Ngày 11-10-2021, Nghị quyết số 128/NQ-CP của Chính phủ, Ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”. Sau khi chuyển sang thích ứng với dịch COVID-19, kinh tế Thủ đô đã đạt được mức tăng trưởng khá; các hoạt động sản xuất, kinh doanh phục hồi nhanh. GRDP quý III tăng 15,71% và lũy kế 9 tháng đầu của năm 2022 tăng 9,69%, cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Trong đó, dịch vụ tăng 11,51%; công nghiệp - xây dựng tăng 7,83%; nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2,05%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm tăng 4,53%. Đáng chú ý, 9 tháng đầu của năm 2022, thu ngân sách nhà nước của thành phố Hà Nội tăng 12,3% so với cùng kỳ năm 2021; xuất, nhập khẩu phục hồi mạnh, nhập khẩu duy trì mức tăng cao, riêng kim ngạch nhập khẩu ước đạt 30.605 triệu USD, tăng 21,8% tương đương cùng kỳ 2021; tổng vốn đầu tư xã hội ước đạt 304,8 nghìn tỷ đồng, tăng 22,1%; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 8,6%; khu vực dịch vụ phục hồi tích cực, cung ứng hàng hóa ổn định, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 21,3%. Giá tiêu dùng các mặt hàng thiết yếu được kiểm soát; sản xuất nông nghiệp được duy trì; văn hóa - nghệ thuật, thể thao được quan tâm phát triển; thị trường lao động việc làm sôi động trở lại; an sinh xã hội được bảo đảm.

Ngày 2-11-2022, tại Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội khóa XVII đã xem xét, thảo luận 3 nội dung: Báo cáo về tình hình nghiên cứu, đề nghị xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi); Báo cáo về công tác tiêu thoát nước, giải pháp chống úng ngập trên địa bàn thành phố Hà Nội; Dự thảo Nghị quyết của Ban Thường vụ Thành ủy về chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Đề án 06).

Dự thảo Nghị quyết của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 xác định mục tiêu: Đến năm 2025, thực hiện chuyển đổi số phát triển Thủ đô theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại, GRDP/người đạt từ 8.300 đến 8.500 USD. Đến năm 2030, thành phố Hà Nội trở thành thành phố xanh, thông minh và hiện đại; phát triển năng động, hiệu quả, có sức cạnh tranh khu vực và quốc tế; hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô; GRDP/người đạt từ 12.000 đến 13.000 USD…

Thời gian qua, các quy hoạch đô thị của thành phố Hà Nội đều tập trung xây dựng Thủ đô theo hướng đô thị xanh, thông minh, hiện đại, có tầm nhìn và tạo được tính đột phá, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô hiện đại và bền vững. Giai đoạn 2021 - 2025, thành phố Hà Nội đặt mục tiêu lập 236 đồ án quy hoạch đô thị, trong đó có 4 đồ án quy hoạch phân khu đô thị; 146 đồ án, nhóm đồ án quy hoạch chi tiết đô thị; 34 đồ án thiết kế đô thị riêng; 14 đồ án quy hoạch xây dựng vùng huyện. Thành phố Hà Nội cũng chú trọng đến xây dựng chính quyền điện tử và đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ dẫn đầu cả nước, xếp thứ hạng cao trong khu vực về lĩnh vực này. Triển khai thực hiện nhiệm vụ trên, thành phố Hà Nội đã và đang đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng công nghệ thông tin để đáp ứng yêu cầu phát triển chính quyền điện tử.

Việc triển khai các nhiệm vụ của Đề án 06 trên địa bàn thành phố Hà Nội đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, được Chính phủ đánh giá cao với vai trò là đơn vị làm điểm của cả nước, được người dân, doanh nghiệp đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao, góp phần thay đổi phương thức quản trị xã hội. Chuyển đổi số, xây dựng thành phố Hà Nội thông minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành và của toàn xã hội. Bảo đảm thống nhất, đồng bộ từ quy hoạch phát triển đô thị đến áp dụng các quy định, quy chế, tiêu chuẩn trong xây dựng hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng số và hạ tầng dữ liệu. Ưu tiên chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh đối với những ngành, lĩnh vực tạo thế và lực cho phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô.

Phát triển Thủ đô Hà Nội xanh, thông minh và hiện đại đòi hỏi tầm nhìn xa đi đôi với tiềm lực, hướng tới mục tiêu nhân văn, cuộc sống hạnh phúc, sự phát triển toàn diện của con người, bảo vệ môi trường và thiết lập hệ sinh thái đô thị phát triển bền vững. Phát triển thành phố xanh, thông minh và hiện đại cần những bước đột phá, gắn kết chặt chẽ với hạ tầng thông tin mạnh, xây dựng chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số.

Những năm qua, thành phố Hà Nội đã hình thành cơ bản các thành phần cốt lõi của thành phố thông minh, sở hữu những cơ hội lớn để phát triển đô thị xanh, bền vững, vận hành hiệu quả bằng công nghệ và hài hòa với môi trường. Tuy nhiên, thành phố Hà Nội đang đứng trước nhiều rào cản trong xây dựng đô thị thông minh, cụ thể: Diện tích Thủ đô sau khi mở rộng địa giới hành chính đã lên tới hơn 3,300 km2 cùng với đó là tốc độ đô thị hóa, gia tăng dân số cơ học nhanh chóng khiến thành phố Hà Nội đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về quy hoạch, ùn tắc giao thông, an ninh, y tế, giáo dục, năng lượng, phát triển nhà ở, xử lý ô nhiễm môi trường...; hệ thống giao thông dày đặc với các phương tiện giao thông cực kỳ đa dạng đang dần khiến thành phố Hà Nội trở nên chật chội, “khó thở” hơn. Đây thực sự đang là “điểm nghẽn” khó tháo gỡ đối với thành phố Hà Nội trước thách thức phát triển bền vững; quy mô việc quản lý, kiểm soát dân số tại khu vực đô thị trung tâm và giãn dân nội đô gặp nhiều khó khăn. Việc tạo lập khu vực “hành lang xanh” với tỷ lệ 70% quỹ đất toàn thành phố đã tạo nên những giới hạn của sự phát triển đô thị, ảnh hưởng đến chức năng và vai trò của Thủ đô Hà Nội; kết cấu hạ tầng đô thị chưa theo kịp nhu cầu phát triển đô thị, tính đồng bộ chưa cao…

Việt Nam xác định phát triển đô thị thông minh, bền vững là một hướng đi có tính đột phá, góp phần nâng cao tính cạnh tranh quốc gia. Vì vậy, trong những năm qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm thúc đẩy xây dựng và phát triển các thành phố thông minh, đô thị thông minh, trong đó phải kể đến Quyết định số 950/QĐ-TTg, ngày 1-8-2018, về phê duyệt “Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025, định hướng đến năm 2030”. Để hiện thực hóa mục tiêu trên, trong thời gian tới, thành phố Hà Nội cần triển khai một số giải pháp sau:

Một là, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý đô thị, dân cư, trật tự xây dựng, an toàn giao thông, bảo đảm kỷ cương, văn minh đô thị. Tập trung quán triệt, đột phá triển khai thực hiện hiệu quả 2 trong 10 chương trình công tác lớn của thành phố Hà Nội: Chương trình số 03-CTr/TU về “Chỉnh trang đô thị, phát triển đô thị và kinh tế đô thị thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025” và Chương trình số 05-CTr/TU về “Đẩy mạnh công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường; chủ động phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, ứng phó biến đổi khí hậu trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025”, góp phần phát triển Thủ đô nhanh, bền vững theo hướng đô thị xanh, thành phố thông minh, hiện đại.

Hai là, phát triển đô thị thông minh hay thành phố thông minh yêu cầu phải có nguồn lực đầu tư lớn, trong khi ngân sách nhà nước còn hạn hẹp và phải chia sẻ đầu tư cho nhiều lĩnh vực. Vì vậy, cần xây dựng định hướng, chiến lược, kế hoạch phát triển dài hạn và khung pháp lý thống nhất nhằm thu hút sự tham gia của tất cả các đối tác, các thành phần kinh tế trong xã hội cho phát triển đô thị thông minh, tạo ra được cơ chế để các bên có thể phối hợp được với nhau.

Ba là, tập trung đầu tư hiệu quả vào quá trình hoàn thiện không ngừng hệ thống chính sách về chính quyền số, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho những hoạt động cụ thể có liên quan. Phát triển chính quyền điện tử hướng tới mục tiêu hình thành chính quyền số theo hướng tương tác, minh bạch, hoạt động hiệu quả. Đẩy mạnh xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu thông minh phục vụ việc đưa ra các quyết định; thúc đẩy quy hoạch và các giải pháp quản lý đô thị thông minh.

Bốn là, thu hút sự tham gia mạnh mẽ của khối tư nhân, phát huy năng lực đổi mới, sáng tạo; tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh các chương trình chiến lược khoa học, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn kết hài hòa các chương trình đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và định hướng phát triển đô thị thông minh bền vững./.