Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp - nhìn từ tạp chí lý luận của Đảng

Vai trò của tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp

Trong chiến lược phát triển đất nước liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân, Đảng ta xác định mục tiêu “phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”. Để hiện thực hóa mục tiêu này, công tác tuyên truyền có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thống nhất nhận thức, cổ vũ hành động và cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng vào thực tiễn đời sống. Trong bối cảnh đất nước phải đối mặt với nhiều biến động, từ đại dịch COVID-19, xung đột địa - chính trị toàn cầu đến biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, ngành nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, góp phần quan trọng vào ổn định xã hội, bảo đảm an ninh lương thực, sinh kế và môi trường sống cho hàng chục triệu nông dân.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2021 - 2025, tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành bình quân đạt khoảng 3,8%/năm, cao hơn mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đề ra (2,5% - 3%). Riêng năm 2024, giá trị gia tăng của toàn ngành tăng 3,88%, mức cao nhất trong 5 năm gần đây. Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản quý III-2025 đạt 18,47 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu 9 tháng năm 2025 lên 52,31 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ, vượt 8,7% so với mục tiêu đề ra. Trong đó, nông sản đạt 28,51 tỷ USD, tăng 16,8%; chăn nuôi đạt 447,5 triệu USD, tăng 18,6%; thủy sản đạt 8,12 tỷ USD, tăng 12,3%; lâm sản đạt 13,41 tỷ USD, tăng 7,4%. Với hơn 5,5 triệu tấn xuất khẩu trong 7 tháng năm 2025, Việt Nam đã chính thức vượt Thái Lan, trở thành quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai toàn cầu, chỉ sau Ấn Độ. Giá trị tăng thêm ngành nông, lâm, thủy sản quý III-2025 đạt 3,74%, đóng góp 5,04% vào tăng trưởng GDP cả nước; tính chung 9 tháng năm 2025 đạt 3,83%, đóng góp 5,36% vào mức tăng trưởng toàn nền kinh tế.

Những kết quả trên phản ánh sự phát triển năng động của kinh tế nông nghiệp, khẳng định hiệu quả lan tỏa chính sách và định hướng nhận thức từ công tác tuyên truyền. Trong gần 40 năm đổi mới, đặc biệt từ sau Đại hội XIII của Đảng, tuyên truyền về lĩnh vực nông nghiệp - nông dân - nông thôn đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng, góp phần củng cố niềm tin, khơi dậy ý chí đổi mới, sáng tạo và lan tỏa các mô hình phát triển nông nghiệp bền vững ở cơ sở. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền trong lĩnh vực kinh tế nông nghiệp đòi hỏi “độ nhạy thông tin” và tính kịp thời cao. Nếu thông tin được truyền tải chậm, thiếu minh chứng hoặc cập nhật không sát thực tiễn, hiệu ứng lan tỏa chính sách sẽ giảm đáng kể.

Việc tuyên truyền ngoài thông tin, phổ biến chính sách điều quan trọng là định hướng tư tưởng, cổ vũ hành động và kết nối chính sách với thực tiễn đời sống. Thông qua hệ thống báo chí, xuất bản, công tác tuyên truyền đã minh chứng và cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng hiện đại, sinh thái và hội nhập quốc tế.

Đối với Tạp chí Cộng sản - cơ quan lý luận của Đảng, trong các bài viết đã phản ánh sâu sắc tiến trình chuyển đổi của nền nông nghiệp Việt Nam - từ “giải phóng sức sản xuất” thời kỳ Khoán 10, đến “cơ cấu lại gắn với giá trị gia tăng” và nay là “chuyển đổi xanh - chuyển đổi số”… tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, góp phần phát triển nông nghiệp hiện đại, gắn kết lý luận với thực tiễn...

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, công tác tuyên truyền càng thể hiện rõ vai trò “đi trước một bước” - định hướng nhận thức, dự báo xu thế và dẫn dắt hành động thực tiễn. Nhiều địa phương đã chủ động triển khai “Chương trình truyền thông nông nghiệp số”, phối hợp giữa các cơ quan báo chí trung ương và địa phương để lan tỏa mô hình sản xuất thông minh, ứng dụng công nghệ AI, IoT và blockchain trong truy xuất nguồn gốc nông sản. Đó cũng là minh chứng cho việc tuyên truyền đã trở thành cầu nối giữa tri thức và sản xuất.

Tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp trên Tạp chí Cộng sản số in

Trong 40 năm đổi mới (1986 - 2025), Tạp chí Cộng sản đã duy trì vị thế là cơ quan lý luận chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; đồng thời, là kênh tuyên truyền chủ lực trong việc lan tỏa và cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Tạp chí Cộng sản số in có trên 400 bài viết tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp hoặc liên quan đến tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp trong 40 năm qua, phản ánh xuyên suốt quá trình phát triển và chuyển đổi của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Từ giai đoạn “giải phóng sức sản xuất” (thời kỳ Khoán 10) đến giai đoạn “cơ cấu lại và chuyển đổi số nông nghiệp”, Tạp chí Cộng sản đã kịp thời phản ánh các bước ngoặt chính sách: giao đất cho hộ nông dân; thúc đẩy kinh tế hộ, kinh tế trang trại; phát triển vùng chuyên canh hàng hóa; triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới; gần đây là định hướng phát triển nông nghiệp sinh thái - nông thôn hiện đại - nông dân văn minh theo tinh thần Văn kiện Đại hội XIII của Đảng. Nhiều bài viết tiêu biểu⁽¹⁾ cho thấy sự chuyển biến rõ rệt trong cách tiếp cận tuyên truyền - từ việc khẳng định chủ trương, chính sách sang hướng phân tích, phản biện và đề xuất giải pháp.

Tạp chí Cộng sản đã tạo dựng một “kho tàng tư liệu lý luận - thực tiễn phong phú” về kinh tế nông nghiệp Việt Nam. Đây là cơ sở khoa học và thực tiễn quan trọng để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền trong giai đoạn hội nhập và chuyển đổi số hiện nay. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu cũng còn một số hạn chế cần được nhận diện và khắc phục: Thứ nhất, nhiều bài viết vẫn nặng về hàn lâm, thiếu các minh chứng và mô hình tiêu biểu sinh động, thuyết phục. Thứ hai, dữ liệu kinh tế, đặc biệt là số liệu cập nhật từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) hoặc Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) chưa được khai thác thường xuyên, khiến nội dung tuyên truyền đôi khi chưa phản ánh kịp thời các biến động thị trường. Thứ ba, chưa lan tỏa các bài viết về kinh tế nông nghiệp trên nền tảng các phương tiện truyền thông xã hội một cách phù hợp. Thứ tư, tuyên truyền về các mô hình thực tiễn - hợp tác xã kiểu mới, kinh tế nông nghiệp số, kinh tế xanh - còn thiếu các bài phản ánh chuyên sâu, trong khi đây lại là nhu cầu ngày càng lớn của cán bộ cơ sở, nhà quản lý và doanh nghiệp.

Do đó, việc đổi mới công tác tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp trên tạp chí lý luận của Đảng là yêu cầu quan trọng trong bối cảnh đất nước chuyển sang giai đoạn phát triển của chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và hội nhập sâu rộng. Sự đổi mới này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn nhìn từ giác độ lý luận chính trị.

Việc tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp trên Tạp chí Cộng sản số in cần được đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và hình thức thể hiện, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn mới và những thay đổi về nhu cầu, tâm lý, thói quen của độc giả.

Một là, đổi mới việc tuyên truyền theo hướng mở và hiện đại. Công tác tuyên truyền không chỉ dừng ở việc phổ biến đường lối, chính sách mà cần trở thành kênh định hướng nhận thức, kiến tạo tư duy và thúc đẩy hành động về những thay đổi của kinh tế nông nghiệp, như mô hình nông nghiệp sinh thái - tuần hoàn - số hóa. Khuyến khích tạo không gian trao đổi, phản biện, chia sẻ kinh nghiệm và sáng kiến từ thực tiễn cơ sở, từ đó giúp chính sách “đi vào cuộc sống” nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Hai là, đổi mới nội dung tuyên truyền gắn với trọng tâm chính sách và thực tiễn phát triển. Tuyên truyền cần tập trung vào các chủ đề lớn đã xác định trong Văn kiện Đại hội XIII và dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng: “Phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”; “Thúc đẩy chuyển đổi số nông nghiệp”; “Xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế”... Bên cạnh đó, cần tăng cường bài viết phân tích chuyên sâu về liên kết chuỗi giá trị, chuyển đổi năng lượng trong sản xuất nông nghiệp, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn (big data) trong truy xuất nguồn gốc, dự báo mùa vụ, quản trị rủi ro thiên tai, cũng như mô hình hợp tác xã số...

Ba là, đổi mới phương thức tuyên truyền theo hướng tích hợp đa phương tiện và chuyển đổi số báo chí. Trong thời đại truyền thông số, tuyên truyền trên Tạp chí Cộng sản cần tận dụng ưu thế của công nghệ để lan tỏa thông tin, nhất là gia tăng tuyên truyền trên Tạp chí Cộng sản điện tử, các sản phẩm truyền thông đa phương tiện, truyền thông xã hội…

Bốn là, nâng cao tính chính luận - khoa học - thực tiễn trong mỗi sản phẩm tuyên truyền. Việc trích dẫn, sử dụng số liệu cần được chuẩn hóa từ các nguồn chính thống. Cùng với đó, nên tăng cường bài viết của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và cán bộ quản lý có kinh nghiệm thực tiễn, để bài viết vừa sâu về lý luận, vừa sinh động về thực tiễn. Việc kết hợp giữa nhà lý luận - nhà quản lý - nhà thực hành sẽ làm phong phú góc nhìn, tăng sức thuyết phục và độ tin cậy của thông tin tuyên truyền.

Năm là tăng cường liên kết, phối hợp trong hệ thống tuyên truyền của Đảng. Tạp chí Cộng sản cần chủ động hơn nữa trong phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Ban Chiến lược, Chính sách Trung ương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ… để cập nhật, giải thích, định hướng những thay đổi lớn trong chính sách nông nghiệp, nông thôn. Tăng cường tổ chức hội thảo, tọa đàm định kỳ để cung cấp luận cứ khoa học và tư liệu thực tiễn cho bài viết về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, hình thành chuỗi bài tuyên truyền thống nhất, có chiều sâu, tránh trùng lặp và phân tán thông tin. Đồng thời, cần xây dựng cơ chế phản hồi - tiếp nhận thông tin từ cơ sở, đặc biệt là các mô hình nông nghiệp tiêu biểu, để nội dung tuyên truyền vừa mang tính định hướng, vừa bám sát thực tiễn phát triển.

Sáu là, phát triển đội ngũ làm công tác tuyên truyền chuyên sâu về kinh tế nông nghiệp, có kiến thức kinh tế - kỹ thuật - môi trường ngày càng cao. Việc tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên đề, cập nhật kiến thức về kinh tế nông nghiệp, kỹ năng truyền thông số, kỹ thuật phân tích dữ liệu sẽ giúp đội ngũ biên tập viên, phóng viên kinh tế và cộng tác viên viết bài về kinh tế của Tạp chí Cộng sản nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu mới của công tác tuyên truyền lý luận trong kỷ nguyên số.

Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp trên Tạp chí Cộng sản số in trong thời gian tới

Trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng và chuyển đổi số toàn diện, đặc biệt sau khi Bộ Chính trị ban hành Quyết định số 213-QĐ/TW, ngày 28-12-2024, “Về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy mới của Tạp chí Cộng sản”, công tác tuyên truyền trên Tạp chí Cộng sản cần được đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và phương thức thể hiện, nhằm giúp việc tuyên truyền về phát triển kinh tế nông nghiệp trên Tạp chí Cộng sản số in trong thời gian tới ngày càng chất lượng, hấp dẫn.

Thứ nhất, đổi mới về nội dung tuyên truyền.

Chuyển nội dung tuyên truyền chủ yếu từ việc phản ánh các chủ trương, chính sách sang phân tích và lý giải sâu các xu hướng phát triển mới của kinh tế nông nghiệp, như nông nghiệp số, nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp sinh thái và kinh tế nông nghiệp tri thức. Việc tuyên truyền phải giúp độc giả không chỉ “biết chủ trương”, mà còn “hiểu chính sách” và “làm theo chính sách”. Các bài viết cần tập trung làm rõ cơ sở khoa học và thực tiễn của từng xu hướng, chỉ ra lợi thế, thách thức và khả năng vận dụng ở Việt Nam; đồng thời, cập nhật thường xuyên các số liệu chính thống để bảo đảm tính khách quan và độ tin cậy. Ngoài ra, cần tăng cường các chuyên đề phân tích chuyên sâu về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, nhất là về liên kết chuỗi giá trị nông sản, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong quản trị nông nghiệp, chuyển đổi mô hình hợp tác xã kiểu mới, hay chính sách tín dụng - đầu tư xanh trong nông nghiệp. Những chủ đề này vừa có giá trị lý luận, vừa có tính thực tiễn cao, đáp ứng nhu cầu thông tin của cán bộ, đảng viên và bạn đọc quan tâm đến lĩnh vực “tam nông”.

Thứ hai, đổi mới phương thức tuyên truyền theo hướng đa phương tiện và tương tác số.

Tạp chí Cộng sản cần phát triển hình thức truyền thông đa nền tảng, tận dụng sức mạnh của công nghệ số để gia tăng mức độ lan tỏa, giúp nội dung trở nên sinh động, trực quan và gần gũi hơn với công chúng.

Việc liên kết giữa bản in và bản điện tử sẽ tạo điều kiện cho độc giả tra cứu thông tin chi tiết, đối chiếu số liệu và chia sẻ nội dung một cách thuận tiện. Bên cạnh đó, Tạp chí cần khai thác công cụ phân tích dữ liệu người đọc để theo dõi xu hướng tiếp cận, đánh giá mức độ quan tâm của công chúng đối với từng chủ đề, từ đó điều chỉnh nội dung một cách khoa học, phù hợp hơn với từng nhóm độc giả.

Thứ ba, gắn kết chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn trong tuyên truyền.

Một trong những yêu cầu cốt lõi của tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp là phải kết nối được chính sách với đời sống thực tiễn, tạo cầu nối giữa nhà hoạch định chính sách - nhà khoa học - người nông dân. Các bài viết không chỉ giới thiệu thành tựu, mô hình, điển hình mà cần phân tích cơ chế, điều kiện và bài học vận dụng cụ thể cho từng vùng, từng nhóm đối tượng, đồng thời giúp lan tỏa tri thức và khơi dậy khát vọng phát triển nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.

Thứ tư, nâng cao chất lượng, tính chính luận và khoa học trong mỗi sản phẩm tuyên truyền.

Để bảo đảm tính định hướng và sức thuyết phục, mỗi bài viết cần đáp ứng yêu cầu về tính định hướng, tính khoa học và tính thực tiễn. Tạp chí Cộng sản cần phát huy vai trò của đội ngũ cộng tác viên là các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao, những người có thực tiễn phong phú. Cùng với đó, quy trình biên tập cần được chuẩn hóa, kiểm chứng số liệu và nguồn trích dẫn, bảo đảm thông tin được thẩm định từ các nguồn chính thống trong nước hay các tổ chức nghiên cứu uy tín quốc tế.

Thứ năm, tăng cường tính tương tác, phản hồi và đối thoại trong tuyên truyền.

Trong kỷ nguyên truyền thông số, tuyên truyền không còn là quá trình một chiều. Tạp chí Cộng sản nên mở rộng chuyên mục “Nghiên cứu - Trao đổi”,  khuyến khích độc giả, chuyên gia, cán bộ địa phương chia sẻ kinh nghiệm, đóng góp ý kiến cho các bài viết và chính sách liên quan.

Việc đổi mới công tác tuyên truyền về kinh tế nông nghiệp không chỉ là yêu cầu nghiệp vụ, mà còn là nhiệm vụ chính trị - tư tưởng của cơ quan lý luận hàng đầu của Đảng trong giai đoạn chuyển đổi số. Tăng cường tính định hướng, phản biện và lan tỏa trong tuyên truyền sẽ góp phần đưa đường lối “phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” vào cuộc sống, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc./.

-----------------------------

(1) Như các bài: Tìm khâu “đột phá” trong phát triển nông nghiệp, nông thôn (năm 2009) của Lê Xuân Đình; Nông dân và nông nghiệp Việt Nam nhìn từ sản xuất thị trường (năm 2010) của Võ Tòng Xuân; Sức sống về lý luận và thực tiễn của Nghị quyết 10, Bộ Chính trị Khóa VI trong 25 năm qua (năm 2014) của Nguyễn Sinh Cúc - Phạm Mai Ngọc; Tích tụ, tập trung ruộng đất - từ thực tiễn tỉnh Lâm Đồng (năm 2017) của Phạm Việt Dũng; Phát triển nông nghiệp sinh thái, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị (2022), Tiếp tục thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn nhanh và bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong giai đoạn mới (năm 2023), Vị thế nông nghiệp Việt Nam sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới (năm 2025) của Lê Minh Hoan; Phát triển nông nghiệp Việt Nam: Vấn đề đặt ra và một số giải pháp (năm 2023), Phát triển bền vững nông nghiệp, kinh tế nông thôn và nông dân sau gần 40 năm đổi mới (2 kỳ, năm 2024) của Trần Đức Viên và Cộng sự; Những thành tựu trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn qua gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới (năm 2024) của Nguyễn Duy Hưng…