, hiệu quả hạn chế; phương pháp, nội dung, phương tiện giáo dục còn chậm đổi mới, đơn điệu, thiếu tính hấp dẫn, nặng về lý thuyết, chưa coi trọng đúng mức huấn luyện kỹ năng, cách thức xử lý tình huống; việc lồng ghép nội dung giáo dục ý thức đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng vào các môn lý luận chính trị còn thiếu chiều sâu; nhận thức và ý thức học tập chính trị của một số sinh viên còn chưa cao… Sống và học tập ở trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của cả nước, sinh viên Hà Nội có nhiều điều kiện thuận lợi để học tập, phấn đấu, nhưng đồng thời cũng chịu đa tác động từ môi trường bên ngoài với nhiều vấn đề phức tạp; sinh viên lại là một trong những đối tượng chủ yếu mà các thế lực thù địch tác động, lôi kéo; môi trường các phương tiện truyền thông xã hội phức tạp, khó kiểm soát... Do đó, công tác giáo dục tư tưởng chính trị đối với sinh viên Hà Nội càng đặt ra cấp thiết.

Để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục ý thức đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội đến sinh viên Hà Nội, cần tập trung thực hiện một số định hướng, giải pháp:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức của đảng ủy, ban giám hiệu, lãnh đạo các trường trong công tác giáo dục ý thức đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cho sinh viên. Giáo dục ý thức đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cho sinh viên có trách nhiệm chính của đảng ủy, ban giám hiệu các trường đại học. Căn cứ vào những yêu cầu thực tiễn, đảng ủy, ban giám hiệu các trường đại học xây dựng, ban hành các nghị quyết, chương trình hành động hoặc phối hợp với cấp ủy, chính quyền cơ sở đề ra các chủ trương, biện pháp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, trong đó lấy sinh viên là lực lượng quan trọng. Quán triệt, tuyên truyền, phổ biến nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch đến các tổ chức đảng, đoàn thể và sinh viên. Chỉ đạo tổ chức việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, đề ra cách thức tổ chức phù hợp để phát huy vai trò của sinh viên; huy động cơ sở vật chất và các điều kiện bảo đảm triển khai nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng có hiệu quả. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kịp thời phát hiện những cách làm hay, những mô hình tiêu biểu, những điển hình để tuyên dương, nhân rộng, cũng như điều chỉnh, uốn nắn những cá nhân, tổ chức, đoàn thể chưa thực hiện tốt nhiệm vụ; kịp thời giúp đỡ các sinh viên có những dấu hiệu bàng quan chính trị, phai nhạt lý tưởng, hay bị các thế lực phản động lôi kéo đi ngược lại quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Chú trọng việc tổng kết, đánh giá các chương trình giáo dục, tránh tình trạng phó mặc cho các đơn vị chức năng, chuyên môn.

Thứ hai, phát huy vai trò của tổ chức đoàn, hội trong giáo dục ý thức đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trên mạng xã hội cho sinh viên. Xuất phát từ đặc điểm của lứa tuổi sinh viên, các phong trào, hoạt động chính trị cần phải được tổ chức khoa học, với phương pháp phù hợp, tăng cường tính hấp dẫn của các hoạt động do đoàn, hội tổ chức để lôi cuốn sinh viên tham gia, cần lồng ghép, mềm hóa, đa dạng hóa cách thức thể hiện các nội dung giáo dục ý thức đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trên các phương tiện truyền thông xã hội cho sinh viên, tránh các phong trào mang tính hình thức, đơn điệu, khô cứng.

Thứ ba, phát huy vai trò gương mẫu của các chủ thể giáo dục và vai trò của giảng viên giảng dạy lý luận chính trị trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Các chủ thể giáo dục, nhất là các thầy, cô giáo phải nêu gương trong việc sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Nêu gương gắn với các hoạt động chính trị của chủ thể giáo dục đem lại tác động to lớn đến sinh viên, thúc đẩy quá trình học tập, rèn luyện và ý thức tự giác trong nhận diện, đấu tranh với các biểu hiện, lời nói, hành vi, thông tin xấu, độc. Kiên quyết phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Cấp ủy các cấp thường xuyên rà soát, nắm chắc chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên, kiên quyết đưa ra khỏi đội ngũ những cán bộ không bảo đảm về tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình bổ nhiệm, năng lực chuyên môn, trình độ lý luận chính trị và hiệu quả công tác thấp.

Coi trọng đầu tư nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy các bộ môn lý luận chính trị, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả việc giảng dạy lý luận chính trị, không ngừng tìm tòi, đổi mới nội dung, phương thức, hình thức truyền đạt kiến thức, phù hợp với từng đối tượng cụ thể. Thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 9-2-2018, của Ban Bí thư Trung ương khóa XII, “Về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới”. Chú trọng tích hợp nội dung giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức pháp luật, thẩm mỹ, văn hóa cho sinh viên trong giảng dạy để mềm hóa, sinh động hóa và nâng cao hiệu quả quá trình giảng dạy lý luận chính trị. Thường xuyên cập nhật các quan điểm mới của Đảng, tình hình chính trị - xã hội trong và ngoài nước, vạch rõ những âm mưu, thủ đoạn, luận điệu, phương tiện chống phá mới của các thế lực thù địch, các biện pháp ngăn chặn, đẩy lùi, phản bác hiệu quả của ta… vào nội dung giảng dạy. 

Thứ tư, coi trọng việc giáo dục ý thức chính trị gắn liền với huấn luyện các kỹ năng thực hành và ứng xử trên không gian mạng cho sinh viên Hà Nội. Ý thức chính trị của sinh viên không phải là cái có sẵn, mà được hình thành, phát triển thông qua quá trình học tập và hoạt động xã hội, từng bước hình thành tri thức, niềm tin, lý tưởng chính trị, từ đó có đủ tri thức, kiến thức để nhận diện được những luận điệu xuyên tạc, sai trái, phản động, vốn được các thế lực thù địch che đậy hết sức tinh vi, thật - giả lẫn lộn. Cùng với việc được trang bị tri thức chính trị, rèn luyện bản lĩnh chính trị, cần huấn luyện và trang bị các “kỹ năng mềm” trong ứng xử, thực hành trên môi trường mạng, để tùy từng tình huống, vấn đề cụ thể mà sinh viên biết cách xử lý phù hợp, tránh vì vô tình hay cố ý mà phát tán hay tiếp tay cho những thông tin, hành vi xấu./.