Quốc hội thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội

TCCSĐT - Trong phiên thảo luận tại tổ ngày 22-5 và phiên họp toàn thể tại Hội trường ngày 27-5, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận về “Báo cáo bổ sung tình hình kinh tế - xã hội năm 2009 và triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2010” của Chính phủ.

Trong phiên thảo luận tại tổ sáng ngày 22-5 về “Báo cáo bổ sung tình hình kinh tế - xã hội năm 2009 và triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2010” của Chính phủ, đa số các đại biểu Quốc hội đã đánh giá cao bản báo cáo này, cho rằng các nội dungcủa Báo cáođã đi thẳng vào bản chất và mục tiêu cần giải quyết đối với nền kinh tế nước ta hiện nay, đó là tập trung giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, tiếp tục phục hồi tăng trưởng theo mục tiêu của Quốc đã đề ra.

Bàn về những hạn chế, yếu kém của nền kinh tế trong năm 2009, một số đại biểu cho rằng, mức bội chi ngân sách nhà nước còn ở mức cao, đồng thời còn tiềm ẩn nguy cơ lạm phát cao trong năm nay, do việc nới lỏng chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa từ năm trước. Theo Báo cáo của Chính phủ, có 8 chỉ tiêu không đạt, trong đó có 4 chỉ tiêu về môi trường, 2 chỉ tiêu về nguồn nhân lực, 2 chỉ tiêu về lao động. Qua đó cho thấy, chất lượng cuộc sống và sự phát triển bền vững là những vấn đề cần được quan tâm và giải quyết tốt hơn nữa.

Giải thích về nguyên nhân của việc chưa đạt một số chỉ tiêu an sinh xã hội trong năm 2009, Đại biểu Nguyễn Thị Kim Ngân (Đoàn Hải Dương), Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cho rằng, trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu, sản xuất bị thu hẹp trên khắp thế giới, cả khu vực và trong nước nên nhiều chỉ tiêu an sinh xã hội cũng bị tác động tiêu cực.

Tại nhiều tổ, các đại biểu cho rằng, để hoàn thành thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2010, nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ là, tập trung vào ổn định kinh tế vĩ mô nhằm tạo sự yên tâm cho doanh nghiệp, nhất là việc khơi thông nguồn vốn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời, cần có chính sách xây dựng và phát triển ngành công nghiệp để giảm nhập siêu, chủ động cung ứng hàng hóa và tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động. Có chính sách quản lý giá và thị trường hiệu quả, đặc biệt là đối với những mặt hàng thiết yếu như xăng, dầu, điện, nước. Bên cạnh đó, cần nâng cao hiệu quả đầu tư công, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc của đội ngũ cán bộ, công chức; tạo sự nhịp nhàng trong điều hành của Chính phủ cũng như trong phối hợp điều hành giữa các bộ, ngành.

Nhiều đại biểu kiến nghị, trong thời gian tới, cần triển khai quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7, khóa X của Đảng về nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Cụ thể, quan tâm chuyển đổi cơ cấu kinh tế để thu hút lao động trong khu vực này; tăng cường đầu tư phát triển doanh nghiệp trong lĩnh vực chế biến nông sản để tiêu thụ sản phẩm và tạo công ăn việc làm cho nông dân, qua đó góp phần giảm gánh nặng cho các chương trình an sinh xã hội của Nhà nước.

Một vấn đề trọng tâm nữa cần được Chính phủ quan tâm giải quyết là, hiện nay tỷ lệ lao động qua đào tạo mới ở nước ta chỉ đạt khoảng 38,5%. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hạn chế năng suất lao động xã hội, cản trở việc phát triển những ngành nghề trong nước cũng như mở rộng những thị trường xuất khẩu đòi hỏi lao động có kỹ thuật cao. Ngoài ra, Chính phủ cần quan tâm đầu tư và đề ra những chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển, xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng; quan tâm thực hiện tốt công tác tái định cư, công tác bảo vệ môi trường trong quá trình triển khai một số công trình, dự án đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để người dân xóa đói, giảm nghèo, kinh tế - xã hội phát triển bền vững.

Trong phiên thảo luận tại Hội trường cả ngày 27-5, nhiều đại biểu bày tỏ sự đồng tình với “Báo cáo bổ sung tình hình kinh tế - xã hội năm 2009 và triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2010” của Chính phủ cũng như Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, khẳng định, năm 2009 là năm khó khăn nhất trong 10 năm gần đây, nhưng nhờ sự nỗ lực chung của Đảng, Nhà nước, nhân dân và sự giám sát của Quốc hội, chúng ta đã vượt qua khó khăn, thử thách, sớm ngăn chặn được đà suy giảm kinh tế và đạt tốc độ tăng trưởng khá, đẩy lùi và kiểm soát được lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội.

Tuy vậy, nhiều đại biểu cho rằng, vẫn còn những tồn tại, yếu kém chậm được giải quyết như: bảo đảm an sinh xã hội, thực hiện giảm nghèo nhanh và bền vững; lãng phí, thất thoát ở nhiều ngành, nhiều lĩnh vực; chất lượng trong công tác dự báo; bội chi ngân sách, nợ nhà nước cao…

Làm rõ một số nội dung về bội chi ngân sách, quản lý nợ, đại biểu Vũ Văn Ninh (Nam Định), Bộ trưởng Bộ Tài chính chorằngchúng ta chấp nhận mức bội chi ở mức khá cao để đầu tư cho hạ tầng kinh tế - xã hội, đầu tư chophát triển. Trước băn khoăn của nhiều đại biểu về nợ công, Bộ trưởng Vũ Văn Ninh cho biết, hiện nay, vay trung hạn và dài hạn là chủ yếu, chiếm 86,5%. Cơ cấu nợ khá hợp lý, nằm trong tầm kiểm soát, không nằm trong nhóm các nước có gánh nặng về nợ. Điều quan trọng là ta đã trả đầy đủ các khoản nợ ngắn hạn, không có nợ xấu, cũng không có khoản nào đến hạn mà không trả được nợ. Chính phủ sẽ chỉ đạo hạ mức bội chi ngân sách xuống và phấn đấu giảm dần vào các năm sau. Theo đó, phấn đấu trong năm 2010 giảm bội chi ngân sách xuống 6,2% và giảm dần xuống dưới 5% vào các năm sau.

Chỉ số giá tiêu dùng tăng cao (4,55%) những tháng đầu năm 2010, trong khi mục tiêu mà Quốc hội đặt ra cho cả năm 2010 chỉ có 7%, cũng khiến nhiều đại biểu băn khoăn, bởi điều đó sẽ khiến cho đời sống của người lao động gặp khó khăn. Một số đại biểu khẳng định, mức tăng giá cao là do các mặt hàng thiết yếu cho sản xuất, kinh doanh đồng loạt tăng giá, nhất là các mặt hàng xăng, dầu, điện, than… Bàn về những nguyên nhân khách quan dẫn đến việc thiếu điện mà ngành điện đã đưa ra như nhu cầu sử dụng điện tăng cao, hạn hán…, một số đại biểu nhận định, đó là những lý do không thỏa đáng và đặt câu hỏi: Tại sao ngành điện không phải chịu bất kỳ trách nhiệm nào trước việc mất điện, trong khi khách hàng nào cũng ký hợp đồng đàng hoàng? Trong một số lĩnh vực, tình trạng lãng phí, thất thoát nhiều khi là do nguyên nhân mất điện, chẳng hạn, hàng trăm tấn hải sản bị ôi vì không có điện để giữ lạnh...

Một số đại biểu cho rằng, Báo cáo của Chính phủ nên phân tích thận trọng hơn về những thành tựu, bởi tuy nền kinh tế tăng trưởng, nhưng hệ số ICOR (hệ số sử dụng vốn, hay tỷ lệ vốn trên sản lượng tăng thêm,...) năm sau cao hơn năm trước. Đặc biệt, hệ số ICOR của khu vực kinh tế nhà nước lại cao nhất, điều đó thể hiện đã có dấu hiệu buông lỏng quản lý đối với khu vực công, nhiều công trình mang ý nghĩa khuyếch trương hơn là hiệu quả kinh tế.

Các đại biểu kiến nghị Chính phủ tiếp tục có những biện pháp hữu hiệu để kiềm chế lạm phát, bình ổn giá cả, nhất là giá cả của các mặt hàng thiết yếu phục vụ sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân; có cơ chế, chính sách phù hợp để nhiều doanh nghiệp được vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh.

Một số đại biểu đề nghị Chính phủ cần có sự chỉ đạo kiên quyết để không làm phát sinh thêm chi ngân sách nhà nước trong năm 2010, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp nhà nước và các doanh nghiệp tư nhân bỏ vốn ra đầu tư theo hình thức BOT.

Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có liên quan, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, tiêu cực trong quản lý, khai thác khoáng sản.

Một số đại biểu đề nghị Chính phủ sớm xây dựng và ban hành đề án về tái cấu trúc nền kinh tế, trên cơ sở đó, có kế hoạch đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trong 5 năm tiếp theo. Chủ động gắn các giải pháp kinh tế với việc kiểm soát giá cả, giữ ổn định giá cả các mặt hàng thiết yếu nhưxăng, dầu, thuốc chữa bệnh; tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách, về thủ tục hành chính, nhất là thủ tục đầu tư.

Việc giải quyết các vấn đề xã hội cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Một số đại biểu cho rằng, Báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội lần này chưa đánh giá, phân tích rõ các vấn đề giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội và môi trường. Trong số 8/25 chỉ tiêu năm 2009 chưa đạt kế hoạch chủ yếu thuộc các nhóm chỉ tiêu xã hội, môi trường. Đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân chủ quan dẫn đến việc không đạt kế hoạch của các nhóm chỉ tiêu này và sớm có giải pháp khắc phục.

Một số đại biểu nhận định, trong thời gian qua, Ðảng và Nhà nước thường xuyên chỉ đạo ngành giáo dục tiếp tục cải tiến, nâng cao chất lượng giáo dục, nhưng chất lượng giáo dục còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đặc biệt, tình trạng các cơ quan chức năng cho phép thành lập một số trường đại học, cao đẳng ở các địa phương, trong khi cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy chưa bảo đảm, thiếu đội ngũ giảng viên đủ tiêu chuẩn đang gây bức xúc trong xã hội. Đề nghị Chính phủ sớm tập trung chỉ đạo nhằm khắc phục tình trạng này.

Nhiều đại biểu cho rằng, Chính phủ đã có nhiều cải cách trong lĩnh vực y tế, nhưng hiệu quả vẫn còn hạn chế. Cụ thể, người có thu nhập thấp chưa được hưởng những dịch vụ y tế có chất lượng tốt; đặc biệt, ở nhiều vùng miền núi và đồng bào các dân tộc thiểu số vẫn còn rất thiếu cơ sở y tế và cán bộ, nhân viên y tế. Đề nghị Chính phủ sớm chỉ đạo rà soát quy hoạch, quan tâm đầu tư xây dựng các trung tâm y tế xã, bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh và khu vực để nâng cao hiệu quả khám, chữa bệnh cho nhân dân, hạn chế tình trạng tập trung quá đông về các bệnh viện tuyến trung ương; đồng thời, có chế độ đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ y, bác sĩ về công tác lâu dài ở các vùng đặc biệt khó khăn.

Một số đại biểu nhận xét, thời gian qua, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, hiện còn gần 12%, nhưng việc giảm nghèo chưa bền vững và tỷ lệ hộ cận nghèo còn lớn, rất dễ tái nghèo do thiên tai, dịch bệnh. Hiện nay vẫn áp dụng chuẩn nghèo được xây dựng từ năm 2006, dựa trên nhu cầu chi tiêu cơ bản của hộ nghèo, trong khi nhu cầu chi tiêu lại phụ thuộc vào giá cả, nên khi giá cả tiêu dùng tăng sẽ làm giảm giá trị thực tế của chuẩn nghèo. Bởi vậy, Chính phủ cần sớm công bố chuẩn nghèo mới.

Một số đại biểu cho rằng, không ít doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, vẫn còn tình trạng ép công nhân làm việc quá thời gian theo quy định của pháp luật và trả lương chậm hoặc không đầy đủ như cam kết. Ðề nghị Chính phủ chỉ đạo tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về lao động, để các doanh nghiệp thực hiện đầy đủ các điều khoản trong Bộ luật Lao động, nhất là các điều khoản về giao kết hợp đồng lao động,bảo đảm chế độ tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn...

Đặc biệt, nhiều đại biểu rất quan tâm đến việc đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Các đại biểu đề nghị Chính phủ cần tập trung đầu tư cho nông nghiệp, nông dân và nông thôn, nhất là đầu tư cho ngành công nghiệp chế biến nông sản của nông dân.

Một số đại biểu đề nghị mở rộng diện các xã, huyện vùng miền núi thuộc Nghị quyết của Chính phủ về giảm nghèo nhanh và bền vững; xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng ở vùng miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời nâng cao chất lượng và có chế độ, chính sách đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ cán bộ xã, phường ở các vùng này./.