ASEAN tiếp tục phát huy vai trò tích cực thúc đẩy đối thoại, hợp tác vì hòa bình, ổn định và phát triển

Cơ quan Lý luận Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam

Cơ quan Lý luận Chính trị của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam

ASEAN tiếp tục phát huy vai trò tích cực thúc đẩy đối thoại, hợp tác vì hòa bình, ổn định và phát triển

20:20, ngày 23-07-2009

TCCSĐT - Ngày 20-7, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 42 (AMM 42) đã khai mạc tại Phu-kẹt (Thái-lan), với sự tham dự của Tổng Thư ký ASEAN Su-rin Pit-su-oan (Surin Pitsuwan), Thủ tướng Thái-lan A-bị-xịt Vê-gia-gi-va (Abhisit Vejjajiva) và Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN. Trong khuôn khổ AMM đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3; Hội nghị ASEAN và 10 bên đối thoại; Hội nghị Tham vấn không chính thức giữa Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Cấp cao Ðông Á (EAS); Diễn đàn An ninh - Chính trị khu vực châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 16.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 42

AMM 42 là Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên của ASEAN sau khi Hiến chương ASEAN chính thức có hiệu lực cuối năm 2008. Hội nghị tập trung thảo luận các chủ đề chính về chống khủng bố, thành lập Cơ quan nhân quyền ASEAN và Cơ chế giải quyết tranh chấp giữa các thành viên...

Tại Hội nghị, các Bộ trưởng đã kiểm điểm tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai Hiến chương ASEAN, cũng như việc triển khai kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 14 tại Hua Hin (Thái-lan) tháng 2 vừa qua. Các Bộ trưởng cũng nhất trí về phương hướng và các biện pháp cụ thể nhằm triển khai hiệu quả Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN với các Kế hoạch tổng thể và từng trụ cột Cộng đồng; Kế hoạch công tác giai đoạn II về Sáng kiến Liên kết ASEAN (IAI) về thu hẹp khoảng cách phát triển, nhằm bảo đảm hoàn thành mục tiêu xây dựng Cộng đồng vào năm 2015.

Các Bộ trưởng hoan nghênh việc Ủy ban các Ðại diện thường trực ASEAN (CPR) tại Gia-các-ta (In-đô-nê-xia) đã chính thức đi vào hoạt động, đóng vai trò điều phối quan trọng trong bộ máy tổ chức mới của ASEAN. Hội nghị đã đồng ý về nguyên tắc xây dựng Quy chế hoạt động của cơ quan nhân quyền ASEAN và tên gọi của cơ quan này là Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền, đồng thời thông qua nguyên tắc nội dung dự thảo Hiệp định Ưu đãi và miễn trừ của ASEAN.

Nhằm hướng tới một Cộng đồng ASEAN rộng mở, có vai trò và vị thế quốc tế ngày càng cao, Hội nghị đã nhất trí về các phương hướng và biện pháp cụ thể tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa ASEAN với các bên đối tác, đồng thời tiếp tục giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình hợp tác khu vực do ASEAN khởi xướng như ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Ðông Á (EAS) và Diễn đàn an ninh khu vực (ARF)...

Hội nghị cũng khẳng định ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò tích cực trong việc thúc đẩy đối thoại, hợp tác vì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực, đồng thời hoan nghênh việc ngày càng nhiều nước ở các khu vực quan tâm khu vực Ðông - Nam Á và một số nước đang tích cực triển khai các thủ tục pháp lý cần thiết để tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC) ở Ðông - Nam Á... Các Bộ trưởng nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác để triển khai hiệu quả Hiệp ước Khu vực Ðông - Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ); nhất trí về hướng phát triển tương lai của ARF... Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng Ngoại giao đã ra Thông cáo chung phản ánh kết quả của hội nghị. Nhân hội nghị này, Việt Nam cũng thông báo sơ bộ với các nước về công tác chuẩn bị để đảm nhiệm cương vị Chủ tịch ASEAN nhiệm kỳ năm 2010.

Phát biểu ý kiến tại các phiên họp của AMM 42, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm nhấn mạnh: ASEAN đang có những điều kiện thuận lợi để thực hiện mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN, nhưng cũng phải đối mặt không ít khó khăn, thách thức, đặc biệt là tác động tiêu cực do suy giảm kinh tế toàn cầu. Do đó, ASEAN cần có quyết tâm chính trị mạnh mẽ, triển khai nghiêm túc và hiệu quả Lộ trình xây dựng cộng đồng và khẩn trương đưa Hiến chương ASEAN đi vào cuộc sống. Phó Thủ tướng cho rằng, hiện nay ASEAN cần tăng cường hợp tác giữa 10 quốc gia thành viên, chú trọng mở rộng và thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác toàn diện với các bên đối tác, tranh thủ sự hỗ trợ cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN...

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3; Hội nghị ASEAN và 10 bên đối thoại; Hội nghị Tham vấn không chính thức giữa Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Cấp cao Ðông Á (EAS)

Trong khuôn khổ AMM 42, ngày 22-7 đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3 (Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc); Hội nghị ASEAN và 10 bên đối thoại (gồm Mỹ, EU, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Ðộ, Niu Di-lân, Ô-xtrây-li-a và Ca-na-đa) và Hội nghị Tham vấn không chính thức giữa Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Cấp cao Ðông Á (EAS).

Tại các hội nghị trên, các bên đối thoại của ASEAN cam kết thúc đẩy hợp tác với ASEAN đối phó các thách thức hiện nay, nhất là khắc phục hậu quả khủng hoảng tài chính toàn cầu; hợp tác và hỗ trợ ASEAN liên kết khu vực, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN; ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong hợp tác của khu vực.

Các Bộ trưởng khẳng định lại cam kết thúc đẩy hợp tác ASEAN+3, hỗ trợ và hướng tới mục tiêu xây dựng Cộng đồng Ðông Á. ASEAN hoan nghênh các bên đối thoại cử đại sứ bên cạnh ASEAN.

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Mỹ ký các văn kiện về việc Mỹ tham gia Hiệp ước Hợp tác và Thân thiện ở Ðông - Nam Á (TAC); thỏa thuận triển khai các hoạt động hợp tác trên tám lĩnh vực ưu tiên trong Chương trình Hành động triển khai Tuyên bố Tầm nhìn chung ASEAN - Mỹ nhằm hỗ trợ xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Phát biểu ý kiến tại các hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm hoan nghênh những tiến triển tích cực trong quan hệ và hợp tác giữa ASEAN với các bên đối thoại; đề xuất những định hướng ưu tiên phù hợp cho từng khuôn khổ hợp tác, trong đó tập trung nỗ lực thu hẹp khoảng cách, liên kết khu vực và xây dựng Cộng đồng ASEAN. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN+3 và EAS đã trở thành những hình mẫu quan trọng trong hợp tác và liên kết khu vực. Các nước ASEAN+3 và Ðông Á hợp tác kịp thời trong ứng phó các thách thức toàn cầu, như khủng hoảng kinh tế - tài chính và dịch cúm A (H1N1). Phó Thủ tướng đề nghị các nước tích cực ủng hộ sáng kiến của Việt Nam về thành lập Trung tâm Giáo dục Môi trường Ðông Á được nêu tại Hội nghị Bộ trưởng Môi trường Ðông Á lần thứ nhất tại Hà Nội tháng 10-2008.

Diễn đàn An ninh - Chính trị khu vực châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 16

Đây là hoạt động cuối cùng trong khuôn khổ AMM 42 và các Hội nghị Liên quan. Diễn đàn đã diễn ra vào ngày 23-7 với sự tham gia của 10 nước thành viên ASEAN và 17 bên đối thoại.

Tại Diễn đàn, các bộ trưởng đã đánh giá những đóng góp quan trọng của ARF trong 15 năm qua về các vấn đề an ninh, nhất là các vấn đề an ninh phi truyền thống. Hội nghị nhấn mạnh, thời gian tới ARF cần đẩy mạnh hợp tác trên những lĩnh vực cùng chung lợi ích, ứng phó với các thách thức an ninh mới nổi lên như: dịch bệnh, thiên tai, an ninh năng lượng và lương thực, khủng bố và các tội phạm xuyên quốc gia.

Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng và yêu cầu thúc đẩy thực hiện hiệu quả các văn kiện liên quan đến duy trì hoà binh và ổn định trong khu vực như: Hiệp ước thân thiện và hợp tác ĐNA, tuyên bố nguyên tắc ứng xử của các bên ở biển Đông.

Hội nghị cũng trao đổi ý kiến về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm như tình hình bán đảo Triều Tiên, Trung Đông.

Kết thúc, Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Tầm nhìn ARF và tài liệu về các biện pháp cụ thể nâng cao hiệu quả hoạt động của ARF trong thời gian tới.

Nhân dịp này, Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm đã phát biểu nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của Diễn đàn ARF và Tuyên bố tầm nhìn ARF. Phó Thủ tướng cho rằng, ARF cần tiếp tục các biện pháp xây dựng lòng tin, kết hợp từng bước triển khai các biện pháp ngoại giao phòng ngừa, trong đó lấy xây dựng lòng tin làm nền tảng để củng cố và tăng cường sự tin cậy giữa các nước tham gia.

Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm khẳng định ASEAN sẽ luôn là trung tâm và động lực cho sự phát triển của Diễn đàn. ASEAN cùng các nước tham gia ARF sẽ tiếp tục đẩy mạnh đối thoại và hợp tác, đóng góp hiệu quả cho hòa bình, ổn định và hợp tác ở Ðông - Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương.

Hội nghị đã nhất trí Việt Nam sẽ chính thức đảm nhận cương vị Chủ tịch ARF, bắt đầu từ tháng 1-2010 và Việt Nam đã thông báo sơ bộ việc chuẩn bị, trong đó có lịch họp ARF vào năm tới./.