Một số kết quả nổi bật

Hoạt động khoa học - công nghệ đã tạo nhiều dấu ấn nổi bật và làm tốt vai trò hỗ trợ đối với các ngành, lĩnh vực khác của Thủ đô. Đối với ngành công nghiệp, đã nghiên cứu, chế tạo thành công một số dây chuyền công nghệ thiết bị đồng bộ, hiện đại phục vụ phát triển sản xuất hàng tiêu dùng, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa, đáp ứng nhu cầu trong nước, thay thế hàng nhập khẩu; hỗ trợ đào tạo, nghiên cứu ứng dụng trong công nghiệp và làm tiền đề cho các bước phát triển tiếp theo. Đối với ngành nông nghiệp, đã ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp để tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao và an toàn cho người sử dụng (mô hình sản xuất nấm kim châm sử dụng công nghệ Nhật Bản của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Kimoko Thanh Cao (huyện Mỹ Đức), mô hình trồng dưa lưới công nghệ cao (huyện Ứng Hòa…); bảo tồn và phát triển các loại cây đặc sản (phật thủ Đắc Sở, ổi Đông Dư, nhãn chín muộn Hà Tây, hồng xiêm Xuân Đỉnh…), sản xuất các loại hoa có giá trị kinh tế cao (lan hồ điệp, hoa ly, hoa hồng…); duy trì và phát triển các giống lúa chất lượng, có khả năng chịu hạn và sâu bệnh tốt, năng suất ổn định, điển hình là mô hình lúa chất lượng cao ở Mỹ Đức, Ứng Hòa, Phú Xuyên… cho thu nhập tăng thêm so với canh tác lúa truyền thống khoảng từ 25% - 30%; vùng sản xuất rau an toàn ở Đông Anh, Phúc Thọ, Gia Lâm… cho giá trị sản xuất từ 400 - 500 triệu đồng/ha/năm; vùng trồng cây ăn quả ở Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai… cho giá trị từ 0,5 - 1 tỷ/ha/năm...

Thị trường khoa học - công nghệ tiếp tục được đẩy mạnh, bước đầu tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập, góp phần phát triển kinh tế Thủ đô nhanh và bền vững. Thành phố đặc biệt quan tâm đến việc khai thác, phát huy tiềm lực trí tuệ, tiềm năng chất xám của đội ngũ trí thức để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế Thủ đô.

Để phát triển tiềm lực khoa học - công nghệ, thành phố Hà Nội đã phối hợp với các bộ/ngành đẩy nhanh tiến độ, cơ bản hoàn thành đầu tư kết cấu hạ tầng chung của Khu công nghệ cao Hòa Lạc, tạo thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp, tập đoàn lớn trong và ngoài nước; xây dựng, đưa vào hoạt động Vườn ươm Doanh nghiệp công nghệ thông tin đổi mới sáng tạo Hà Nội, dự án Trung tâm Nghiên cứu chuyển giao công nghệ và giám định công nghệ tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động khoa học - công nghệ của thành phố vẫn còn không ít còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa thực sự trở thành động lực quan trọng để nâng cao năng suất lao động, khả năng cạnh tranh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Hệ thống cơ chế, chính sách về khoa học - công nghệ chưa hoàn thiện; chưa khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư thực hiện đổi mới, ứng dụng, chuyển giao, nâng cao trình độ công nghệ; chưa tạo tính tự chủ cho các đơn vị nghiên cứu; kết nối hoạt động nghiên cứu giữa các nhà khoa học với thị trường và doanh nghiệp còn yếu. Thị trường khoa học - công nghệ chưa đạt hiệu quả như mong đợi; vai trò của các tổ chức trung gian, tư vấn chuyển giao công nghệ còn mờ nhạt, nhất là các tổ chức có chức năng đánh giá, định giá công nghệ, xúc tiến và môi giới chuyển giao công nghệ.

Với mục tiêu phát triển khoa học - công nghệ Thủ đô đến năm 2030 đồng hành cùng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội đến năm 2030, đưa Hà Nội trở thành trung tâm sáng tạo quốc gia, trung tâm phát triển công nghệ cao với tiềm lực khoa học - công nghệ và năng lực nghiên cứu, phát minh, sáng chế, ứng dụng và chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và có uy tín trong khu vực. Thành phố Hà Nội tiếp tục xác định những định hướng trọng tâm về phát triển khoa học - công nghệ như sau:

- Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế của Thủ đô theo hướng bền vững, trong đó chuyển đổi số dựa trên 3 trụ cột là kinh tế số, xã hội số và chính quyền số.

- Nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ quản trị đô thị; khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực; xây dựng và hiện đại hóa hệ thống kết cấu hạ tầng. Nâng cao năng lực quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Thủ đô theo hướng hỗ trợ và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng.

- Nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ quản trị doanh nghiệp, đổi mới máy móc thiết bị và nâng cao trình độ công nghệ. Phát triển thị trường khoa học - công nghệ lấy giá trị giao dịch công nghệ làm trọng tâm.

- Phát triển có trọng tâm, trọng điểm các hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với bước đi thích hợp, hướng tới bảo đảm an toàn, an ninh mạng, từ đó, tạo tiền đề vững chắc thực hiện thành công các mục tiêu phát triển mà thành phố đã đặt ra.

Để thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong thời gian tới, thành phố cần ưu tiên tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Nghiên cứu, đề xuất với Trung ương hoàn thiện các chính sách pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phù hợp với cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế.

- Phát triển tiềm lực khoa học - công nghệ tập trung vào các giải pháp về tài chính và đầu tư, huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh chuyển giao và ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh cho kinh tế Thủ đô; xây dựng các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số…

- Phát triển thị trường khoa học - công nghệ, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình phát triển thị trường khoa học - công nghệ; phát triển mạng lưới các tổ chức dịch vụ đánh giá, định giá, thẩm định công nghệ, môi giới mua bán, chuyển giao công nghệ; xây dựng sàn giao dịch công nghệ…; tăng cường liên kết, hợp tác và hội nhập theo nguyên tắc khoa học mở, đổi mới sáng tạo mở nhằm tạo kết nối, liên kết giữa người dân, cơ quan quản lý, doanh nghiệp, các viện nghiên cứu, trường đại học trên địa bàn; mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Một số giải pháp trọng tâm thời gian tới

Căn cứ các định hướng, chủ trương lớn về phát triển kinh tế - xã hội, phát huy thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, thành phố Hà Nội cần tập trung vào một số giải pháp sau:

Một là, đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách và pháp luật phù hợp cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế để phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, . Tiếp tục hoàn thiện cơ chế và tăng cường đầu tư ngân sách thành phố cho hoạt động khoa học - công nghệ nhằm phân bổ nguồn lực ngân sách nhà nước tương xứng với yêu cầu phát triển khoa học - công nghệ. Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy hoạt động sáng chế, ứng dụng, chuyển giao công nghệ, làm chủ công nghệ mới và hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo.

Hai là, khai thác, phát huy các nguồn lực phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển khoa học - công nghệ với các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Thu hút các nhà khoa học, nguồn nhân lực chất lượng cao; đẩy mạnh việc kết nối giữa trường đại học và doanh nghiệp. Khuyến khích các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp trong nước. Triển khai tích cực và đồng bộ việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn với cả 3 nhóm chủ thể chính là: các doanh nghiệp khởi nghiệp, các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp và các nhà đầu tư cho khởi nghiệp.

Ba là, thúc đẩy phát triển thị trường khoa học - công nghệ: hoàn thiện môi trường pháp lý hỗ trợ phát triển thị trường khoa học - công nghệ, xây dựng giải pháp để các sáng chế được chấp nhận là tài sản trí tuệ và có thể được định giá thông qua các tổ chức tín dụng, ngân hàng; thúc đẩy phát triển nguồn cung và kích thích cầu về hàng hóa khoa học - công nghệ; phát triển tổ chức trung gian của thị trường khoa học - công nghệ; tiếp tục triển khai đầu tư xây dựng các dự án hạ tầng phục vụ phát triển thị trường khoa học - công nghệ; hỗ trợ, khuyến khích thương mại hóa các kết quả nghiên cứu; thúc đẩy hoạt động xúc tiến thị trường và tăng cường liên kết, hợp tác quốc tế.

Bốn là, đổi mới và hoàn thiện hệ thống tổ chức hoạt động khoa học - công nghệ: rà soát, sắp xếp lại hệ thống tổ chức khoa học - công nghệ, giảm đầu mối trung gian, khắc phục tình trạng chồng chéo, dàn trải, trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực nghiên cứu. Tăng cường phối hợp giữa các bên: cơ quan quản lý khoa học - công nghệ, đơn vị nghiên cứu và các doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu, tính khoa học và thực tiễn.

Năm là, xây dựng chương trình trọng điểm phát triển doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và phát triển sản phẩm chủ lực của Thủ đô trên cơ sở các hoạt động: hỗ trợ ứng dụng, đổi mới, chuyển giao công nghệ (đặc biệt là công nghệ nguồn, công nghệ mới, công nghệ cốt lõi của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, như công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối, in 3D, công nghệ sinh học, công nghệ môi trường...); hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế thông qua hỗ trợ các tiêu chuẩn hệ thống quản lý tiên tiến, công cụ cải tiến năng suất chất lượng, áp dụng chỉ dẫn địa lý, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc; xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu sản phẩm, làng nghề...; tăng cường công tác bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Sáu là, phát triển nền tảng đổi mới sáng tạo mở (Open Innovation Platform) để tăng cường liên kết, kết nối hạ tầng nghiên cứu của các tổ chức nghiên cứu Trung ương và thành phố Hà Nội, các tập đoàn, doanh nghiệp để tạo lập môi trường phát triển và thử nghiệm các công nghệ mới. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; lựa chọn các đối tác đến từ các quốc gia phát triển có nền khoa học - công nghệ tiên tiến, hiện đại. Tăng cường truyền thông nhằm nâng cao nhận thức xã hội, thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; khen thưởng, tôn vinh các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo./.