Giai đoạn mới trong quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam với Bê-la-rút, Thụy Sỹ, Phần Lan

TCCSĐT - Sau khi dự Lễ Kỷ niệm 65 năm Chiến thắng phát-xít tại Mát-xcơ-va (9-5-2010), Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Đoàn đại biểu cấp cao của Việt Nam đã thăm hữu nghị chính thức ba nước Bê-la-rút, Thụy Sỹ, Phần Lan từ ngày 12 đến ngày 22-5-2010.

Sáng 23-5 (theo giờ Hà Nội), Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết về tới Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Bê-la-rút, Thụy Sĩ, thăm cấp Nhà nước tới Phần Lan, mở ra một giai đoạn mới trong quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và 3 quốc gia châu Âu này.

Khẳng định quan hệ truyền thống và hợp tác nhiều mặt

Bê-la-rút, Thụy Sĩ và Phần Lan là các đối tác quan trọng của Việt Nam ở châu Âu, đã dành cho Việt Nam sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước ngày nay.

Bê-la-rút là nước có tiềm lực công nghiệp, nông nghiệp, khoa học, giáo dục và quốc phòng khá lớn, đứng thứ 3 trong số các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Sau khi tách ra độc lập năm 1991, Bê-la-rút được thừa hưởng một số cơ sở kinh tế, quân sự và khoa học tương đối tốt của Liên Xô cũ và có thế mạnh trong các ngành cơ khí, điện tử, quang học, hóa chất, phân bón, gỗ, giấy, cao su.v.v… Ngày 27-12-1991, Việt Nam công nhận độc lập của Bê-la-rút. Ngày 24-1-1992, Việt Nam và Bê-la-rút thiết lập quan hệ ngoại giao cấp Đại sứ. Bê-la-rút đã lập Đại sứ quán tại Việt Nam từ năm 1998. Việt Nam lập Đại sứ quán tại Bê-la-rút tháng 10-2003 và cử Đại sứ thường trú đầu tiên tại Bê-la-rút tháng 3-2005.

Chuyến thăm chính thức lần đầu tiên của Chủ tịch nước ta tới Bê-la-rút, Thụy Sĩ và Phần Lan là nhằm tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện với 3 nước, đặc biệt là về kinh tế, thương mại, đầu tư.

Với Bê-la-rút, Việt Nam đã có mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt tốt đẹp. Hai nước đã ký nhiều Hiệp định và Thỏa thuận hợp tác tạo điều kiện pháp lý thuận lợi cho việc thúc đẩy hợp tác song phương. Hiện cộng đồng Việt Nam ở Bê-la-rút có khoảng 600 người, tháng 12-2006, Tổng thống A. Lu-ca-sen-cô đã cho phép những công dân Việt Nam đã lao động tại Bê-la-rút trước năm 1992 được định cư hợp pháp, lâu dài ở Bê-la-rút. Còn Thụy Sỹ là người bạn của Việt Nam từ những năm Việt Nam còn trong khói lửa chiến tranh. Trong thời kỳ Việt Nam xây dựng và phát triển đất nước, Thụy Sỹ vẫn tiếp tục dành sự hỗ trợ và giúp đỡ hiệu quả. Nguồn vốn ODA, các chương trình hỗ trợ khác đã góp phần đem lại những thành quả trong phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam những năm qua. Đối với Phần Lan, từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973, Cộng hòa Phần Lan luôn dành cho Việt Nam sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn và có hiệu quả, cả trong thời kỳ Việt Nam bị bao vây, cấm vận, cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển ngày nay. Việt Nam hiện là một trong tám nước “đối tác lâu dài về hợp tác và phát triển” của Phần Lan. Khẳng định quan điểm, Phần Lan từng là người bạn tốt của Việt Nam, hiện nay vẫn là bạn và sẽ mãi mãi là người bạn chí cốt của Việt Nam, trưa ngày 20-5, tại Tòa thị chính Hen-xinh-ki, Chủ tịch Hội đồng Thành phố Hen-xinh-ki Ốt-tô Lếch-ti-pu đã trao tặng Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết Huân chương Danh dự của Thành phố Hen-xinh-ki.

Trong chuyến thăm lần này của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tới Bê-la-rút, Thụy Sỹ, Phần Lan, các nhà lãnh đạo cao cấp nhất của cả ba nước đều dành cho Chủ tịch Nguyễn Minh Triết và đoàn đại biểu cấp cao nước ta sự đón tiếp trọng thị, chân tình và khẳng định, trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam và các nước đang phát triển rất tốt đẹp thì chuyến thăm càng có ý nghĩa quan trọng, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa các nước.

Ba ngành xuất khẩu quan trọng của nền kinh tế Phần Lan là các sản phẩm thép, máy móc và thiết bị vận tải; Thiết bị quang học và điện tử; và sản phẩm giấy và gỗ.Phần Lan luôn coi trọng chính sách viện trợ và hợp tác phát triển, coi đây là một phần quan trọng trong chính sách đối ngoại của mình. Thông qua viện trợ phát triển, Phần Lan mong muốn hỗ trợ các nước nghèo cải thiện điều kiện kinh tế xã hội, qua đó tăng cường khả năng thu hút đầu tư và thương mại của các nước này (“aid for trade”), hướng tới xóa bỏ tình trạng nghèo đói trên thế giới. Phần Lan lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 25-1-1973. Phần Lan mở Đại sứ quán tại Hà Nội năm 1974 và Việt Nam mở Đại sứ quán tại Hen-xinh-ki vào cuối năm 2005.

Tại các cuộc hội đàm với Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, Tổng thống Bê-la-rút A-lếch-xan-đơ Lu-ca-sen-cô, Tổng thống Thụy Sỹ Đo-rít Loi-hát (Doris Leuthard), Tổng thống Phần Lan Ta-ri-a Ha-lô-nen (Tarja Halonen) đã dành những lời nói tốt đẹp, bày tỏ sự khâm phục những thành tựu quan trọng mà nhân dân Việt Nam đã đạt được trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước, cũng như nâng cao uy tín của Việt Nam ở Đông Nam Á, châu Á và trên thế giới. Tổng thống Bê-la-rút A.Lu-ca-sen-cô mong muốn Việt Nam là cầu nối cho Bê-la-rút phát triển quan hệ với khu vực Đông Nam Á, đồng thời bày tỏ Bê-la-rút sẵn sàng là cửa ngõ để Việt Nam đi vào châu Âu. Tổng thống Đo-rít Loi-hát khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng, hữu nghị và đáng tin cậy của Thụy Sỹ; là một trong những nước Thụy Sỹ dành ưu tiên trong quan hệ với khu vực Đông Nam Á. Từng sang Việt Nam năm 2008, Tổng thống Phần Lan Ta-ri-a Ha-lô-nen bày tỏ mong muốn hai nước tiếp tục ủng hộ, giúp đỡ lẫn nhau; khẳng định Phần Lan sẽ tiếp tục ủng hộ Việt Nam trong công cuộc đổi mới; tiếp tục ưu tiên cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam trong thời gian tới, trong đó tập trung vào các lĩnh vực công nghệ xanh, nước sạch, trồng rừng, năng lượng sạch, biến đổi khí hậu, nghiên cứu khoa học, đào tạo nghề…

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khẳng định: Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối giúp ba nước tăng cường quan hệ với khu vực Ðông - Nam Á - nơi đang có những nền kinh tế phát triển năng động. Chủ tịch nước và lãnh đạo ba nước đã nhất trí tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp mỗi bên thâm nhập vào thị trường của nhau, qua đó thâm nhập vào thị trường khu vực.

Nhiều thỏa thuận hợp tác được ký giữa Việt Nam với các nước

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và lãnh đạo ba nước đã nhất trí về phương hướng và nhiều biện pháp lớn nhằm thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với ba nước, thể hiện rõ qua các Tuyên bố chung và nhiều thỏa thuận quan trọng được ký trong chuyến thăm. Các bên nhất trí tăng cường các cuộc tiếp xúc song phương ở cấp cao, cấp bộ, ngành và địa phương, tạo cơ sở để thúc đẩy hợp tác trên mọi lĩnh vực.

Thụy Sỹ là một trong những nước công nghiệp phát triển cao và có mức sống cao nhất thế giới. Thụy Sỹ nổi tiếng là một trong những trung tâm ngân hàng, bảo hiểm lớn của thế giới. Công nghiệp của Thụy Sỹ phát triển ở trình độ cao, tập trung vào các ngành cơ khí chế tạo (tuốc-bin thủy điện, đồng hồ tinh xảo), dệt, chế biến thực phẩm, dược, hóa chất, chế biến gỗ. Việt Nam Dân chủ cộng hoà và Liên bang Thụy Sỹ thiết lập quan hệ ngoại giao ở cấp Đại sứ ngày 11-10-1971. Tháng 2-1973, Thụy Sỹ mở Đại sứ quán tại Hà Nội và tháng 3-1994 mở thêm Lãnh sự quán tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ngày 3-7-1984, Việt Nam mở Lãnh sự quán tại Giơ-ne-vơ và nâng cấp lên Tổng lãnh sự quán vào ngày 15-12-1994. Ngày 28-1-2000, Việt Nam chính thức khai trương Đại sứ quán tại thủ đô Béc-nơ (Bern).

Việt Nam và Bê-la-rút quyết tâm phấn đấu nâng kim ngạch thương mại hai nước lên 1 tỉ USD trong năm tới, mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác trong các lĩnh vực công nghiệp, dầu khí, nông nghiệp, ngân hàng, du lịch, y tế, lao động... Hai mước đã ký Tuyên bố chung cùng các Hiệp định và Thỏa thuận hợp tác quan trọng như: Hiệp định giữa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Cộng hòa Bê-la-rút về bảo vệ tin mật; Hiệp định khung về hợp tác nông nghiệp giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam và Bộ Nông nghiệp và Lương thực Bê-la-rút; Thỏa thuận hợp tác giữa Bộ Công an Việt Nam và Bộ Tình trạng khẩn cấp Bê-la-rút; Biên bản ghi nhớ giữa Chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Cộng hòa Bê-la-rút về công nhận lẫn nhau quy chế nền kinh tế thị trường; Thỏa thuận trao đổi thông tin về giám sát hoạt động ngân hàng giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Ngân hàng Quốc gia Bê-la-rút; Thỏa thuận Hợp tác giữa Khu Công nghệ cao Láng - Hòa Lạc của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Khu Công nghệ cao quốc gia của Cộng hòa Bê-la-rút

Tại Thụy Sỹ, ngay sau hội đàm, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và Tổng thống Thụy Sỹ Đo-rít Loi-hát đã chứng kiến lễ ký Hiệp định giữa hai chính phủ về việc cho phép thân nhân thành viên cơ quan đại diện được làm việc có thu nhập ở nước sở tại; Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo giữa hai nước.

Với Phần Lan, trong chuyến thăm này, hai nước đã ký thêm được hai văn kiện hợp tác, đó là Hiệp định sửa đổi và tăng mức tài trợ cho Chương trình 135 Giai đoạn II nhằm phát triển kinh tế - xã hội cho các xã đặc biệt khó khăn ở các vùng dân tộc thiểu số và miền núi;và Thỏa thuận hợp tác giữa Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Phòng Thương mại Phần Lan. Việt Nam và Phần Lan cam kết phấn đấu nâng kim ngạch thương mại 2 chiều lên 1 tỉ USD và đầu tư của Phần Lan tại Việt Nam lên 1 tỉ USD trong một vài năm tới.

Tại các Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Bê-la-rút, Việt Nam - Thụy Sỹ, Việt Nam - Phần Lan được tổ chức tại các nước, trước sự chứng kiến của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, một số doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp ba nước đã ký những văn bản hợp tác gồm: Hợp đồng cung cấp phân bón ka-li của Bê-la-rút cho Việt Nam; Hợp đồng cung cấp cho Việt Nam các bộ phận xe tải của Bê-la-rút; Hợp đồng cung cấp bột sữa của Bê-la-rút cho Việt Nam và Thỏa thuận hợp tác giữa Nhà máy động cơ Minsk và Vinaxuki; Các hợp đồng về xuất, nhập khẩu hàng thủ công mỹ nghệ, phân bón giữa một số doanh nghiệp Việt Nam và Thụy Sỹ; Bản ghi nhớ về việc thành lập liên doanh quảng bá và mở rộng thị trường cho các sản phẩm hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam tại Phần Lan và các nước châu Âu. Các doanh nghiệp Thụy Sĩ muốn đầu tư và kinh doanh nghiêm túc, lâu dài tại Việt Nam, muốn tham gia phát hành trái phiếu của Chính phủ Việt Nam, thu xếp vốn, tư vấn tài chính cho các dự án lớn tại Việt Nam về xây dựng kết cấu hạ tầng, quản lý đô thị, giao thông, sân bay.

Trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, Bê-la-rút, Thụy Sĩ, Phần Lan đều nhất trí thúc đẩy hợp tác với các trường đại học và trung tâm nghiên cứu hàng đầu của Việt Nam, cam kết dành học bổng và tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh, sinh viên Việt Nam học tập, coi sinh viên, học sinh là cầu nối quan trọng của tình hữu nghị.

Tổng thống A.Lu-ca-sen-cô và Tổng thống Đo-rít Loi-hát đã nhận lời mời của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sẽ sang thăm hữu nghị chính thức Việt Nam.