Thách thức trong thời kỳ hội nhập

Thành tựu phát triển kinh tế - xã hội trong hơn 20 năm đổi mới vừa qua của đất nước cùng với hội nhập kinh tế quốc tế trong xu thế toàn cầu hóa đã và đang thổi luồng gió mới, đem đến cho “gia đình Việt Nam” nhiều cơ hội phát triển. Người dân có cơ hội phát triển kinh tế, mở rộng tầm giao lưu, tiếp cận thông tin nhanh nhạy, thụ hưởng nhiều thành tựu của khoa học, kỹ thuật, đồng thời tiếp cận với nét văn hóa đặc sắc của nhiều quốc gia, dân tộc trên thế giới... Tuy nhiên, cuộc sống của xã hội hiện đại với sự phát triển mạnh mẽ của các thành phần kinh tế, ở một góc độ nào đó đã phá vỡ nền nếp, gia phong, đạo đức truyền thống của gia đình Việt Nam. Tình trạng ly hôn, ly thân, sống chung như vợ chồng không đăng ký kết hôn, quan hệ tình dục trước hôn nhân và việc nạo phá thai trong giới trẻ ngày càng gia tăng để lại hậu quả nặng nề về nhiều mặt đối với gia đình và xã hội. Xu hướng kết hôn với người nước ngoài ngày càng nhiều, cuộc sống không “êm chèo, mát mái” của nhiều cô dâu Việt Nam ở nước ngoài đang đặt ra mối quan tâm lo lắng cho toàn xã hội. Các giá trị văn hóa gia đình truyền thống của người Việt Nam đang có biểu hiện mai một, xuống cấp. Nhiều tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm, cờ bạc, rượu chè, đại dịch HIV/AIDS, lối sống hưởng lạc gấp gáp... đã và đang xâm nhập vào các gia đình. Mâu thuẫn giữa các thế hệ về ứng xử, lối sống và vấn đề chăm sóc người cao tuổi đang đặt ra những thách thức mới. Tình trạng bạo lực trong gia đình có chiều hướng gia tăng, đã rung lên hồi chuông cảnh tỉnh cho xã hội.

Những vấn đề cần triển khai ngay

Chỉ thị số 49-CT/TW, ngày 21-2-2005 của Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh: Trong thời gian tới, nếu chúng ta không quan tâm củng cố, ổn định và xây dựng gia đình, những khó khăn và thách thức sẽ tiếp tục làm suy yếu gia đình, suy yếu động lực của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Gia đình không được chuẩn bị đầy đủ năng lực để thích ứng với xu thế tiến bộ, gia đình sẽ không thực hiện được chức năng vốn có của mình, không thực hiện được vai trò hạt nhân của xã hội. Do đó, đề cao giá trị văn hóa gia đình và xây dựng gia đình văn hóa là mục tiêu vừa có tính chiến lược, vừa có tính cấp bách trong sự nghiệp xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, phù hợp với truyền thống đạo lý của dân tộc và phù hợp với quy luật phát triển tất yếu của xã hội. Để đạt được hiệu quả thiết thực trong công tác xây dựng văn hóa gia đình và phong trào xây dựng gia đình văn hóa trong giai đoạn mới cần tập trung vào một số nội dung:

1- Tiếp tục giáo dục, kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam gắn với xây dựng những giá trị tiên tiến của gia đình trong xã hội phát triển. Từ đó, đề cao trách nhiệm của mỗi gia đình trong việc xây dựng và bồi dưỡng nhân cách cho mỗi thành viên gia đình.

2- Chú trọng các biện pháp nhằm duy trì và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình văn hóa và nội dung các tiêu chí công nhận danh hiệu gia đình văn hóa. Tránh xu hướng chạy theo thành tích, phản ánh không thực chất phong trào và chất lượng gia đình văn hóa. Các tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa phải phù hợp và có ý nghĩa thiết thực với đời sống của nhân dân, công tác bình xét danh hiệu gia đình văn hóa phải được tiến hành theo tiêu chí thống nhất, trên nguyên tắc công bằng, dân chủ, đáp ứng tâm tư, nguyện vọng, tình cảm, tạo được sự đồng tình hưởng ứng của nhân dân.

3- Chú trọng đầu tư kinh phí và nguồn lực về mọi mặt cho phong trào xây dựng “gia đình văn hóa” ở các địa phương.